Nesli Tükenmekte Olan Türlerin Üreme Ortamlarını Tespit Etmek için e-DNA Kullanımı
a) Ele geçirilmiş Acheilognathus typus türü. Yukarıdaki uzamış yumurta kanalıyla dişi. Alttaki çiftleşme döneminde olan berrak renkli erkek. (b) çift kabuklunun içindeki A. Typus yumurtaları. Kobe Üniversitesi
Japon araştırmacılar, Japonya’nın Akita Prefecture bögesinde ki Omono nehrinin ana kolunda yaşayan nesli tükenme tehlikesi altında olan balık türü “Acheilognathus typus”un üreme alanını, geleneksel örnek toplama yöntemleriyle birlikte geniş kapsamlı eDNA kullanarak tespit etti. Bulgular “The Nature Of Science” dergisinin online sürümünde 14 Kasım tarihinde yayımlandı.
Su organizmalarının incelenmesi uzun ve zahmetli bir iştir ve ayrıca geniş bir alanı kapsaması da yüksek maliyetleri beraberinde getirir. Çevresel DNA (eDNA) analizleri bu konuya bir çözüm sunar. Su depoları, göller ve nehirler gibi su altı ortamlarında yaşayan organizmaların yüzünden, derisinden veya herhangi bir vücut parçasından ayrışarak suda süzülen DNA parçalarını bulabiliriz. eDNA analizleri A. Typus gibi düşük popülasyon yoğunluklarına sahip olduğundan doğrudan geleneksel araştırma yöntemleri ile alanlarının bulunması zor, nadir türlere özellikle etki eder. Bu çalışma da araştırma ekibi Japonya, Akita Prefecture’da ki Omono nehrinde yaşayan A. Typus’un yeni üreme hatibatlarını bulmak için geniş kapsamlı bir eDNA araştırması ardından da geleneksel örnek toplaması gerçekleştirdi.
Ekip 2016 Ağustos’ta 3 gün oyunca Omono nehrinin 112 kilometresini çevreleyen 99 bölgeden su yüzeyinden örnekler aldı ve bunlardan eDNA çıkarttı. Ekip A. Typus’u saptayan özel bir sistem kullanarak DNA ölçümünü yaptı. Bundan sonra eDNA’nın tespit edildiği yerlere sabit ağlar ve şişe kapanlar yerleştirdi ve yetişkin balıkların varlığını doğruladılar. Ekip ayrıca A. Typus’un yumurtalarını bıraktıkları yerde bunların yetiştiğini tespit etmek için çift kabuklular da kullanmışlardır.
A typus eDNA, Omono nehrinin incelenen 99 bölgesinden sadece 2 yerinde bulundu ve bu yerlerden birinde ekip bir dişi ve bir erkek örneği ele geçirdi. Aynı yerde çift kabukluların içinde A. Typus yumurtaları bulundu böylece orayı A. Typus üreme bölgesi olarak tanımlayabilmede başarılı oldular.
Bu bulgular nadir bulunan türlerin habitatlarını ve üreme alanlarının belirlenmesinde eDNA analizi ve geleneksel toplama yöntemlerinin birlikte kullanılmasını , maliyet ve güvenilirlik bakımından son derece etkili olduğunu göstermektedir. Yöntemler birbirini tamamlar. Örnek toplama türlerin teyit edilmesi için çok güvenilirken, eDNA yöntemi geniş alanların incelenmesine uygundur. Bu yöntem kombinasyonu daha fazla üreme alanları bulup koruma alanları kurarak bu türün korunmasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda, düşük bir nüfus yoğunluğuna sahip diğer nadir ve nesli tükenmekte olan türler için geniş bir alana yayılma şansı verebilir.
Kaynak : phys.org
