Benham’ın Disk Yanılsaması Hayali Renkler Görmemizi Sağlıyor
Neresinden bakarsanız bakın, siyah ve beyaz bir kağıdı çevirdiğinizde; siyah ve beyaz renklerini görürsünüz değil mi? Yanlış! Yüz yılı aşkın süredir, çocuklar ve yetişkinler, siyah ve beyaz bir disk çevrildiğinde ortaya çıkan farklı renkleri görünce şaşırdı. Bazen kırmızı, mavi, sarı, yeşil veya mor, bu optik illüzyon, görünüşün yanıltıcı olabileceğinin kanıtı.
Kutunuzdaki Tüm Renkleri Kullanın
Benham’ ın Diski yanılsaması uzun süredir biliniyor, 1894’ te Bay Benham bu özel diskini Messrs. Newton ve Şirketleri adı altında çocuk oyuncağı olarak sattı. Diskin yarısı beyaza, diğer yarısıda siyaha boyanmıştı. Üzerinde 45 derecelik 12 tane konsantarik yaylar çiziliydi. Bunlar diskin çevrilme hızına ve yönüne bağlı olarak değişiyordu ama fotoğraf makinesi onları yakalayamıyordu.
Diskin şekli ve açıları o kadar yıl önce üretilmiş olmasına rağmen, çok keskindi. Yinede kimse yanılsamanın neden olduğunu gerçekten bilmiyordu. Diskin ilk haberi Nature dergisinde oldu; “Bu yanılsamanın nedeni tam olarak çözülmemiş gibi görünüyor.” İllüzyon bizi bugün bile büyülüyor, 1894’te ne kadar büyülü olacağını yalnızca hayal edebilirsiniz.
Benham, illüzyonun oyuncak olarak pazarlanmasında en iyisi olmuş gibi görünüyor, ancak illüzyonun varlığını ilk fark eden o değildi. Benham’ın Diski’nin raflara çıkmasından yıllar önce, Gustav Fechner ve Hermann von Helmholtz; siyah ve beyaz disklerin dönmesinin renklerin ortaya çıkmasını sağladığını keşfetti. Bu renkler; Sübjektif Renkler, Fencher- Benham Renkleri, Prevost-Fechner-Benham Renkleri, Polifan Renkleri ve Desen Kaynaklı Titreme Renkleri (PIFC’ler) olarak referans edildi. Bazı isimler diğerlerinden daha akılda kalıcı oldu.
Koniler ve Çubuklar ve Renkler, Amanın!
Dürüst olmak gerekirse, Benham’ın Disk illüzyonunun nasıl çalıştığını hala bilmiyoruz. Fakat bilim adamlarının, gözlerin görüntüleri algılayışını nasıl bildiğimize dayanan teorileri var. Bilmeniz gereken en önemli şey, retinanın, ışığı işleyen iki tip reseptöre sahip olmasıdır: koniler ve çubuklar. Koniler parlak ışıkta renkli görmeye ve görmeye izin verir. Çubuklar düşük ışıkta görmemize yardımcı olur ve tek renkli şeyleri algılarlar. Üç farklı tür koni vardır: biri maviye duyarlı, biri yeşil, diğeri kırmızı. Koniler, farklı hızlarda ve farklı zaman aralıklarında tepki verir. Mavi külahın yanıt vermesi uzun zaman alıyor ancak yeşil ve kırmızıdan daha uzun süre aktif kalıyor.
Dönen Benham Disk’inin, farklı desenlerde farklı konileri ve çubukları harekete geçirmesi mümkün. Diskteki tek bir yere baktığınızda, beyaz yanıp sönen (retinadaki tüm konileri etkinleştiren) ve siyah yanıp sönen (çubukları etkinleştiren) görüyorsunuz. Bazı koniler diğerlerinden daha hızlı tepki verdiği ve yanıp sönmelerin sürmeye devam etmesi nedeniyle gözleriniz flaşları farklı renkler olarak işler.
Kendi Benham Disk’inizi evde yapabilir ya da sadece illüzyonu deneyebilirsiniz. Siyah-beyaz deseni doğru hızda döndürdüğünüzde, desen renkli halkalar içeriyor gibi görünür. Benham Diski, görsel algımızın düşündüğümüz kadar basit olmadığını ve gözlerimizin tahmin ettiğimizden daha kolay olduğunu gösteriyor.
Buradan illüzyonu görebilirsiniz.
Kaynak : curiosity.com
