Elektrikli Araçlar Kendi Elektriğini Üretecek
Fotoğraf : Doç. Dr. Ayşe Bayrakçeken Yurtcan
Doç. Dr. Ayşe Bayrakçeken Yurtcan, nanomalzemeler aracılığıyla geliştirdiği yakıt pili sayesinde elektrikli araçlar kendi elektriğini üretecek. Benzinli araçlar yüzünden fosil yakıtların tükenme sorunuyla karşı karşıya olduğumuzu dile getiren Yurtcan, “Güneş, rüzgar gibi alternatif enerji üretimi çok önemli. Dünyanın geleceği için alternatif enerji üretimi yapmak zorundayız” diyor.
Fosil yakıt tüketimini arttıran benzinli araçların yerini günümüzde yavaş yavaş elektrikli araçlar almaya başlıyor. Doğal enerji kaynaklarından birinin tüketimi de böylece azalıyor. Fakat elektrik üretimi için ekstra güç gerekiyor. Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği bölümünden Doç. Dr. Ayşe Bayrakçeken Yurtcan, tam da bu konuda elektrikli araçlar için geliştirdiği yakıt sistemi ile hem enerji tasarrufunun önünü açıyor hem de maliyeti düşürüyor. Nanomalzemeler aracılığıyla geliştirdiği yakıt pili sayesinde araçlar kendi elektriğini üretip uzun süre yol alabilecekler. Elektrikle çalışan araçlardaki lityum bataryaya rakip olacak yakıt pili alanındaki çalışmayla geçen yıl Türkiye Bilimler Akademisi Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülü’nü kazanan Yurtcan, “Elektrikli araçlarda kullanılan lityum bataryaların tıpkı laptop pilleri gibi şarj edilirken yakıt pili şarj olmuyor. Hidrojen dış depoda toplanarak elektrik enerjisine dönüşüyor” diyor.
Temiz Enerji Üretmeliyiz
Benzinli araçlar yüzünden fosil yakıt tüketiminin sadece ülkemiz için değil dünya için bir sorun olduğunu belirten Yurtcan, “Şu an mevcut üretilen enerjinin yüzde 75’i fosil yakıt tabanlı. Çevresel hassasiyetlerden ve fosil yakıtların tükenme durumundan dolayı yeni teknolojilere ihtiyacımız var. Güneş, rüzgar, dalga gibi kaynakların alternatif enerji üretiminde kullanımı günümüzde çok önemli. Eğer enerjiyi alternatif kaynaklardan elde edebilirsek çok temiz bir enerji döngüsüne sahip olacağız” şeklinde konuşarak ekliyor: “Lityum bataryalar şarj edilirken yakıt pillerinde hidrojen dolumu yapılmaktadır. Lityum bataryaların yarım saat ile 12 saat gibi bir şarj süreleri vardır. Ama yakıt pillerinde enerji için hidrojen kullanılıyor ve hidrojenin dolumu da 5 dakikadan az bir sürede yapılıyor. Bu kadarlık bir dolum ile de 480 kilometre yol gidilebilir.”
Türkiye Farkındalık Sahibi
Yakıt pilli araçlar konusunda dünyada muazzam gelişmeler olduğunu belirten Yurtcan, “2018 yılında dünyaca ünlü araba ve petrol şirketleri özellikle yakıt pilli araçlar konusunda birlik oluşturdular. Yakıt pilinin maliyeti dışında hidrojenin üretilmesi de sorun yaratıyor. Hidrojen altyapısında halen sıkıntı var. Fakat pil teknolojisi daha az platin kullanımı ile daha fazla elektrik enerjisi üretecek konuma geldi. Türkiye’de de çeşitli üniversitelerimizde yakıt pilinin farklı bileşenlerinin sentezi için oldukça güzel çalışmalar yürütülüyor. En son Kalkınma Bakanlığı yakıt pili altyapısını oluşturmak üzere proje çağrısında bulundu. Bu alanda doktora öğrencilerine burs sağlandı. Yine bu alanda TÜBİTAK bursu veriliyor ve proje çağrısına devam ediliyor. Dolayısıyla ülkemizde bu konunun önemi hakkında iyi bir farkındalık var. Sadece çalışmalarımızın akademik olarak kalmaması için sanayi ile biraz daha işbirliklerinin sağlanması gerekiyor” şeklinde konuşuyor.
Altından Pahalı
Yaklaşık 16 yıldır yakıt pilleri üzerine çalışan Yurtcan, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora çalışmasını temiz enerji alanında yapmış. Yakıt pilleri üzerine katıldığı bir seminer sonrasında Türkiye’de ilk kez bu alanda çalışan Prof. Dr. İnci Eroğlu’nun kapısını çalarak kendisiyle çalışmak istediğini söylemiş. Yakıt pilleri üzerine çalışırken ABD’ye ziyaretçi öğretim görevlisi olarak gittiğinde de nanoteknoloji konusu üzerine çalışmış. Böylece akademik kariyerini bu iki alan üzerinde birleştirmiş. Yakıt pillerinin aktivitelerini artırabilmek için uğraşan Yurtcan, “Yakıt pillerinde platin bazlı elektrotlar kullanılıyor ve platin altından bile pahalı bir malzeme. Yakıt pilinde kilovat başına düşen platin miktarını ne kadar düşürebilirsek bu sistemlerin ticarileşmesi o kadar kolay olacak” diyor.
Bilime Verilen Destek Artıyor
Türkiye’de son yıllarda özellikle bilimsel tabanlı proje desteklerinde dünyada öncelikli alanların belirlenildiğinin altını çizen Doç. Dr. Ayşe Bayrakçeken Yurtcan, “Artık bilimsel anlamda bir dönüşümün başladığını görüyoruz. Yakıt pili teknolojisi de yine yakalayabileceğimiz ve önemli adımlar atabileceğimiz bir teknoloji. Dolayısıyla bu konunun da öncelikli alanlar çerçevesinde değerlendirilip değerinin bilinmesi biz yakıt pili çalışanları için ayrıca umut verici” diyor.
Kaynak : yenisafak.com
