Bilim İnsanları Evdeki Tozda Zararlı Kimyasallar Buldu!
1970’lerden bu yana, bromlu alev geciktiriciler (BFR’ler) adı verilen kimyasallar elektronik eşyalara, şiltelere, döşemeliklere ve halılara kadar bir dizi tüketici ve ev ürününe eklenmiştir. Eklenen bu kimyasalların asıl amacı yangın güvenliğini arttırmak olmuştur, fakat bir formun— polibromlu difenil eterlerin (PBDE’ler)— insan sağlığına, özellikle de hormonal sistemlerine zararlı olduğunu kanıtlanmıştır.
2008’den beri PBDE’lerin kullanımı Kanada’da kısıtlanmış olsa da, bu bileşiklere sahip eski ev elektroniği eşyalar ve mobilyalar hala kullanımdadır. Buna ek olarak, bu kimyasalın üretilen mallara eklenmesi için kullanılan işlem parçacıkları çok gevşek bir şekilde yapıştırılmıştır. Bunun sonucu olarak, bu bileşik normal aşınma ve yıpranma yoluyla zamanla dökülme eğiliminde olmuştur.
Giderek artan sayıda kanıt, bu kimyasalın konsantrasyonlarının iç mekanlarda daha yüksek olduğunu ve tozda bulunduğunu göstermektedir. Saskatchewan Üniversitesi ve Memorial Üniversitesi’ndeki Kanada Işık Kaynağından (CLS) bir araştırmacı ekibi, senkrotron X-ışını tekniklerini kullanarak ev tozunda brom bulup bulamayacaklarını belirlemek için yola çıktı.
Bromun varlığını belirleyerek, insanların aslında kimyasala evde doğrudan fiziksel temasla veya soluyarak maruz kalıp kalmadığını doğrulayabilirlerdi. Bu sebeple bilim insanları, CLS’deki VESPERS ışın hattını kullanarak Newfoundland kırsalındaki evlerden toplanan yirmi toz örneğini test ettiler.
Fotoğraf: Dr. Atanu Sarkar, Memorial Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde CLS’de bir deney yürütürken. Kredi: Kanada Işık Kaynağı.
CLS’den Dr.Peter Blanchard ekibinin, numunelerindeki brom konsantrasyonlarının kayıt için yeterince yüksek olup olmayacağından ve eğer öyleyse farklı brom türlerini ayırt edip edemeyeceklerinden emin olmadıklarını söyledi. Her iki durumda da galibiyet puanları aldılar: “Analiz ettiğimiz tüm toz örneklerinde dikkate değer miktarda brom bulunduğunu göstermeyi başardık ve bazılarında bromlu alev geciktiricilerin özelliği olan brom türlerini belirleyebildik.” dedi Blanchard. Önceki çalışmalar sonucunda, bromlu alev geciktiricileri diğer bromlu bileşiklerden ayırt edilememiştir.
Memorial Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan çalışmanın ortak yazarı Dr. Atanu Sarkar, bulgularının kötü ve daha kötü arasında bir seçim olduğunu söyledi: başka bir tehlike türüne karşı yangın güvenliği. Ayrıca insanların evlerini BRF içeren tüm ürün ve malzemelerden kurtarmasının mümkün olmadığını kabul etti.
“Sadece maruz kalmamızın bir kaynağı tozsa, bu maruziyeti nasıl azaltabilirsiniz?” dedi Sarkar. “Halkın bilinçlendirilmesi çok önemlidir. Belki de tüm tozları daha sık vakumlamamız gerekir.”
Bulgular, bromlu bileşikler içermeyen daha güvenli alternatifleri tanımlama ve tüketicileri daha bilinçlendirme ihtiyacına işaret ediyor. Ekip yakın zamanda sonuçlarını Çevre Bilimi ve Kirlilik Araştırmasında yayınladı.
Bilim adamları, bu tür araştırmalar için CLS kullanmanın en büyük faydalarından birinin, yaygın olarak kullanılan diğer test ekipmanlarının aksine, senkrotron tabanlı XRF ve XANES tekniklerinin toz örneklerini yok etmemesi olduğunu da ekledi.
Bu nedenle, gelecekte aynı hanelerden örnekler toplamak, bunları bu çalışmada kullanılan yığın ile karşılaştırmak ve mevcut örnekleri beş ila on yıl içinde analiz etmek, evlerimizdeki BRFs kimyasallarının zaman içinde nasıl değişebileceğini görmek mümkün olacaktır.
Kaynak: phys.org
