Chemlab Sanal Kimya Laboratuvarı
Bir tür kimya laboratuvarı similatörü olan Chemlab, laboratuarda yapılan çalışmaları eğitim amaçlı olarak bilgisayar ortamında görüntülü olarak gerçekleştiren bir bilgisayar programıdır. Bu yazımda Chemlab Sanal programının kullanımından ve kapasitesinden bahsedeceğim. Programı açtığımızda karşımıza bu sayfa gelmektedir.
Şekil, biraz bozuk gözüküyor olabilir. Karşımıza yukarıda görüldüğü gibi seçenekler çıkmaktadır.
Bu işlemler;
1-) Asit-Baz Titrasyonu
2-) Kademeli Kristilizasyon
3-) Gaz sıkıştırma
4-) Genel Laboratuvar
5-) Klor’un Gravimetrik Analizi
6-) Redoks Reaksiyonlarında Reaksiyon Kinetiği
7-) Isı Laboratuarı
Bu seçeneklerden kullanacağımız seçeneği işaretliyoruz ve Tamam’a (OK) basıyoruz. Bu seçtiğimiz işleme göre sol tarafta bir açıklama sayfası açılmaktadır. Açıklama sayfasında, yapacağınız işlemler İngilizce olarak sıra ile anlatılmış.
Şimdi menülerimizi tanıyalım.
Burada “File” tıkladığımız zaman karşımıza çıkan seçenekler şunlardır.
1-) Open (Daha önce hazırladığımız dosyaları açmak için)
2-) Save (Yaptığımız işlemi kaydetmek için)
3-) Save As (Farklı kaydetmek için)
Genel olarak kullanılan komutlar bunlardır.
“Edit” bölümü ile düzenleme yapabilirsiniz. Edit bölümünde düzenleyeceğimiz işlemler: kes, kopyala, yapıştır vb. (Bu işlemler sağa tıklayarak veya klavye kısa yol tuşlarını kullanarak da yapabilirsiniz)
“Equipment” bölümü ile kullanılacak olan ekipmanları seçeceksiniz. Bu ekipmanların İngilizce isimleri ile Türkçe isimleri benzer olduğundan zorlanacağınızı sanmıyorum.
“Chemical” bölümü ile seçmiş olduğunuz ekipmanın içine istediğimiz kimyasalı, suyu ya da indikatörü ekliyoruz. Seçeneklerden birine tıkladığımızda karşımıza gelen kutucuğa miktarları yazarak ekliyoruz.
“Procedures” kısmı ile yapılan işlemlerin sonuçlarını görebiliyoruz. Yapılan işlem titrasyon ise bu işlemin grafiğini çizdirebiliyoruz. Procedures yapacağınız işleme göre değişen kısımdır.
“Arrange” kısmı ile seçilen bir ya da daha fazla ekipman gruplanabiliyor. Ekipmanları seçin ve bu kısma tıklayın.
“Options” kısmı ile yapacağınız işlemlerin ayarlarını değiştirebilirsiniz. Örneğin, sıcaklık ayarları olabilir. Yapacağınız işleme göre kullanacağınız ayarları değiştirebilirsiniz.
“Help” bölümü ile programı yapan kurumun web sitesine ulaşabilirsiniz. Ayrıca bir de periyodik tablo eklemişler. Program kullanımı hakkında da bilgi bulabileceğiniz bir seçenek mevcut.
Alttaki şekilde görülen renkli kısım ise, yukarıda anlattığım işlemlerin kısa yolları, yani işlem kolaylığı seçeneği diyebiliriz. Sizin yapacağınız işlemlere yukarıdaki seçeneklerden tıklamaktan ziyade bu şekilde kısa yollar koyup kullanım kolaylığı sağlamışlar.
Programı nasıl kullanacağımıza gelince;
Ne yapacağımıza kara verdikten sonra, ilk olarak ekipmanlarımızı seçiyoruz. Seçme işlemi yukarıdaki resimde gözüken kısa yollar yardımıyla çok kolay.
Kısa yol butonlarından birine, bir kez tıkladıktan sonra sayfanın boş olan yerinde istediğimiz ekipman oluşuyor. Aşağıdaki şekilde bunu görmektesiniz.
Ekipmanları seçtikten sonra madde eklenebilecek türlere madde, sıvı eklenebilecek türlere sıvı ekleyeceksiniz. Bu şekilde ekleme yapmadığınızda, şlemi yaparken hata ile karşılaşırsınız. Hataya düşmemek için işlemleri laboratuvardaki gibi yapacaksınız. Ekleme işlemini ise örneğin beheri seçip “Chemicals” paneline tıklayacaksınız ve buradan hangi kimyasalı seçmek istediğinize karar vereceksiniz. Sonra miktarı gireceksiniz. Miktarları girince aşağıdaki gibi bir görüntü elde edeceksiniz.
Sıvı ekleme işlemi yapıldığında, yukarıdaki şekilde gördüğünüz gibi bir görüntü elde edeceksiniz. İsterseniz bek alevi ile ısıtma işlemi yapabilir ve bunun sıcaklığını ölçebilirsiniz. Örnek bir uygulamayı aşağıda görebilirsiniz. Bu işlem, sizin hayal gücünüze örnek teşkil etsin.
Burada bir titrasyon işlemi ve grafiğini görmekteyiz.
Anlatacaklarım bu kadar olup gerisi sizin bu programı kullanmanıza, uygulamalarınıza, incelemenize ve merakınıza bağlıdır. Programları kullanırken çok fazla uygulama yapmaya çalışın ki programdan maksimum verim elde edebilesiniz.
Program ücretli bir programdır. Profesyonel versiyonu 135 $, standart versiyonu 32.99 $’dır. http://modelscience.com/
Kaynaklar :
Yazı yazara aittir. Program kullanılarak edinilen tecrübe aktarılmıştır.
Yazar : Yavuz Selim KART
Üniversite : Cumhuriyet Üniversitesi
Bölüm : Kimya Mühendisi
Dergi : Sayı 8– Sayfa 39
