18 yıllık raporla kimya üretimine mahkeme dur dedi
Yalova’da bulunan DowAksa firmasına ait Karbon Elyaf Üretim Tesisi’nin kapasite artışı projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED Olumlu’ kararının yürütmesi mahkemece durduruldu. Yalova Platformu üyelerince Bursa 3. İdare Mahkemesi’nde açılan davayı gören mahkeme heyeti, girişimi hukuka aykırı buldu. Dava konusu ÇED raporu hakkında hazırlanan bilirkişi raporunu esas alan mahkemenin gerekçeli kararında, kapasite artırımına giden karbon elyaf tesisi için sağlık koruma bandı önerilmediğini, yangın tehlikesine karşı yeni depo yapılmayacağını ve planlan ek tesis için 2007 yılında hazırlanan zemin etüdü raporu verilerinin kullanıldığına dikkat çekilerek, “hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir” denildi.
2012 yılında ABD’li kimya şirketi Dow Chemical ile ortak olarak ‘DowAksa’ adıyla yatırımlarını sürdüren Akkök Holding, Yalova Çiftlikköy’de bulunan karbon elyaf üretim tesisinde kapasite artırımına gitmek için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurdu. Başvuruyu inceleyen Bakanlık, ilgili şirketin üretimi yaklaşık iki katına çıkaracak ek üniteleri içeren kapasite artırımına ilişkin hazırladığı ÇED Raporu’nu onayladı. Ancak Yalova Platformu üyeleri, Denizçalı köyü sınırlarında bulunan karbon elyaf tesisinin kapasite artırımı girişimine verilen ÇED Olumlu kararının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle yargıya taşıdı.
Yalova Platformu Girişimi Yargıya Taşıdı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın girişime yönelik verdiği ÇED Olumlu kararının yürütmesinin durdurularak iptal edilmesini isteyen platform üyeleri, dava dilekçelerinde, pek çok gerekçenin yanında kapasite artırımına giden tesisin ilgili imar planlarında tarımsal niteliği korunacak alanda olduğunu da öne sürdü.
Mahkeme Kapasite Artışını Hukuka Aykırı Buldu
Davayı gören Bursa 3. İdare Mahkemesi, Yalova Platformu üyelerini haklı bularak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın karbon elyaf tesisi için verdiği ÇED Olumlu kararının yürütmesini durdurdu. Oy birliği ile alınan mahkeme kararında, “hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir” hükmüne yer verildi.
Yeni Akrilonitril Deposu Yok, Koruma Bandı Yetersiz
Mahkemenin, davayla ilgili 23 Mart 2015 tarihinde yapılan yerinde keşif ve bilirkişi raporuna dayanarak aldığı kararında, “ÇED Raporunda AKSA Akrilik A.Ş. ile aynı kompleks içinde kalan, kapasite artışı gerçekleştirilecek Karbon Elyaf Üretim tesisi için sağlık koruma bandı önerilmemiş olup, mevcut sağlık koruma bandının yeterli olacağı bildirilmektedir. Proje kapsamında, alev alması durumunda çevre için olumsuz etkileri bilinen akrilonitril için yeni depolar yapılmayacak olması, yeni tesis için oluşabilecek risklerin etki düzeyini değiştirmeyecektir. 1988 yılında akrilonitril tankları esas alınarak önerilen ve bu gün itibariyle ihlal edilmiş olan 1200 m . güvenlik bandı söz konusudur. Sağlık koruma bandının mevcut tesisler için bile yeterli olmadığı düşünülmektedir” ifadelerine yer verildi.
Tesis İçin 2007’deki Zemin Etüd Raporu Verileri Kullanılmış
Nihai ÇED Raporu’nda, AKSA ve AKKİM fabrikalarına bitişik ve başka kimya sanayi kuruluşlarının da bulunduğu alanda planlanan proje için kümülatif çevresel etki değerlendirmesine rastlanmadığının da altı çizilen mahkeme kararında, “Planlanan tesis alanı için 2007 yılında hazırlanan Zemin Etüd Raporu verileri kullanılmıştır. Yeni bir zemin etüd çalışması yapılmamıştır. Onaylanan Nihai ÇED raporunda, mevcut faaliyetlerle beraber yapılması planlanan yeni kapasite artırımının kümülatif etkisi üzerine bir değerlendirme yer almamaktadır. ÇED Raporunda doğalgaz sarfiyatının düşürülmesi ile tesiste oluşan yanma gazı emisyon miktarlarının azaltılacağı ifade edilmiştir ancak tesis içindeki kömür santralinden elde edilen elektrik kullanımının daha fazla emisyona neden olacağı dikkate alınmamıştır. ÇED Raporunda kapasite artış durumunda soğutma suyu sistemi ile ilgili bir değerlendirmeye rastlanmamıştır, Hava Meydan Komutanlığı’ndan alınmış bir izin belgesi yer almamaktadır” denildi.
‘Faaliyetlerin Telafisi Güç Zararlara Sebebiyet Vereceği Açık’
Projeyle ilgili ÇED raporunda, kapasite artışı için inşa edilecek tesisten kaynaklanabilecek olumsuz çevresel etkilerin, mevcut tesisin oluşturduğu çevresel etkilerle birlikte değerlendirilmediğinin açık olduğunun vurgulandığı mahkeme kararında, “dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Diğer taraftan, yapılması planlanan projelere ilişkin onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilmesi gibi süreçlerin ÇED Olumlu Kararı alınmasına bağlı olduğu dikkate alındığında, hukuka aykırılığı açık olan işleme dayalı yapılacak yatırım ve faaliyetlerin telafisi güç zararlara sebebiyet vereceği açıktır” ifadelerine yer verildi.
1999 Depreminden Ders Alınmadı, 2013’te Yangın Çıktı
Kararın ardından, davayı açan Yalova Platformu’ndan yapılan açıklamada ise, 17 Ağustos 1999 depreminde yaşananlardan ders alınmadığına işaret edilerek, söz konusu yargı kararının bu konuda önemli bir gelişme olduğu vurgulandı. Ocak 2013’de elyaf depolarında çıkan dev yangınla gündeme gelen tesis, büyük bir çevre felaketine neden olmuştu.
Kaynak : ulusalkanal.com.tr
