Jaroslav Heyrovsky
Jaroslav Heyrovsky 20 Aralık 1890 yılında Prag da doğdu. Prag Çek Üniversitesinde profesör olan babası Leopold Heyrovsky ın beşinci çocuğudur. Heyrovsky 1909 yılında Prag üniversitesinde kimya, fizik ve matematik eğitimine başlamıştır. 1910-1914 yılları arasında Londra da University College de lisans eğitimini tamamladı. Burada William Ramsay, W.C.Mc.C. Lewis ve F.G. Donnanın çalışmalarıyla ilgilenmiştir. Heyrovsky özellikle Profesör Donnanın elektrokimyasal çalışmalarıyla oldukça ilgilenmiştir. Birinci dünya savaşı sırasında eczacı ve radyolog olarak görev almıştır. 1918 yılında doktora derecesini ve 1921 yılında doktora sonrası derecesini almıştır.
Heyrovsky 1922 de Prag da Charles Üniversitesinde analitik kimya alanında asistan olarak kariyer hayatına başlamıştır.1922 de doçent, 1926 yılında fiziksel kimya alanında ilk profesör olmuştur. Aynı yıl Marie Koranova ile evlendi. Aynı zamanda bir kız ve bir erkek çocuk babasıdır.
Heyrovsky 1922 yılında çözeltilerin bileşimini analitik olarak tayin etmek için polarografik yöntem geliştirerek polarografik tekniklerin mucidi olarak görülmüştür. Ve elektrokimya alanı üzerinde yeni branşların gelişmesi için Üniversitede polarografi yapan bir bölüm kurup bilimsel çalışmalar yaparak polarografik araştırmaların öncüsü olmuştur. Ve 1950 yılında Çekoslovak Bilimler Akademisinde Polarografik Enstitütüsüne yönetici olmuştur.
Heyrovsky nin ilk polarografi cihazı
Heyrovskyin ortaya koyduğu polarografik çalışmalar birçok çalışmaya ışık tutmuştur. Elektroliz çalışmalarının tuz çözeltisi aracılığıyla çözelti içerisine daldırılmış elektrotlara uygulanan gerilim yoğunluğuna bağlıdır. Ve çözelti içerisinden akım geçtikçe metal elektrot yüzeyine birikmeye başlar.
Polarografinin ikinci bir kullanımı ise, cıva elektrot ve tuz çözeltisi arasında ara yüz gerilimlerinin araştırılmasıdır. Gabriel Lippmann (1845–1921) tuz çözeltisi ile temasta bulunan cıvaya gerilim uygulamış ve cıvanın yüzey gerilimindeki özgün durumdaki değişikliği incelemiştir. Bundan dolayı elektrokapiler parabole “parabolik eğri” adını vermiştir.
Heyrovskynin Pragdan hocası olan Professor Bohumil Kucčera (1874–1921) damlayan cıva elektrodun kullanımı için Lippmannın yaptığı çalışmaya benzer bir çalışma yapmıştır. Bu elektrot çözeltiye daldırılan civadan kapiler borunun oluşmasıyla yapılmıştır. Kucčera, gerilimi değiştirdikçe eğrilerin şekillerinde sapmalara tanık oldu ve Heyrovskı’nın bu olayı araştırmasını önerdi. Heyrovsky, elektroliz ve elektrokapiler parabolaların araştırmalarını birleştirdi. 1922 yılında Heyrovský, bir aküden gelen voltajı bir Kohlrausch tamburu vasıtasıyla bir tuz çözeltisine daldırılan cıva düşürme elektroduna uygulayan bir elektrik devresi kurdu .Bu elektrotun elektriksel potansiyeli daha sonra 0 ila 2 volt arasında kademeli olarak değiştirildi. Cihazın altındaki bir cıva tabakası ikinci elektrot olarak görev yaptı. Bir elektrik ölçer daha sonra bu devreden akan bir akımı algılayacak ve akım yoğunluğunun değerleri, uygulanan voltajın bir fonksiyonu olarak nokta ile (elle) çizilecektir. Çözünmüş iyonlar damlayan cıva elektrot ile elektrokimyasal olarak reaksiyona girdiğinde, belirli voltaj değerlerinde karakteristik basamaklar (polarografik dalgalar) olan eğriler elde edildi. Çözeltide bulunan iyonun kimliği, polarografik dalganın yüksekliğinin yarısında (yarı dalga potansiyeli olarak adlandırılan) gerilimle (elektrokimyasal potansiyel olarak ifade edildi) belirlendi. Grafik de polarografik dalganın yüksekliği olarak gösterilen akımın yoğunluğunun iyon konsantrasyonu ile doğru orantılı olduğu bulunmuştur. Daha sonra polarografi adı verilen Heyrovskı yöntemi, mükemmel bir analitik araç haline geldi çünkü tek bir deneyde bir çözümün niteliksel ve niceliksel analizlerini sağlamıştır. Heywood, Masuzo Shikata (1895-1964) ile elektromotor ile donatılmış ve silindirik bir kaset içinde dönen fotoğraf kağıdına uygun olarak Kohlrausch tamburunu hareket ettiren bir cihaz olan ilk polarografı kurdu. Polarograf, kimyada kullanılan ilk tam otomatik alettir. Yıllarca, polarografi, çözeltideki inorganik ve organik bileşiklerin analizi için tek hassas yöntemdi. İnsan kan serumunun polarografik incelemeleri, 1940’lar ve 1950’lerde kanser teşhisi için bir araç olarak kullanılmıştır. Bilgisayarlarla donatılmış modern polarograflar, osilopolarografi ve kare dalga polarografi gibi gelişmiş teknikler kullanır. 1959 yılında Heyrovský, “polarografik analiz yönteminin keşfi ve geliştirilmesi için” kimya alanında Nobel Ödülüne layık görüldü.
