İnsanların Neden Sağ Elini ya da Sol Elini Kullandıkları Konusunda Yanılmış Olabiliriz
İnsanların neden bir ellerini diğer ellerine kullanmayı tercih etmelerinin nedeni uzun zamandır bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Tam olarak insanların sağ ya da solak olduğunun nedenini anlayamıyoruz ama onlarca yıldır araştırmacılar başlangıç noktasının beynin içinde olduğunu varsayıyorlar.
Ama 2017’de yayınlanan bir çalışmanın erken kanıtları hangi eli kullanacağını sadece beynin karar vermediğini gösterdi. Omurilik de önemli bir rol oynuyor.
Bochum Almanya’daki Ruhr Üniversitesi’ndeki biyopsikologlardan oluşan uluslararası bir ekip, omuriliğin genetik aktivitesinin rahimde zaten asimetrik olduğunu ve sağ ya da sol el tercihi ile bağlantılı olabileceğini gösterdi.
Araştırmacılar eLife dergisinde “Esasen bu sonuçlar yarı küresel asimetrinin nedeni anlayışımızı değiştirdi.” şeklinde yazdı.
Açıkça anlaşılacağı üzere, şimdilik bu çok erken evrelerinde bir hipotezden başka bir şey değil. Yıllarımızı el kullanma ve beyin üzerinde çalışarak geçirmeden önce bağımsız olarak doğrulanmış daha fazla araştırmaya ihtiyacımız var.
Ama bu ilginç bir ihitmali öne sürüyor. Eğer el yatkınlığımız beynimiz hareketlerimizi kontrol etmeye dahil olmadan önce belirlenmeye başlarsa ne olur?
1980’lerde ultrason taramaları, sağlaklığın veya solaklığın rahimde gebeliğin sekizinci haftası kadar erken zamanda geliştiğine ve onuncu haftada kolay bir şekilde tespit edildiğine dair kanıtlar öne sürdü.
Ayrıca araştırmalar, hamileliğin 13. haftasındaki doğmamış çocukların sağ ya da sol ellerini emmeye eğilimli olduğunu gösterdi.
Kol ve el hareketleri beynimizdeki motor korteks tarafından başlatıldığından, bilim adamları motor kortekste ve beyindeki diğer bölgelerde asimetrik gen ifadesine tercihin neden bu kadar erken olduğunu açıklamak üzere dikkat ettiler.
Ama gelişmekte olan embriyoda, motor korteks omuriliğe her zaman işlevsel olarak bağlanmıyor. Aslında el tercihinin erken işaretleri gözüktüğünde omurilik beyin ile bir baplantı henüz oluşturmuyor.
Ekip “Motor korteksin omuriliğe işlevsel olarak bağlanmasından önce insan fetusları kol hareketlerinde hatırı sayılır asimetrileri gösteriyor, bu nedenle omur gen ekspresyonu asimetrileri el yatkınlığının moleküler temelini oluşturuyor.” şeklinde yazdı.
Bundan dolayı ekip, omurilikte bağımsız olarak gerçekleşen bir şeylerin el yatkınlığını etkileyip etkilemediğini araştırmaya karar verdiler.
Ekip, hamileliğin 8. ve 12. Haftaları arasındaki beş insan fetüsünün omuriliğindeki gen ekspresyonuna baktılar.
Araştırmacılar sekizinci haftada omurilik sağında veya solunda ifade edilen genlerin miktarı arasında fark buldular. İlginç şekilde bu fark, omuriliğin kol ve bacak hareketini kontrol eden bölümlerinde görüldü.
Ekip ayrıca asimetrik gen faaliyetine neyin neden olduğunu araştırdılar ve eğer omurilik faaliyeti sol ya da sağ tarafta daha fazlaysa çevresel faktörlerin kontrol ettiğini gösterdiler.
Çevresel faktörler gen ekspresyonunu epigenetik olarak bilinen genomumuzun üzerinde bulunan ve hangi genlerin açılıp kapatılacağına karar veren bir katman aracılığı ile kontrol ediyor.
Çalışma çevresel faktörlerin epigenetik yoluyla omuriliğin bir tarafında diğerine göre daha fazla gen faaliyetine neden olabileceğini ileri sürdü.
Araştırmacılar “Bulgularımız, omurilikte epigenetik yönetimi yönelik moleküler mekanizmaların, el yatkınlığının başlangıç noktasını oluşturduğunu göstermektedir” şeklinde sonuca vardı.
Yukarıda belirtildiği gibi, bu küçük ve erken bir çalışma ve şu anki varyasımlarımızı ortaya atmak için henüz çok erken. Ama bunlar bilim insanlarının gelecekteki araştırmalarında ihtiyaç duyacakları ilgi çekici kanıtlar.
Kaynak : sciencealert.com
