Kimyagerler Sanat Eserlerindeki Bandın Çıkartılması için Yeni Bir Jel Geliştirdi
Fotoğraf: Konservatör, hidrojel yapışkanı çıkardıktan sonra bantı kaldırıyor.
Bant Paha Biçilemez Sanat Eserlerini Mahvediyor. Bu Yeni Jel İse Bunu Düzeltebilir.
Bir yırtığı düzeltmek için kullanılan yaygın yöntemler sanat konservatörlerini rahatsız ediyordu, ancak kimyagerler eski sanat eserlerini restore etmek için daha yeni ve daha güvenli yöntemler geliştiriyor.
Yırtık kağıt mı gördünüz? Üzerine bant yapıştırın. Önemli parçaları bir arada tutmak için hızlı bir çözüm olarak en yaygın anlayış budur. Ancak paha biçilemez sanat eserlerinden sorumlu insanlar için bant tam bir kabustur.
Geçmişteki konservatörler, film yapımcısı Federico Fellini’nin Dead Sea yazı ve çizimleri gibi ünlü ama kırılgan hazineleri bir arada tutmak için standart yapışkan bant kullandılar. Sorun şu ki, bir sanat eserinin estetik bütünlüğünü bozmaya ek olarak, bant üzerindeki yapışkan zamanla renk kaybına da neden olabilir. Belirli türdeki bantlar yerleştirildikleri yerlerden akıtma yapabilir ve işin görsel görünümünü değiştirebilir.
Modern sanat restoratörleri, parçaya zarar verebilecek veya restoratörler için zehirli bir tehlike oluşturabilecek geleneksel yöntemlerle çözücüleri ve yoğun nemi, bantı gevşetmek için kullanırlar. Şimdi ise, Floransa Üniversitesi’nden bir kimyager ekibi, yapışkan sorunu için, insanlar için güvenli olan ve sanata zarar vermeyen yeni bir çare geliştirdi.
Yöntem, plastikten haplara kadar çeşitli yaygın nesnelerde kullanılan yüksek su içeriğine sahip bir jel türü olan hidrojel ile başlar. İtalyan araştırmacıların kullandığı hidrojel yüzde 95 ile 98 su arasındaydı. Kalan yüzde beş ile iki arası, organik çözücülerin aralıklı nano boyutlu damlacıklarından oluşur.
Fotoğraf: (Sol) Michelangelo’nun Sistine Şapeli’nden bir detay; (Sağ) Aynı detayı tekrar eden 16. yüzyıldan kalma bir çizim. Çizimin sol alt tarafında, “di mano di Michelangelo” (Michelangelo’nun elinden) diye bir yazı, bir bant tarafından gizlenmiş ve restorasyon sonrası ortaya çıkarılmıştır.
“Jel, kontakt lenslerle aynı bileşimde ve sadece bir milimetre kalınlığında” diyor, hidrojel geliştirmeyle uğraşan kimyagerlerden biri olan Piero Baglioni. Konservatörler, çıkarmak istedikleri bant boyutunda malzemeyi kesebilir ve şekillendirebilir. Daha sonra malzeme bandın üzerine konur ve sadece birkaç saniye sonra, hidrojeldeki partiküller banda geçer ve kağıdın liflerinden yapışkanı ayırır.
Baglioni ve diğer kimyagerler, yöntemlerini Michelangelo’nun Sistine Şapeli’nde kısmen betimlenen 16. yüzyıldan kalma bir figür üzerinde test ettiler. Her ne kadar sanat konservatörleri çizimin ünlü Rönesans sanatçısına ait olması konusunda şüpheci kalsa da bant kaldırıldığında, mürekkeple yazılmış “di mano di Michelangelo” (Michelangelo’nun elinden) yazısı görülebiliyordu. Jel ayrıca sanatçı Lucio Fontana tarafından yapılmış bir resmin kağıt liflerinden de yapışkanı kaldırabildi.
Hidrojel, aynı zamanda tarihi belge konservatörleri için de bir vaatte bulunuyor, çünkü bant onlar için de önemli bir sorun halinde. Massachusetts’teki Kuzeydoğu Belge Koruma Merkezinde kağıt ve fotoğraf koruma direktörü olarak yaptığı çalışmalarında Michael Lee, önemli belgelere yapıştırılmış koli bandı ve selobant bile gördüğünü belirtiyor. Yaptığı restorasyon projelerinin tahminen yüzde 30’unda bant çıkarma ile uğraşıldığını söylüyor.
“20. yüzyılda yaşadığı halde 1700’lü yıllara ait belgelerimize bant yapıştırmaya kalkışanlar var.’’ diyor.
Daha sert belgeler için ekibi, belgeyi yapıştırıcıyı çözen bir çözelti içine daldırdıkları çözücü banyoları kullandı. Bu seçenek mevcut olmadığında, agaroz blokları da kullandılar. İtalya’da son zamanlarda kullanılan yönteme benzer şekilde, agaroz blokları, yapıştırıcıyı eritmek için lokalize nem bırakan jelatinimsi çözücü bloklardır.
Yapışkan hasarını gidermek için daha iyi yöntemler memnuniyetle karşılanırken, Lee ise bant bir kere uygulandıktan sonra bir nesnenin tam değerinin gerçekten geri getirilemeyeceğini belirtiyor.
Kaynak: nationalgeographic.com
