Sir Cyril Norman Hinshelwood
Kimyadaki en temel reaksiyonlardan biri olan birleştirme reaksiyonlarını, tepkime hızlarını ve reaksiyon mekanizmalarını inceleyen, özellikle hidrojen ve oksijen bileşimini kullanarak su üreten İngiliz kimyager. Kimyasal reaksiyonlar sırasında, atomlar ve moleküller yeniden bir araya getirilir ve yeni moleküller oluştururlar. Bir reaksiyon esnasında oluşan moleküller, başlangıçtan beri var olan moleküller ile kolayca reaksiyona girdiğinde, bir zincirleme reaksiyon meydana gelebilir. Patlamalar ve ateş, zincir reaksiyonlarının örnekleridir. 1930’larda Hinshelwood, zincir reaksiyonlarında yer alan olayların koşullarını ve dizilerini teorik açıdan analiz etti. Teorik sonuçların, hidrojen ve oksijen arasındaki reaksiyon için yaptığı gözlemlerin uyumlu olduğunu gösterdi. Bu çalışma için 1956 yılı Nobel Kimya Ödülü’nü Sovyet bilim adamı Nikolay Semyonov ile paylaştı. Ayrıca, bakteriyel hücre içindeki moleküler kinetik hakkında araştırmalar yaptı. Bakterilerin çevre üzerindeki değişikliklere biyolojik tepkilerini gözlemledikten sonra, bir hücrenin bir ilaca karşı direncinde az ya da çok kalıcı değişikliklerin ortaya çıkabileceği sonucuna vardı. Bu bulgu antibiyotik ve diğer kemoterapatik ajanlara karşı bakteri direnci açısından önemlidir. Yayınları arasında Gaz Sistemlerinde Kimyasal Değişimin Kinetiği (1926) ve Bakteriyel Hücrenin Kimyasal Kinetiği (1946) yer aldı. Sir Cyril Norman Hinshelwood, 19 Haziran 1987’de Londra-İngiltere’de doğdu. Annesi tarafından yetiştirildi. Hinshelwood, Westminster City Okulu’nda eğitim aldı ve Oxford Üniversitesi’nde Sanat Yüksek Lisans derecesi ve doktorasını kazandı. Balliol, Trinity ve Exeter Kolejleri’nde başarılı burslar kazandı, 1921-1937 yılları arasında Trinity Koleji’nde özel dersler verdi ve 1937’den beri Oxford Üniversitesi Kimya Profesörü olarak çalıştı.
Clarendon Press’in bir temsilcisiydi ve İngiliz Hükümeti ile ilgili bilimsel konularda çeşitli Danışma Konseyleri üyesi olarak görev yaptı. 1929’da Kraliyet Cemiyeti Üyesi olarak seçildi, 1950-1955 yılları arasında Dış Sekreter ve 1955-1960 yılları arasında burada başkan olarak görev yaptı. 1948’de şövalyelik kazandı ve 1960’da Başarı Ödülü aldı.
Hinshelwood’un enerji ve kimyasal reaksiyon hızlarıyla ömür boyu meşgul olması, Queensferry’de patlayıcı test etme çalışmalarına kadar dayanır. İlk çalışmaları, katı potasyum permanganatın ayrışması, sıcak filamentlerdeki gazlar arasındaki reaksiyonlar ve çözelti içerisinde gerçekleşen reaksiyonlar konularında yaptığı çalışmalardır. Ancak daha sonra, homojen gaz reaksiyonlarının kinetiği üzerine çalışmalarına geri döndü. Basınç değişikliklerinin bu reaksiyonlar üzerindeki etkileri inceleyerek, Hinshelwood bazı durumlarda moleküllerin karşılıklı çarpışmalarla reaksiyona girmek için gereken enerjiyi kazanabileceğini (aktivasyon enerjisi) belirtti. Bu aşamada incelenen gaz fazı reaksiyonları arasında su oluşturmak için hidrojen ve oksijen arasındaki basit reaksiyon vardı. Reaksiyon hızının sıcaklık ve basınç değişimlerinden nasıl etkilendiğini inceleyerek ve patlama için gerekli koşulları belirleyerek Hinshelwood, dallanma zinciri mekanizmasını önerdi. Duvar yüzeyinin etkisini ve özellikle nitrik oksidin reaksiyonu engelleyebilme yeteneğini gözlemleyerek serbest radikallerin aktif katılımcılar olarak H, O, OH ve HO2 olduğunu belirtti ve bu durumun önemli bir rol oynadığına karar verdi.
1930’ların sonlarında Hinshelwood yeni bir çalışma alanına yöneldi. Bakterilerin büyümesinin temelde kimyasal reaksiyonların bir kompleksi olduğunu kabul ederek, bakteri hücresine kinetik çalışmalar yapmaya başladı. Fosfor ve alkali metaller gibi katkı maddelerin etkisini inceledi ve bakterilerin, hücrelerinin enzim dengesinde bir değişiklik yaparak yeni çevreye uyum sağlayabileceği sonucuna vardı. Sonuçlarını bir “toplam integrasyon ilkesi” ile sistemleştirdi ve “ağ teoremi” dediği matematiksel ifade ile gösterdi. Hinshelwood, uzun yıllar Oxford’da fizikokimyanın pekiştirilmesinde ve organizasyonunda önemli bir rol oynadı. Çalışma konularının felsefi anlamlarını derinlemesine kavrayışa sahip olması sonucu Hinshelwood, oldukça yankı uyandıran bir bilim insanıydı ve dersleri mizah ile süsleyerek net bir şekilde sunardı.
Uluslararası ünü kitaplarıyla genişledi. Kimyasal Değişim Kinetikleri (1926) onun başyapıtıdır. Fiziksel Kimyanın Yapısı (1951), bütün alanın kendi bakış açısıyla habercisi olan bir ankettir. Bakteriyolojide, onun ilk çalışması Bakteriyel Hücrenin Kinetikleri (1946)dir. Bakteriyel Hücrelerde Büyüme, İşlev ve Yönetme (1966) ise yine Hinshelwood’un önemli yayınları arasındadır. Hinshelwood, çok başarılı bir dilbilimciydi ve klasik müzik, Çin porselenleri ve İran halıları kadar çeşitli konularda uzman bir bilgiye sahipti. Ayrıca, hiç evlenmemişti. 9 Ekim 1967’de Londra’da hayata veda etti.
