Uzay radyasyonu hakkındaki çalışmaya ödül
Doç. Dr. Bilge Demirköz, UNESCO tarafından her yıl düzenlenen ve uluslararası bilim kadınlarına verilen Uluslararası Yükselen Yetenek Ödülü’ne layık görüldü.
L’Oreal ve UNESCO tarafından bu yıl 19’uncusu düzenlenen ödülü ilk kez Türkiye’den ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Demirköz, uzay radyasyonu hakkındaki çalışmasıyla kazandı. Demirköz, ödülünü Paris’te düzenlenen törende L’oreal Vakfı Başkanı Isabel Marey Semper’den aldı.
L’Oreal Türkiye ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, her yıl bağımsız jüri tarafından seçilen 6 bilim kadınını, UNESCO Uluslararası Bilim Kadınları Ödülleri için aday gösteriyor.
Demirköz projesiyle Türkiye’de geliştirilmiş özgün malzemelerin ve elektronik bileşenlerin, uzay için toplam doz etkisi (TID) radyasyon testleri altındaki etkilerinin araştırılması ve dayanıklılığının artırılmasını hedefliyor. Demirköz’ün çalışmalarıyla uydu teknolojilerindeki radyasyon etkileri hakkında bilgi birikimi sağlanacak ve uzay sektöründe çalışmaya hazır deneyimli bilim insanları yetişecek.
Ödül töreni sonrası Türk basın mensuplarına konuşan Demirköz, Atom Enerjisi Kurumunun desteklediği bir proje için çalıştığını belirterek, “Ödülü aldığım için çok büyük onur duyuyorum. Türkiye’ye ilk kez böyle bir ödülü taşımaktan dolayı çok mutluyum” dedi.
Demirköz, “Uzaydaki çok enerjili, yüksek enerjili parçacıkları ölçüyoruz. Parçacıkları ölçerek evrenin sırlarına ulaşmaya çalışıyoruz. Bunlardan en önemlisi karanlık madde. Uzaydaki radyasyon miktarını da ölçmüş oluyoruz. Uydularımızın alacağı radyasyon miktarlarını hesaplayabiliyoruz” diye konuştu.
Proje kapsamında Türkiye’de ilk kez uzay radyasyon testlerinin yapıldığı bir laboratuvar kuracaklarını söyleyen Demirköz, “Ankara atom kurumunda protonları hızlandırıcı tesisinde rrotonları genişlettiğimiz, uzaydaki radyasyonun standartlarına uygun Avrupa Uzay Ajansı’nın bir radyasyon bölgesi oluşturduğumuz 14 mühendis ve teknisyenlerden oluşan projenin başındayım. CERN’den teknoloji ve bilgi transferi yaparak Türkiye’de projemiz için ihtiyacımız olan mıknatısları ve diğer malzemeleri ürettiriyoruz” dedi.
Demirköz, projenin yaklaşık bir yıl sonra hizmete gireceğini belirterek şunları söyledi:
“Tüm uzay camiasına bileşen üretmek isteyen tüm şirketlerin ve enstitülerin geliştirdiği tüm malzemelerin testlerini yapabileceğiz. İmece uydusu kapsamında verilmiş bir proje. Güneş panelleri bataryalarının radyasyon testlerini ilk kez Türkiye’de yapıp onları uzay uçuşu için kalifiye edeceğiz. İmece bir yer gözlem uydusu. Türkiye’nin hem coğrafi bilgisini öğrenmemiz hem de güvenliğini artırmamız için çok önemli bir uydu. 2020’den sonra uzaya gidecek bir uydu.”
Gençleri bilimin içine çekmeye çalışan bir bilim insanı olduğunu vurgulayan Demirköz, “Amacım kızlarımızın bilime olan ilgisini artırmak ve teşvik etmek. Her insan çocukken bilime meraklıdır. Onların bu merakını söndürmeden bilime teşvikin çok önemli olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Kaynak : hurriyet.com.tr
