İlaç Piyasasına Yeni Yaklaşım: Yapıştırma Özelliği
Birmingham ve Leicester Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, proteinleri vücutta birbirine ‘yapıştırmak’ amaçlı tasarlanan terapötik moleküllerin etkinliğini test edebilen yeni bir tarama yöntemi geliştirdi.
Araştırma, ilaç geliştiricilere meme kanseri ve Parkinson gibi hastalıklara yeni tedavi yolları keşfetmek için çok sayıda yeni potansiyel ilaç bileşimi sunmaya zemin hazırlıyor.
Proteinlerin birbirleriyle etkileşime girme yolları, tüm hücre fonksiyonları için temeldir. Bu etkileşimler, sağlıklı bir vücudun her bir fonksiyonunu destekler, bu etkileşimlerdeki küçük değişiklikler ise hastalıkla sonuçlanır.
Bu etkileşimleri parçalayabilen bir avuç ilaç tasarlandı ve bu, hastalığın ilerleyişini bozmaya yarıyor. Ancak bazı hastalıklarda problem protein etkileşimlerinin olmamasından veya doğru şekilde olmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, bu proteinleri birbirine ‘yapıştırma’ yoluyla çalışan yeni ilaçlar oldukça etkili olacaktır, ancak onları bulmak kolay değildir.
Bu çalışmada (Chemical Science dergisi), Birmingham Üniversitesi Biyolojik Bilimler Okulu’ndaki araştırmacılar, bir çift proteinin kesin kütlesini ölçmek için kütle spektrometrisi ve hangi ’yapıştırma’ işleminin en güçlü olduğunu belirlemek için de ‘yapıştırıcı’ kullanan bir sistem tasarladılar. Bu şekilde olası hastalığı tedavi etmede en başarılı olacak.
Başyazar Dr. Aneika Leney şunları söyledi: “Sağlıklı bir vücut, büyük ölçüde hücrelerin proteinlerinin etkili bir şekilde sinyal verebilmesine bağlıdır. Herhangi bir yanlış sinyal, hastalığa yol açabilir ve bu yanlış proteinlerin birbirine yapışması ya da proteinlerin olması gereken gibi birleşmemesi olabilir. Bunu düzelten bir ilaç istiyoruz. Yöntemlerimiz, potansiyel bir ilaç eklediğimiz zaman proteinlere neler olduğuna dair ‘anlık’ bir görüntü sağlıyor, böylece ‘yapıştırmanın’ işe yarayıp yaramadığını hızlıca görebiliyoruz.”
Ekip, Leicester Üniversitesi’ndeki kimyasal biyologlarla birlikte, yardımcı yazar Dr. Richard Doveston ve ekibi tarafından incelenen terapötik bileşikler üzerindeki yöntemi test etmek amaçlı çalıştı.
Dr. Doveston şunları söylüyor: Yapıştırıcı görevi gören molekülleri aramak kolay değil çünkü karışımda iki protein bulunduğundan işler karmaşıklaşıyor. Gelişimin ilk aşamasında, genellikle sadece gelişim için iyi başlangıç noktaları olan moleküller bulmak isteriz, bu nedenle bu aşamada yapıştırıcılar kadar iyi olmayabilirler. Bize sunulan mevcut yüksek verimli tarama yöntemleri bu bağlamda genellikle çok etkili değildir. Kütle spektrometrisi yöntemi ise harika çünkü verilerden çok şey öğrenebiliyoruz ve bunlar nispeten kolay ve hızlı bir şekilde toplanabiliyor.
Yapıştırma bileşikleri tanımlanan proteinlere spesifik olduğu için, diğer proteinlerle etkileşimleri nadirdir, bu nedenle tedavinin beklenmeyen herhangi bir tepki vermesi pek olası değildir.
Dr. Leney ekliyor: “Yaklaşımımızın ilaç şirketleri tarafından ilgi çekeceğini ve terapötik fayda sağlamak için proteinleri birbirine bağlayabilen umut verici ilaç bileşiklerini hızla taramak ve test etmek için kullanılacağını umuyoruz.”
Kaynak: phys.org
