Gaia Samanyolu’nu 1.7 Milyar Yıldızla Haritalıyor
Fotoğraf : Gaia’nın Samanyolu ve komşu gökadalarından oluşan haritasında; parlak bçlgeler yıldızların yoğun olduğu gökada merkezini gösterirken, daha karanlık bölgeler ise yıldızlararası tozları gösteriyor. Sağ tarafta yer alan iki parlak leke ise, Samanyolu yörüngesindeki Büyük ve Küçük Macellan Bulutları olarak adlandırılan iki cüce gök adayı işaret ediyor. (Kaynak: ESA/Gaia/DPAC)
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Gaia Görevi’nin ikinci büyük veri yayını kullanarak Samanyolu’nda galaktik nüfus sayımı yaptı. Bu çalışma, yeni bazı yıldızların yanı sıra, 1,7 milyar yıldızın konum, mesafe ve hareket verilerini, binlerce asteroitin yörüngelerini ve pozisyonlarını içeren ev galaksimizin en ayrıntılı haritasını sunuyor.
Gaia uzay aracı, gökyüzünü 2014 yılında taramaya başladı ve Eylül 2016’da 14 aylık gözlemlere dayanan ilk veri yayımlamasını gerçekleştirdi. Bu yayın, 1,1 milyar yıldızlık konum ve parlaklık verilerinin yanı sıra, bu iki milyon yıldızın uzaklık ve hareket verilerini içeriyordu.
Bu ikinci veri seti çalışmanın kapsamını önemli ölçüde genişletti. Bir tür göksel referans çerçevesi olarak yarım milyon parlak, uzak kuasar kullanan Gaia, 1,7 milyar yıldıza kadar olan koordinatları belirleyebildi ve 1,3 milyar yıldızın hareketini listeleyebilmeyi başardı. İkinci grup, gökyüzünde yıldızların Dünya’nın yörüngesinden kaynaklanan hız ve paralaks hareketlerini içerdi ve araştırmacıların gerçek hareketlerini hareket halindeki noktadan kaynaklanan hareketlerden ayırmalarını sağladı.
Görevde toplanan diğer bilgiler, incelenen toplam 1,7 milyar yıldız üzerindeki parlaklık verilerini, neredeyse hepsinin renk ölçümlerini ve yaklaşık 500.000 yıldız için parlaklık ve renklerin zamanla nasıl değiştiğini içeriyor. 100 milyon civarında yıldızın yüzey sıcaklıkları ve 87 milyon yıldızlararası toz oyunlarının etkisi ölçüldü. Eve daha da yaklaşan Gaia, güneş sistemimizde 14.000’den fazla asteroidin yerini belirledi.
Çalışmada elde edilen veriler, yer çekimi ile birbirine bağlanmış yıldız grupları olan 75 küresel kümenin hareketlerini gözlemlemek için yeterince hassastı. Gaia görevinin yeri biraz daha uzaklaştırılınca, Samanyolu çevresinde dolaşan Küçük ve Büyük Macellan Bulutları da dahil olmak üzere 12 cüce gökadanın yörüngelerini belirlemesine yardımcı oldu.
ESA’daki Gaia misyon yöneticisi Fred Jansen, “Gaia astronominin vardığı son nokta” diyor. “Bilim adamları bu verilerle yıllarca meşgul olacak ve biz galaksimizin sırlarını açığa çıkaracak keşifler karşısında şaşkın olmaya hazırız.”
Bu çalışmayı aktaran bir dizi akademik yayın Astronomy & Astrophysics’de yayınlanmıştır. Çalışma ekibi verileri aşağıda yer alan videoda aktarmaktadır.
Kaynak : newatlas.com
