Çevreye ve İnsan Sağlığına Zararlı Ürünler Artık Türkiye Pazarına Arz Edilemeyecek!
Kimya Sanayii için Yeni Bir Dönem Başlıyor
Çevreye ve insan sağlığına zararlı ürünler artık Türkiye pazarına arz edilemeyecek!
23 Aralık 2017’de yürürlüğe giren KKDİK yönetmeliği ile hayatımızın her alanında kullandığımız ürünlerdeki kimyasalların bir kısmına kısıtlama getirildi, bir kısmı tamamen yasaklandı. Oyuncaklardan ev tekstili ürünlerine, temizlik malzemelerinden takılara, boyadan inşaat malzemelerine ve kozmetik ürünlere kadar yüzlerce üründe kullanılan kimyevi maddelere yeni düzenlemeler getiren KKDİK ile artık kimyasallar insan ve çevre sağlığına daha dost!
İçeriğindeki zararlı kimyasallar nedeniyle kamu sağlığını tehdit eden ürünler hakkındaki haberler, en sık karşılaşılan sorunlardan biri haline geldi. Tüketicilerin bu kimyasalların maruziyetine karşı gerek milli üretim gerekse ithalata yönelik ciddi önlemler alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı; “Kimyasalların Kaydı, Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlaması Hk. Yönetmelik – KKDİK”, 23 Aralık 2017 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Türkiye, KKDİK ile kimyasalların takibi ve zararlı etkilerinin azaltılması konusunda önemli bir adım attı.
Aynı başlığı taşıyan Avrupa Birliği REACH Yönetmeliği’nin hemen hemen bir kopyası olan KKDİK sayesinde Türkiye ile AB arasındaki Çevre ve Kamu Sağlığı mevzuatının uyumlaştırılmasında bir adım daha atılmış oldu.
KKDİK ile, temizlik malzemelerinden takılara, kozmetik ürünlerden şaka oyunlarına ve çocuk oyuncaklarına kadar her gün elimizin değdiği yüzlerce üründe kullanılan kimyasalların olumsuz etkilerinden, insan sağlığının ve çevrenin en üst düzeyde korunması amaçlanıyor. 23 Haziran 2017’de Resmi Gazete’de yayınlanarak kabul edilen KKDİK Yönetmeliği, 23 Aralık 2017 itibariyle yürürlüğe girdi ve gerek milli üreticiler gerekse ithalatçılar için kimya sektöründe yeni bir dönem başlattı.
Kimyasalların Bir “Pasaportu” Olacak
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamülleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı ve REACH Global Services (RGS) Kurucu Başkanı Murat Akyüz, “İnsanların nasıl pasaportları varsa artık dünyada kimyasal maddelerin de pasaportu olsun isteniyor. Bir ürünün üretiminde neler kullanıldı? Kullanılan bu kimyasallar nerelerden alındı, Türkiye’de kim tarafından ne kadar üretildi, yurt dışından hangi üreticiden hangi miktarda kim tarafından ithal edildi? Bütün bunların artık kayıt ve denetim altına alınması gerekiyor. Tüm dünya bu yöne doğru gidiyor. Pek çok ülkede buna benzer mevzuatlar var. Türkiye de KKDİK ile kendi mevzuatını uygulamaya başladı” dedi.
Türkiye pazarına arz edilecek ürünlerin KKDİK kapsamında kontrol edileceğini belirten Akyüz, yönetmelik ile kimyasalların kayıt altına alınacağına, Türkiye’de üretim veya yurtdışından ithalat yapan firmaların sınai ve ticari faaliyetlerine devam edebilmek için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na kayıtlarını yaptırmaları gerektiğine dikkat çekti. Yönetmeliğe göre artık kendi halinde veya karışım içinde yıllık bir ton ya da daha fazla miktarda imal veya ithal edilen kimyasallar, kayıt numarası (pasaportu!) olmadan piyasaya arz edilemeyecek. Bu maddelerin 31 Aralık 2023 tarihine kadar nihai kayıt altına alınması, bundan önce de ön-kayıtlarının yapılması gerekiyor.
Sisteme Kayıt Olmayan Firmalar Kaybedecek!
AB’de yürürlükte olan REACH mevzuatı kapsamında, bu tür kayıt sisteminin uzun yıllardır bilindiğini ve Türkiye’de de benzer sistemlerin son on yıldır yürürlüğe girmesi için çalışmalar yapıldığını ifade eden Akyüz, şöyle devam etti: “Kimya üretiminin yüzde 40’ını AB’ye ihraç eden bir ülke olarak, ihracatçılarımız AB REACH mevzuatına uyum için 2008’den bu yana yoğun bir şekilde çalıştılar. Sektörümüz bu konuda tecrübeli. Bundan sonraki süreçte AB’ye benzer şekilde, KKDİK için de kayıtların zamanında yaptırılması önem taşıyor. Firmalarımızın kayıtlarının bir Türk firması tarafından yapılabilmesi amacıyla, AB’de 2008’de kurulan REACH Global Services şirketimize bağlı olarak, İMMİB’in de desteği ile bu kez Türkiye’de “Tek Temsilcilik” hizmetlerini sağlayacak REACH Global Services Danışmanlık Anonim Şirketi kuruldu. Bu şirketlerimiz Türkiye’deki firmaların AB REACH mevzuatına ve Türkiye’de pazara sürülecek yerli ve yabancı maddelerin KKDİK mevzuatına uyumlaştırılması konusunda hizmet vermeye devam edecekler. Üretici ve ithalatçılarımızın kısa sürede bu yeni döneme adapte olabilmeleri için kayıt olmaları çok önemli.” Tıpkı AB REACH mevzuatında olduğu gibi, bundan böyle “kayıt yoksa pazar da yok !”.
Çin Bile Değişiyor
Dünyanın artık “Nasıl üretilirse üretilsin, ucuza alıcı bulunur” mantığıyla üretim yapılacak bir yer olmaktan çıktığın söyleyen Akyüz, ürettiği ürünlerde ticari sicili çok da parlak olmayan Çin’de bile kimyasallar konusunda çok önemli yaptırımlar uygulandığına dikkat çekti.
Çin’in artık kimyasallarını çevreye atan, doğaya salan ve çevreyi kirleten bir ülke olarak görünmek istemediğini belirten Akyüz, firmalara kapanmaya kadar varan önemli yaptırımlar uygulandığını ifade etti. Akyüz, Türkiye’nin de KKDİK ile kendi önlemlerini aldığını söyledi.
Kimyasallar Artık Daha Az Zararlı
KKDİK’in neler getirdiğine bakıldığında ise en dikkat çeken yasaklamalar oyuncaklarda ve tekstil ürünlerinde kullanılan kimyasallara geldi. Örneğin şaka oyunlarının en popülerlerinden olan aksırık tozu ve koku bombasında kullanılan kimyasalların çoğuna yasaklama getirildi. Artık insan sağlığını tehdit eden şaka oyunları ülkeye giremeyecek.
Krom VI bileşiklerinin çimentoda ve cilt ile temas eden deri eşyalarda, toluenin yapıştırıcı ve sprey boyalarda, kurşunun mücevherlerde, Bisfenol A’nın pos, atm ve yazarkasa kağıtlarında kullanımına getirilen kısıtlamalar KKDİK’in dikkat çeken diğer önlemlerinden bazıları.
Yeni yönetmelik ile çevre kirliliğine neden olduğu, aynı zamanda insan sağlığını tehdit ettiği ileri sürülen Nonil fenoletoksilatlar (NPE)’ın tekstil ürünlerinde kullanımına da kısıtlama getirildi. Yönetmeliğe göre “Su ile yıkanabilir tekstil eşyalarda, eşyanın her bir parçasında veya eşyanın kendisinde ağırlıkça % 0,01’e eşit veya daha yüksek konsantrasyonlarda NPE bulunuyorsa bu eşyalar piyasaya arz edilemeyecek”.
Ancak bu örnekler sadece buzdağının görünen kısmı. Sıradan bir tüketici kimyasal maddelerin günlük hayatın hemen hemen her alanında yer aldığını henüz tam anlamıyla idrak etmiş değil. KKDİK ile AB mevzuatına uyum sağlayan Türkiye bundan böyle aynı zamanda Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) tarafından yasaklanan, kısıtlanan veya gözetim altına alınan kimyasal maddeleri Türkiye’de de aynı şekilde sınıflandırıyor olacak.
Sanayici Sektördeki Bu Büyük Rekabete, KKDİK’e Uyum İçin Çalışarak Yanıt Verecek
Tüm kısıtlamalar, kayıt yükümlülükleri, ithalat ve üretim miktarlarını takip mecburiyeti; üretici, ithalatçı, ihracatçı ya da distribütör, sektörde rolü ne olursa olsun herkesin sorumluluğunu hafife alınamayacak derecede arttırıyor. İşin içine bir de KKDİK’in amacına hizmet eden önemli 14. Eki; “İzne tabi maddeler listesi” kapsamında, bu kimyasalların bazılarının ve hatta Avrupa’da şu an yasaklı olan plastik sektörünün vazgeçilmezi olarak bilinen bazı fitalatların zorlu bir izin sürecine tabi olma gerçeği de girince, sanayici uyum sürecinde hazlihazırda kullandığı veya ürettiği kimyasaldan vazgeçip, ikame maddelere geçiş yapma mecburiyeti ile yüzleşecek. Benzer kısıtlamalar boya, çimento, gübre sanayii ve genelde tüm petrokimya sektörünü doğrudan etkileyecek.
Yanı sıra, tıpkı AB REACH uygulamasında olduğu gibi, yurtdışından kimyasal madde tedarik eden ithalatçıların da bundan böyle yabancı üreticilerden maddelerinin KKDİK kaydını yaptırıp yaptırmamış olduklarından emin olmaları gerekecek.
Dolayısıyla, kimya sektörünün KKDİK ile ilgili bilincinin artış süreci ve pazarda kalabilme mücadelesi henüz yeni başlıyor. Bütün kimya alt sektörleri piyasada kalabilmek ve rekabet güçlerini muhafaza etmek için bu uyum sürecinde yerini almak zorunda. Aksi taktirde sektörde varolmak imkansız, istihdam kaybı kaçınılmaz olacak. İnsan sağlığı ve çevreyi korumayı hedefleyen KKDİK’in, amacına ulaşmasının yolu sanayiciden geçiyor.
