Karaciğerde Üretilen Protein Beyinde Alzheimer Hastalığına Neden Olabilir
Fotoğraf: HSHA farelerinde, beyin kılcal damarlarını (laminin-a4: macenta) çevreleyen önemli astrosit aktivasyonu (GFAP: beyaz) ve oksidatif stres (8OHdG: yeşil) gösteren hipokampal dentat girus. DAPI (mavi) ile çekirdek boyama. Kredi: John Charles Louis Mamo, Lam V ve diğerleri, 2021, PLOS Biology, CC BY 4.0
Avustralya Bentley’deki Curtin Üniversitesi’nden John Mamo ve meslektaşları tarafından erişimi herkese açık olan PLOS Biology dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, karaciğerde üretilen amiloid proteini beyinde nörodejenerasyona neden olabilir. Protein, Alzheimer hastalığının gelişimine önemli bir katkıda bulunduğu düşünüldüğü için sonuçlarında karaciğer hastalığının başlangıcında veya ilerlemesinde önemli bir rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
Beyindeki amiloid-beta (A-beta) birikimleri, Alzheimer hastalığının patolojik özelliklerinden biridir. Hem insan hemde hayvan hastalarda nörodejenerasyonla ilişkilendirilir. Ancak A-beta periferik organlarda da bulunur. A-beta’nın kan seviyeleri, serebral amiloid yükü ve bilişsel gerileme ile ilişkilidir; bu da periferik olarak üretilen A-beta’nın hastalığa katkıda bulunma olasılığını yükseltir. Beyin de A-beta ürettiği için bu hipotezi test etmek ve proteini iki kaynaktan ayırt etmek zordur.
Çalışmayı yürüten araştırmacılar sadece karaciğer hücrelerinde insan A-beta proteini üreten bir fare geliştirerek bu zorluğun üstesinden geldiler. Proteinin insanlarda olduğu gibi kanda trigliseritten zengin lipoproteinler tarafından taşındığını ve periferden beyne geçtiğini gösterdiler. Farelerin, her ikisi de Alzheimer hastalığında yaygın olarak görülen nörovasküler inflamasyon ve serebral kılcal damar disfonksiyonunun eşlik ettiği nörodejenerasyon ve beyin atrofisi geliştirdiğini buldular. Etkilenen fareler, yeni anıların oluşumu için gerekli beyin yapısı olan hipokampüsün işlevine bağlı bir öğrenme testinde kötü performans gösterdi.
Bu çalışmadan elde edilen bulgular, periferik olarak türetilen A-beta’nın nörodejenerasyona neden olabileceğini ve karaciğerde yapılan A-beta’nın insan hastalığına potansiyel bir katkıda bulunduğunu göstermektedir. Bu katkı kayda değer ise, bulguların Alzheimer hastalığını anlamak için önemli etkileri olabilir. Bugüne kadar hastalığın çoğu modeli, nadir görülen genetik Alzheimer vakalarını taklit eden A-beta’nın beyinde aşırı üretimine odaklandı. Ancak Alzheimer hastalığı vakalarının büyük çoğunluğu için beyindeki aşırı A-beta üretiminin hastalık etiyolojisinde merkezi olduğu düşünülmemektedir. Bunun yerine, karaciğerde A-beta üretimini hızlandırabilecek yağ oranının yüksek bir diyet de dahil olmak üzere yaşam tarzı faktörleri daha önemli bir rol oynayabilir.
Mamo, periferik A-beta’nın beyin kılcal damarları üzerindeki etkilerinin hastalık sürecinde kritik olabileceğini ekliyor. “Günümüzde daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da, bu bulgu, kanda bol miktarda birikmiş olan toksik proteinin, bir kişinin diyeti ve özellikle lipoprotein amiloidi hedefleyebilecek bazı ilaçlar yoluyla potansiyel olarak ele alınabileceğini gösteriyor. Bu nedenle risklerini azaltıyor veya Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatıyor. ”
Kaynak: scitechdaily.com
