Fındık kabuğundan fren balatası
Kocaeli Üniversitesi Hereke Meslek Yüksekokulu’nda Doç. Dr. Hasan Öktem öncülüğünde 3 kişilik ekip tarafından 2013’de başlatılan “Fındık Kabuğundan Fren Balatası Projesi” kapsamında binek otomobiller için asbestsiz, doğal katkılı tozlar kullanılarak fren balatası üretildi.
Proje Yürütücüsü Öktem, projenin “Türkiye’deki doğal kaynakları kullanarak hangi kompozit malzemeyi üretebiliriz” düşüncesinden ortaya çıktığını, yaptıkları araştırmalar sonunda fren balatası yapmaya karar verdiklerini söyledi.
Özellikle Türkiye’de yetişen odunsu malzemelerin tozunu balata üretiminde kullanabilmek için çalışmaya başladıklarını anlatan Öktem, “Balataların içerisinde dolgu malzemesi ve sürtünme ayarlayıcı görevi gören petrokokun muadili olarak hangi malzemeyi kullanabileceğimiz konusunda araştırma yaptık. Yanma derecesinden tutun diğer özelliklerine kadar araştırdık.” diye konuştu.
Öktem, burada en uygun malzemenin fındık veya ceviz kabuğu olduğunu gördüklerine dikkati çekti. Bir fren balatasının içerisinde metal, polimer, doğal katkılı olmak üzere 20 farklı toz bulunduğuna değinen Öktem, şöyle devam etti:
“Bizim ülkemizde yetişen ürünlere ait tozların olmadığını görünce fındık kabuğunu kullanabileceğimizi düşündük. Hedefimiz sürtünmeyi en optimum seviyeye, yani en uygun değere getirmekti. Bunun içerisindeki tozlar da en optimum değere getiriyor ama bunlar yurt dışından ithal ediliyor. Biz fındık kabuğunun da bazı işlemlerden geçtikten sonra aynı özellikleri yakalayacak düzeyde olduğunu gördük. Bunun tespitleri için Düzce Üniversitesi Orman Fakültesinden bilgiler aldık.”
“Ülkemizde yetişen bir tozun balata imalatında kullanılmasını hedefliyoruz”
Öktem, gerekli çalışmaları tamamladıktan sonra petrokukun muadili olarak bazı işlemlerden geçirilmiş fındık kabuğu tozundan binek otomobil balatası ürettiklerini anlattı.
Bu balatada kimyasal testlerin yanında mekanik testler de uyguladıklarını, sertliğini ve yoğunluğunu test ettiklerini aktaran Öktem, “Onun dışında iç yapısına baktık. Gördük ki içerisine kattığımız tozlar diğer toz malzemeleriyle çok iyi bir uyum sağlamış. Biz tutmayacağını, presleme aşamasında fındık kabuğu tozlarının dağılacağını düşünmüştük ama korktuğumuz gibi olmadı gayet iyi bir kompozisyon sağladı.” ifadelerini kullandı.
Öktem, ürettikleri fındık kabuğu katkılı fren balatalarının testini yapmak için bir de sürtünme test cihazı yaptıklarına işaret etti.
Cihaz ve araç üzeri testlerinin hepsini yaptıklarını, hiçbir sorun çıkmadığını, gayet iyi bir sonuç aldıklarını anlatan Öktem, şunları kaydetti:
“Bundan sonraki aşamada 20 tozun oranını azaltıp fındık kabuğu tozunun oranını daha çok arttırarak hem diğer yabancı ülkelerden gelen tozları en az düzeye düşürmek hem de ülkemizde yetişen bir tozun balata imalatında kullanılmasını sağlamayı hedefliyoruz.”
Ürettikleri balatanın yüzde 100 yerli olmadığını ama içerisinde yüzde 20 oranında bulunan petrokokun tamamını dışarıya çıkardıklarını belirten Öktem, şöyle konuştu:
“Asıl unsur sürtünmeyi ayarlamak, bu sürtünmeyi ayarladığınız zaman diğer malzemeler aslında bunu destekleyici özellikte. Biz de fındık kabuğu kullanarak petrokokla benzer sürtünme değerlerini elde ettik. Balatanın içerisinden daha fazla yabancı malzeme çıkardığımız zaman bizim kullandığımız fındık veya ceviz kabuğu tozu önemli bir kazanç sağlayacaktır. Böylece, binek tipi araçlarda kullanılan balataların maliyetini yüzde 15-20 oranında aşağı çekebiliriz.”
Öktem, fındık kabuğu tozu kullanarak her marka binek otomobil için fren balatası üretebileceklerine değinerek, projeyi uluslararası 3 konferansta sunduklarını ve uluslararası bir dergiye yayımlanması için yazılan makale gönderdiklerini sözlerine ekledi.
Kaynak : yenisafak.com
