Fotoğraf: New York Üniversitesi araştırmacıları, sivrisineklere karşı mevcut formdan 12 kata kadar daha etkili bir böcek ilacı ile sonuçlanan -sıtmayı kontrol etmek için kullanılan yaygın bir böcek ilacı olan- deltametrinin yeni bir kristal formunu yarattı.(Jingxiang Yang, NYU)
Kimyagerler Böcek İlacının Yeni Kristal Formunu Yaratarak Sivrisinekler ve Sıtma ile Savaşma Yeteneğini Artırıyor
“Böcek öldürücü ilaçların daha aktif kristal formlarının kullanılması, sivrisinek kaynaklı hastalıklarla devam eden mücadelede yeni ürünler geliştirme ihtiyacını ortadan kaldırarak, sıtma kontrolü için ticari olarak mevcut bileşikleri geliştirmek için basit ve güçlü bir stratejidir,” dedi New York Üniversitesi kimya profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarlarından biri olan Bart Kahr.
Sıtma, her yıl bildirilen 200 milyondan fazla vaka ve 400.000 ölümle dünya çapında önemli bir halk sağlığı sorunudur. Sivrisinekler böcek ilaçlarına karşı giderek daha dirençli hale geliyor. Araştırmacılar ve halk sağlığı yetkilileri yeni etki yöntemleri ile alternatifler aramaya başlıyor.
Deltametrin de dahil olmak üzere birçok böcek ilacı, Kahr ve diğer NYU kimya profesörü Michael Ward için araştırma odağı olan kristaller biçimindedir. Sivrisinekler böcek ilacı kristallerine bastığında, böcek ilacı ayakları tarafından emilir ve eğer etkili olursa sivrisinekleri öldürür. Kristal oluşumu ve büyümesi üzerine yaptıkları araştırmanın bir parçası olarak Kahr ve Ward, böcek ilacı kristallerini inceleyip manipüle ederek alternatif formlarını keşfediyorlar.
Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı(PNAS) çalışmasında, araştırmacılar ticari olarak temin edilebilen deltametrini birkaç dakika boyunca 110°C/230F’ye kadar ısıttılar ve oda sıcaklığına kadar soğumaya bıraktılar; bu, tek bir noktadan yayılan uzun, küçük liflerden oluşan yeni bir kristalize deltametrin formu ile sonuçlandı.
Her ikisi de sıtma yayan Anopheles quadrimaculatus ve Aedes aegypti sivrisinekleri ve meyve sinekleri üzerinde test edildiğinde, deltametrinin yeni kristal formu mevcut formdan 12 kat daha hızlı çalıştı.
Hızlı etkili böcek öldürücüler, sivrisinekleri hastalıkları yeniden üretmeden veya yaymaya devam etmeden önce hızla kontrol etmek için önemlidir. Yeni formda en az üç ay boyunca kararlı kaldı ve sivrisinekleri hızla öldürebildi.
Araştırmacılar, deltametrinin iki formunu sıtmanın yayılmasını durdurmada nasıl bir performans göstereceğini simüle etmek için, yeni formun iç mekânlarda püskürtmede orijinal form yerine kullanılmasının, böcek ilacı direnci yüksek bölgelerde bile, sıtma bulaşmasını önemli ölçüde azaltacağını öne süren epidemiyolojik modellemeye yöneldi.
Ayrıca, aynı etkiyi elde etmek için yeni formun daha azının kullanılması gerekecektir. Bu da sivrisinek kontrol programlarının maliyetini potansiyel olarak düşürür ve böcek öldürücü ilacına çevresel maruziyeti azaltır.
“Deltametrin, sıtma ile mücadelede önde gelen bir araç oldu. Ancak böcek ilacı direnci geliştirmenin tehdidi altında belirsiz bir gelecekle karşı karşıya. Bu yeni kristal deltametrin formunun basit bir şekilde hazırlanması, kararlılığı ve belirgin şekilde daha yüksek etkinliği ile birleştiğinde, bize yeni formun sıtma ve diğer sivrisinek kaynaklı hastalıkları kontrol etmek için güçlü ve uygun fiyatlı bir araç olarak hizmet edebileceğini gösteriyor “dedi Ward.
Kaynak: phys.org
Yazar
- 1995 Tekirdağ doğumluyum. Lisans derecemi Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümünde tamamladıktan sonra yüksek lisansıma yine Hacettepe Üniversitesi Kimya bölümünde devam etmeye karar verdim. Kimya sonu olmayan ve neredeyse diğer tüm mesleklerle ilişkili bir dal, bu yüzden lisansımı Kimya bölümünde tamamladım. Lisans dönemimde ise bir akademik yıl Erasmus+ öğrencisiydim. Yurtdışında yaşadığım bir yıl içerisinde mesleğimin önemini bir kez daha yaşayarak anlama fırsatı buldum. Bu sebeple yüksek lisansımı da, mevcut kimya temelimi kullanarak, daha da ilerleyebileceğimi düşündüğüm için Kimya bölümümde devam etmeye karar verdim. Kendi araştırma ve bilgilerimi insanlara aktarabilmek için ve son gelişmelerden her zaman haberdar olabilmek için İnovatif Kimya Dergisi’nin Haber Çeviri ekibinin bir parçası oldum. İlgi alanlarım: biyokimya, biyoteknoloji, membran uygulamaları, biyosensörler, ve polimer yapıların sentezlenmesi…
