Crocodile Chemistry Programı Nedir Ne İşe Yarar?

Geçen sayımızda sizlere Chemdraw programından bahis ettim. Bu sayıda da çok fazla ismi duyulmamış Kimya Programlarından biri olan Crocodile Chemistry programından bahis edeceğim. Bu program nedir ilk bundan bahis edelim.

Kimya denince deney yapmayı sevmeyenimiz yoktur. Gerçi laboratuar sınavlarının verdiği sıkıntı olsa da (atılma sıkıntısı, kalma sıkıntısı, geçtik mi sıkıntısı, raporu beğendiler mi sıkıntısı, deneyi yaparken başarabileceğiz mi sıkıntısı) yine de zevklidir. Bu sefer deneyimizi laboratuarda değil, bilgisayar başında yapacağız. İçinizden ya nasıl olur falan olmaz ki aynı tadı vermez ki diyenler vardır; ama sürekli de her maddeye para verip 7/24 sınırsız madde sınırsız deney yapma imkânımız yok. Ayrıca tek başına deney yapmadan önce güvenlik kurallarını da yeterince bilmek gerek ki o da ayrı bir olay. Sonuçta Metil Alkol, Hidroklorik Asit gibi asitler tehlikeli ve bu maddeleri sürekli temin etmemiz zor. Bunu düşünerekten yabancılar (yerlisini görmedim), bir program yapalım demişler ve bu program ortaya çıkmış. Program, ilk açıldığında aşağıdaki şekil karşımıza çıkıyor.

Şekilde, soldaki seçenekte gördüğünüz gibi;

• Kimyasallar
• Ekipmanlar
• Cam Malzemeler
• İndikatörler

Bu malzemeler dosya şeklinde programın içinde sıralanmış. İki kere tıklayınca içeriğine giriliyor. Misal cam malzeme mi kullanacaksınız, tıklıyorsunuz ve içeriğinde kimyada kullanılan çoğu cam malzemeyi görüyorsunuz. Sizler hangisini yapmak istiyorsanız ona göre seçersiniz.

Şekilde tıklanmış ve içeriğine girilmiş halini görmektesiniz. Ayrıca şekilde görüldüğü üzere, ml seviyesine göre de seçebiliyoruz. Kullanacağınız deneye göre istediğiniz ekipmanları sürükleyip bırakarak seçebilmeniz mümkün. Bu şekli seçtikten sonra şimdi kimyasalımızı da seçerek bir deney yapalım.

Şekilde deney için kimyasal kısmına girip oradan da asitler kısmından HCI (Hidroklorik Asit)’i seçiyoruz ve bize bir şişe çıkarıyor (Laboratuardaki gibi) Bu şişe de şimdi neler var.

• Üzerinde etikette ne olduğu yazıyor (HCI)
• Molaritesi yazıyor
• Kaç cm³ olduğu yazıyor.

Biz burada HCI seçildikten sonra ki molarite kısmı ile hacim kısmını istediğimiz kadar değiştirebiliriz (Tabi ki şişenin boyutlarında abartı bir rakamı program kabul etmiyor)

Bunları yaptıktan sonra şişeyi götürüp beherimizin üstüne bırakıyoruz ve kaç ml yazdı isek, o kadarlık kısım beherimizin içine giriyor. 20 ml yazdı isek 20 ml giriyor. 40 ml yazdı isek 40 ml giriyor. Miktarı cam şişeden behere götürmeden önce iyi ayarlayın.

Şekilde şişemiz beherin üzerine götürülmüş ve gri kısım HCl olduğunu gösteriyor. Tekrar götürürseniz şişeyi bir 20 ml daha eklemiş olursunuz. Bundan sonraki kısma geçelim. Ayrıca program gerçek hayattaki gibi beheri eğip dökebilme imkânı da vermiş. Aşağıdaki şekilde bunu görmektesiniz.

Şekilde sıvı rahat bir şekilde dökülüyor, bu şekilde gerçekçilik artırılmış. Şimdi deneyimize başlayalım. HCl beherimize aldık ve deneyimiz için bir başka kimyasal daha lazım. Bu kimyasalımız olarak Magnezyum Şeridini seçtim.

Şekildeki gibi Magnezyum şeridini seçtim. Birçok kimyasalımız var (Demir, Gümüş, Altın, Platin Alüminyum, Sodyum, Lityum) Bunların İngilizce isimlerine de aşina olmuş oluyorsunuz. Gerçek hayatta da oldukça işinize yarayacaktır. Neyse konumuza dönersek seçtiğim Magnezyum çubuğu HCl içine daldırınca hemen tepkimeye giriyor. Tepkimeye girdiğini açığa çıkan balonlardan anlıyoruz.

Kapta tepkime oluyor. Tepkime olurken beherimizin üstüne gelip “i” işaretine tıklarsak bize oluşan tepkime hakkında program bilgi veriyor. Ne oluşuyor ne çıkıyor bu yanda bize gösteriyor. Bunun tepkimeli versiyonunu da gösteriyor. Şekilde bunu görmektesiniz.

Şekilde tepkime oluyor ve bize hangi gaz çıkıyor ve tepkime tamamlanınca sıvı kısmın içeriği hakkında bilgi veriyor.

Sizlere basit bir deney anlattım ki program bunlardan ibaret değil. Çok spesifik özellikleri olan kullanışlı bir program. Programda Sülfürik Asit, Nitrik Asit vb. gibi asitler mevcut. Ayrıca bunzen beki, termometre, tartım kabı, pH metre, elektrikli ısıtıcı, su çeşmesi mevcut. Çeşitli gazlarda program içinde mevcuttur. Bunlar Oksijen, Nitrojen, Karbondioksit… Ve indikatörler kısmında da indikatörlerimiz mevcut. Yüzde yüz laboratuar koşulları sağlamıyor olabilir; lakin bize temel olan kısımları çok güzel şekilde verecek kadar güzel ve gösterişli hazırlanmış bir bilgisayar programıdır. Hani şu şekilde bir deney bile yapabilirsiniz. Bir tepkime yaparsınız gaz çıkar ve bunu başka bir tüpte biriktirebilirsiniz. Ayrıca deney yaparken bir yandan da grafik sonuçları görebilirsiniz.

Şekilde suyun bunzen beki ile ısınma grafiği zaman çizelgesini görüyorsunuz. Bu şekilde programımızın fonksiyonları mevcuttur. Tüm şekilleri göstermek pek mümkün olmuyor. Program da bir diğer güzel özellik bir behere bir sıvı koyduğumuzda, program özellikleri vasıtasıyla üç boyutlu molekül halini tasavvur edelim diye de özellikler eklenmiş. Bu da programın bizim hayal dünyamıza da etki ederek daha çabuk öğrenmemizi sağlamak için yapılmış. Programımızda elektroliz ve titrasyon işlemleri de yapılabiliyor. Titrasyon işlemi yapılıp, grafik çizdirilip dönüm noktaları görülebiliyor. Birebir laboratuar işlemlerini kendiniz yapabileceğiniz geniş kapsamlı güzel bir program.

Bu kadar program özelliklerini anlattık. Eksik yanları neler? Program daha fonksiyonel yapılırsa daha iyi olabilir. Çünkü birçok program deneyen kullanan biri olarak programın bu yönünü eksik buldum. Daha ileri aşama deneylere de destek veren uygulama özellikleri artırılırsa daha iyi olacağını düşünüyorum. Program ücretli bir programdır, indirmeye çalıştığınızda bilgisayarınızda virüs oluşabilir ve çok kolay bulunan bir program değildir. (Deneme sürümü olsa bile)

Programın 15 günlük deneme versiyonu kendi sitesinde verilmiş. Eğer öğrenci iseniz öyle bir imkan sağlanmış.

http://www.yenka.com/en/Free_student_home_licences/ adresine girerek 63 MB lık yazılımı bilgisayarınıza indiriyorsunuz ve sonra kuruyorsunuz. Program ilk açılınca size hemen trial (15 günlük kullanıcı olmak için) mail adresi istiyor. Mail adresinizi girince de program başarıyla açılmış oluyor. Çeşitli birçok şey var program içinde. Sizin seçeceğiniz Science kısmında Chemistry kısmı. Burayı seçip new diyerek yeni bir deney sistemi açabilirsiniz. Sizlere program hakkında anlatacaklarım bu kadar, sizler araştırarak program hakkındaki bilgilerinizi genişletebilirsiniz. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere esen kalın.

Kaynaklar :

Yazı yazara aittir. Program kullanılarak edinilen tecrübe aktarılmıştır.

 

Yazar : Yavuz Selim KART

Üniversite : Cumhuriyet Üniversitesi

Bölüm : Kimya Mühendisi

Dergi : Sayı 2– Sayfa 72