Insight Lander Ana Sensörünü Mars Yüzeyine Bıraktı
Fotoğraf : Insight Lander, ana enstrümanı olan sofistike sismometreyi, bir robot kol yardımı ile Mars gezegeni yüzeyine yerleştirdi. (Kaynak: NASA/JPL-Caltech)
NASA’nın Insight Lander’ı uzayda 300 milyon millik turunu atıp, Mars yüzeyine dokunduktan sonra kendisine birkaç günlük dinlenme molası verdi ve birkaç selfie paylaştı. Sonrasında da bünyesinde bulunan sismometreyi Kızıl Gezegen’in yüzeyine yerleştirerek önemli bir kilometre taşına ulaşmış oldu. Bu sensör, bu görevin büyük bir kısmını oluşturan bilimsel veriyi toplayacak. Bir yandan da ısı probu sayesinde yerel havayı algılayarak kum fırtınalarından meteor yağmurlarına kadar pek çok bilgiyi verebilecek.
İç yapılar için sismik deneyler anlamına gelen “Seismic Experiment for Interior Structure”’ın kısaltması olarak kullanılan SEIS cihazı Mars yüzeyine ilk olarak 40 yıldan uzun bir süre evvel yerleştirilmişti. 1976 yılında inişi gerçekleşen Viking Landers’da bulunan iki enstrüman, doğrudan aracın üzerinde yer aldıkları ve araç üzeri ekipmandan veya çevredeki rüzgardan etkilendikleri için işe yarar veri toplamakta yetersiz kalmışlardı.
NASA bu problemi çözebilmek için doğrudan Mars yüzeyine sabitlenecek ve bir mekanik kol yardımı ile kullanılabilecek bir sismometre tasarladı. Bilim insanları Dünya’ya döndükten sonra, zemin ile ilgili fotoğraflar dikkatle incelenerek kolun yerleştirilebileceği bölge belirlendi. Uzun zamandır beklenen bu çalışma 19 Aralık’ta tamamlandı.
Ocak ayı içerisinde mekanik kol sismometrenin rüzgardan etkilenmesini engelleyecek koruyucu kılıfı yerleştirecek. Bu şekilde sesnörün yerleştirilmesi tamamlanacak ve değerli veri toplanmaya başlayacak.
InSight Baş Denetçisi Bruce Banerdt “Sismometrenin yerleştirilmesi Mars’a inilmesi kadar önemli bir olay” diyor. “Bu sismometre InSight’daki en yüksek öncelikli enstrüman. Ona bilimsel amaçlarımızın dörtte üçünü tamamlayabilmek için ihtiyacımız var”.
SEIS, meteor çarpmaları sonucu oluşan Mars depremlerinden 10 tanesine kadarını bu görev süresince yakalamayı bekliyor. Ayrıca, sismometrenin yüksek hassaslığı sayesinde kum fırtınaları gibi zaman zaman Mars depremlerine neden olabilecek doğa olaylarını da kaydedebilecek.
Ocak ayı sonuna doğru robot kol bir kez daha devreye girecek ve ikinci enstrüman olarak ileri düzey bir sıcaklık probunu yerleştirecek. Bu prob otonom bir şekilde ve yavaşça Mars yüzeyinden birkaç metre içeri doğru girecek. Bu aşamada oluşaka titreşimler SEIS tarafında kayıt altına alınacak ve bu veriler incelenerek yüzey kabuğunun yapısı anlaşılabilecek.
NASA sismik aktivite analizinin Kızıl Gezegen’İn iç bileşenlerinin algılanması için güvenilir veri ortaya koymasını bekliyor. Bu şekilde güneş sistemindeki diğer gezegenlerin nasıl oluştuğuna dair önemli ve faydalı iç görü elde edilmiş olacak.
Kaynak : newatlas.com
