2018 Nobel Kimya Ödülü
Fotoğraf: Moleküler yapının gösterimi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, 2018 Nobel Kimya Ödülünü, ‘enzimler için yönlendirilmiş evrim’ üzerine yaptığı çalışmaları için Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden (Pasadena, ABD) Frances H. Arnold ‘peptitlerin ve antikorların faj gösterimi’ üzerine ortaklaşa yapılan çalışma için Missouri Üniversitesi’nden (Kolombiya, ABD) George P. Smith ve Cambridge Üniversitesi MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’ndan Sir Gregory P. Winter arasında paylaştırdı.
Bu Bilim İnsanları Evrimin Gücünü Kullandılar.
Evrimin gücü, yaşamın çeşitliliği aracılığı ile ortaya çıkmıştır. 2018 Nobel Kimya Ödülü sahipleri, evrimi kontrol altına aldılar ve insanlığa en büyük faydayı getirecek amaçlar için kullandılar. Yönlendirilmiş evrim yoluyla üretilen enzimler, biyoyakıtlardan ilaçlara kadar herşeyi üretmek için kullanılabilirler. Faj gösterimi adı verilen yöntem kullanılarak evrimleşen antikorlar, otoimmün hastalıkları ile savaşabilir ve bazı durumlarda metastatik kanseri tedavi edebilir.
Yaşamın ilk tohumları, yaklaşık 3.7 milyar yıl önce ortaya çıktığından dolayı Dünya üzerindeki hemen hemen her yarık farklı organizmalar ile doludur. Evrim bir dizi kimyasal problemi çözdüğünden dolayı, yaşam, sıcak su kaynaklarına, derin okyanuslara ve kuru çöllere yayıldı. Yaşamın kimyasal aracı olan proteinler, inanılmaz çeşitlilikler yaratılarak optimize edildi, değiştirildi ve yenilendi.
Bu yılın Nobel Kimya Ödülü Sahipleri, evrimin gücünden ilham aldılar ve insanlığın kimyasal problemlerini çözen proteinleri geliştirmek için benzer prensipleri (genetik değişim ve seçilim) kullandılar.
Bu yılki Nobel Kimya Ödülü’nün yarısı, Frances H. Arnold’a verildi. Frances H., Arnold, 1993 yılında, kimyasal reaksiyonları katalizyen proteinler olan enzimler için ilk kez yönlendirilmiş evrimi çalışmalarını yürüttü. Ardından, şu anda yeni katalizörleri geliştirmek için rutin olarak kullanılan yöntemleri geliştirdi. Frances Arnold’ın enzimlerinin kullanımı, tıbbi ilaçlar gibi kimyasal maddelerin üretiminin daha çevre dostu olmasını ve daha yeşil bir ulaşım sektörü için yenilenebilir yakıtların üretilmesini içermektedir.
Bu yılki Nobel Kimya Ödülü’nün diğer yarısı, George P. Smith ve Sir Gregory P. Winter arasında paylaşıldı. 1985 yılında George Smith, bakterileri enfekte eden bir virüs olan bakteriyofajın yeni proteinler evrimleştirmek için kullanılabildiği faj gösterimi adı verilen mükemmel bir yöntem geliştirdi. Gregory Winter, yeni tıbbi ilaçlar üretmek amacıyla yönlendirilmiş evrim yöntemi ile antikorları evrimleştirmek için faj gösterimi metodunu kullandı. Bu yönteme dayalı olarak yapılan ilk örnek, 2002 yılında onaylanmış olan adalimumabdır ve romatoid artrit (eklem iltihabı) ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları için kullanılmıştır. O zamandan beri, faj gösterimi, toksinleri nötralize edebilen, otoimmün hastalıklarını önleyebilen ve metastatik kanseri tedavi edebilen antikorlar üretti.
Şu anda bizler, insanlığa pek çok farklı yönden en büyük faydayı getiren ve getirecek olan yönlendirilmiş evrimin köklü değişiminin başlarındayız.
Kaynak: sciencedaily.com
