Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı

Karayolu taşımacılığı, Türkiye’de en yaygın olarak kullanılan taşımacılık türüdür. Türkiye’de 1950 yılında, toplam taşımacılığın (ton-kilometre olarak) yaklaşık %37’si karayolu, %55’i ise demiryolu ile yapılmaktayken; 2013 yılı sonu itibari ile yük taşımacılığında; karayolunun oranı %88,7’ye çıkmış; denizyolu %6,9 ve demiryolu %4,4 oranında kalmıştır.  (Kaynak: Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) 

Yük taşımacılığında neredeyse % 90’a ulaşan rakamlar neticesinde  pek çok tehlikeli malın  karayolu kullanılarak taşınması kaçınılmazdır. Tehlikeli malların taşımacılığının mümkün olan en güvenli şekilde ve uluslararası kurallara uygun şekilde yapılması büyük önem arz etmektedir.

ADR (L‘Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) Tehlikeli Malların Uluslararası Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması :

• 1957 yılında Birleşmiş Milletler, Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından oluşturulmuş ve 1968 yılında yürürlüğe girmiş uluslararası bir anlaşmadır.
• 2 Ek (Ek A ve Ek B) ve Toplam 9 Kısım’dan oluşmaktadır.
• 2015 itibariyle 48 ülkenin* taraf olduğu anlaşma tehlikeli malların karayollarında taşınmasına dair düzenlemeler getirir.

*(Almanya Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bulgaristan, Bosna-Hersek, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Fas, Finlandiya, Fransa, Güney Kıbrıs Rum, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İtalya, İspanya, İsveç, İsviçre, İrlanda, İzlanda, Karadağ, Kazakistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Mısır, Makedonya, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Slovakya, Slovenya, Sırbistan,  Tacikistan, Türkiye, Tunus, Ukrayna, Yunanistan)

• Türkiye ADR sözleşmesine 22 Mart 2010’da taraf olmuş ve gerekli düzenlemeleri yapmaya başlamıştır.
• ADR, tehlikeli maddelerin insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden, güvenli ve düzenli şekilde kamuya açık karayolu ile taşınmasını sağlayan bir yönergedir.
• Bu yönerge taşıma faaliyetinde yer alan gönderen, alan, dolduran, yükleyen, boşaltan, ambalajlayan, taşımacılar ve tehlikeli madde taşıyan her türlü aracın operatörlerinin sorumluluk, yükümlülük ve çalışma koşullarını da belirler.
• Her işletme, tehlikeli malların karayolları ile taşıması, bununla ilgili olarak ambalajlanması, yüklenmesi ve doldurma ile boşaltma işlemlerinde kişilerin, mülklerin ve çevrenin korunması için riskleri azaltma konusunda yardımdan sorumlu olarak bir ya da daha fazla güvenlik danışmanı atar.

ADR’de Ele Alınan Konular

• Uluslararası taşınmacılığı yasaklanmış tehlikeli mallar
• Uluslararası taşınmasına izin verilmiş mallar ve bunlara ilişkin özellikle aşağıdaki alanlarla ilgili (muafiyetler dâhil) koşullar:
  • Sınıflandırma kriterleri ve gerekli test yöntemleri dâhil olmak üzere maddelerin sınıflandırılması;
  • Ambalajların kullanımı (karışık ambalajlama da dâhil);
  • Tankların kullanımı (dolumu dâhil);
  • Sevkiyat yöntemleri (gerekli dokümantasyon ve bilgilerle birlikte, ambalajların işaretlenmesi ve etiketlenmesi ile taşıma araçlarının işaretlenmesi ve levha takılması);
  • Ambalajların ve tankların üretimine, testine ve onayına ilişkin koşullar;
  • Taşıma araçlarının kullanımı (yükleme, karışık yükleme ve boşaltma dâhil).
• Taşınması onaylanan tehlikeli malları taşıyan araçların yapısına, teçhizatına ve çalışma şekline ilişkin koşullar
• Araç ekibine, teçhizatına, faaliyetine ve dokümantasyona ilişkin zorunluluklar
• Araçların üretimine ve onayına ilişkin zorunluluklar.

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD)

(RG 22.05.2014 tarih ve 29007 sayılı Tebliğ;

Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik, Madde 33.kapsamında;  Tehlikeli madde taşımacılığı sürecinde yer alan bir takvim yılı içerisinde elli ton ve üstü miktarlarda işlem yapan  ve  taşıyan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan işletmelerin yaptıkları işlemleri, insan sağlığına, diğer canlı varlıklara ve çevreye zarar vermeden, güvenli bir şekilde taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında yapmaları için işletmelere yardımcı olmak amacıyla istihdam edilecek veya hizmet alınacak Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlarıyla ilgili hususları içerir.

Kimler TMGD’den Hizmet Almak Zorunda?

• Tehlikeli madde taşımacılığı sürecinde yer alan ve bir takvim yılı içerisinde elli ton ve üstü miktarlarda işlem yapan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan olarak faaliyette bulunan işletmeler
• Toplam araç taşıma kapasitesi elli ton ve üzerinde olan taşımacılık işletmeleri
• Miktarına bakılmaksızın ADR Bölüm 1.1.3.6.3’te yer alan tablodaki taşıma kategorisi sıfır olan tehlikeli maddelerle iştigal eden işletmeler

İlgili faaliyetleri gerçekleştiren işletmeler, 30.06.2015’ten itibaren, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı istihdam etmek veya Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanından hizmet almak zorundadır.

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Olma Şartları

• Üniversitelerin lisans bölümlerinden mezun olmak,
• Kaçakçılık, dolandırıcılık, dolanlı iflas, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, kaçak insan taşımacılığı veya ticareti, hırsızlık, rüşvet suçlarından hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü bulunmamak,
• Yetkili yangın söndürme eğitim merkezlerinden uygulamalı yangın söndürme eğitimine katıldığına dair alınan belgenin aslını ibraz etmek veya noter onaylı suretini sunmak,
• TMGD Eğitimi Yetki Belgesi sahibi eğitim kuruluşlarında, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı eğitimine katılarak, TMGD Eğitimi tamamlama belgesini almak,
• Tebliğ kapsamında Bakanlık tarafından açılacak sınavda başarılı olmak gerekir

Geçici Muafiyetler

• Kamu kurum ve kuruluşları
• Liman tesisleri ile hava yolu kargo terminalleri
• Perakende satış yapan akaryakıt, LPG, CNG ve LNG istasyon işletmeleri ile LPG, CNG tüp satışı yapan işletmeler
• Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre K1, K2, C1, C2, L1, L2, R1, R2 Yetki belgesi sahipleri

TMGD istihdam etme veya TMGD’ den hizmet alma zorunluluğu 1/1/2018 tarihine kadar aranmaz.

Diğer Yükümlülükler

Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmeliğe dayanarak hazırlayıp 18.04.2014 tarihinde yayınladığı “Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi Düzenlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönerge” ‘ye göre;

Karayoluyla tehlikeli madde taşımacılığı zinciri içerisinde yer alan; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerden bir takvim yılı içerisinde net elli ton ve üstü miktarlarda işlem yaptıklarında “Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi” almak zorundadır.

Bu Yönetmelik ve (ADR) hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunludur

Kaynaklar

1. Ulaştırma Bakanlığı Mevzuatı

Yazar : Gamze DALBUDAK

Üniversite : Marmara Üniversitesi

Bölüm : Kimyager

Dergi : Sayı 20– Sayfa 7