Gözlerde Yaygın Biçimde Görülen Sarı Nokta Hastalığıyla İlgili Bir Diş Minesi Proteini Bulundu
Bulgular, rahatsızlığın kuru formunun tedavisinde yeni bir hedef üzerine çevrildi.
Araştırmacılar; yaşa bağlı sarı nokta hastalığı olan bir gözde, hidroksi apatit kümeleri (pembe) – diş minesinde mineralize edilmiş kalsiyum türü- ve tortuların üretilmesinde rol alan amelotin (yeşil) olarak adlandırılan proteini buldular.
Gözün arkasındaki diş minesinde bulunan mineral tortuları yaşa bağlı sarı nokta hastalığının- 50 yaş üzeri insanlarda görme bozukluğunun önde gelen sebebi- ilerlemesini hızlandırabilir.
Araştırmacılar hastalığın 2 formunun en yaygın olanı “kuru” yaşa bağlı sarı nokta hastalığının özelliği olan, mineral tortularının üretilmesinde yer alan “Amelotin” olarak adlandırılan bir protein tanımladılar. Yaşa bağlı sarı nokta hastalığı ya AMD; Amerika’da yaklaşık 3 milyon insanı etkilemektedir. Fakat yeni bulgular doğrulanırsa, bu durum değiştirilebilir.
AMD’nin ıslak formu – AMD vakalarınn %30’unu kapsamakta- enjeksiyon ile tedavi edilebilir, kuru AMD içinse mevcut durumda tedavi yoktur.
Araştırmada yer almayan Kuzey İrlanda’daki Queen’s Belfast Üniversitesi’nde bir göz doktoru olan Imre Lengyel; bu tortularda amelotin bulma; eğer doğruluğu kanıtlanırsa yeni terapilerde meydana gelecek olan mineralizasyonun ilerlemesini yavaşlatmaya çalışmak için bir hedef olacağını söylüyor.
İlk olarak 2015’te yayınlanan bu tortular, hidroksi apatit olarak adlandırılan mineralize edilmiş kalsiyum türünden elde edilmiştir ve retinal pigment epitelinin altında görünmektedir. Kalıntılar, retinanın ışığa duyarlı hücrelerini beslemek için gerekli oksijen ve besin maddelerinin akışını engelleyerek görüşü kötüleştirebilir. Aksine ıslak AMD’de anormal kan damarları retinaya girer ve sıklıkla sızar. AMD’nin her iki türünde de bağımsız yaşamayı zorlaştırabilecek kişinin görme merkezini saptırır.
26 Şubat’ta “Translational Research”‘te online olarak yayınlanan yeni çalışma için araştırmacılar laboratuvarda retinal pigment epitel hücrelerini yetiştirdiler ve daha sonra yaşlı gözlerde yaygın olabilecek stres formuna; besin kaybına maruz bıraktılar.
Bethesda’da Ulusal Sağlık Enstitüsü’ndeki Ulusal Göz Enstitüsü’nde göz doktoru olan Graeme Wistow;”Bu hastalıkla ve yaşlanma ile ilgili problemlerden biri; kan damarlarının kullandıkları kanı taşımamasıdır ve besin ile oksijen kaybı hastalığın seyrini arttırabilir.” diyerek açıklamada bulundu.
Wistow ve ekip arkadaşları 9 gün boyunca besin hücrelerini yoksun bıraktıktan sonra amelotin üretiminde ATMN olarak adlandırılan bir gen bağladılar, çalıştırdılar ve hidroksi apatit tortusu oluşumuna sebep olan proteini üretmeye başladılar. Bilim insanları, engellenen genin aktivitesinin tortularının oluşmasını önlediğini raporladılar. Ekip ayrıca kuru AMD mağduru olan kadavra gözlerde büyük hidroksiapatit birikimi olan bölgelerde konstantre edilmiş amelotin buldu.
Wistow; Bu bir çıkış yolu ancak mümkün olan en iyi sonuç; hidroksiapatit birikmesini erteleyecek ya da önleyecek bir yolda gen ekspresyonu ya da amelotini engellemenin bir yolunu bulmaktır” diyor ve “insanların görme gücünü daha uzun süre tutmaların izin verebilir” diyerek cümlelerini sonlandırıyor.
Fakat Lengyel ve diğer araştırmacılar; yaşayan insan gözüne oldukça benzeyen laboratuvarda üretilmiş hücrelerde ya da farede onaylı sonuçlar görmek istiyorlar. Wistow ve ekip arkadaşları şuan; diğer bulguları test etmek için kuru AMD’den muzdarip insanlarınkine oldukça benzeyen göz ile fare yetiştirme üzerinde çalışıyorlar.
Kaynak : sciencenews.org
