Kurşun Elementi İçermeyen Mühimmatların Bıraktığı Barut İzi Kalıntılarının Tespiti İçin Yeni Yöntem
Brezilya’daki bilim insanları, cinayet mahallerinde barut izi kalıntılarının görsel olarak tanımlanabilmesi için lüminesans lantanit etiketlerinin mühimmata eklenebileceğini ortaya çıkarmıştır.Bu etiketler sayesinde atışı yapan kişinin de kimliğinin tespit edilebileceği görülmüştür.Atıcının eline ultraviyole ışınlar tutulduğunda barut izi kalıntıları tespit edilmiştir.
Taramalı elektron mikroskobu-enerji dağılımlı spektroskopi analizi günümüzde bazı barut izi kalıntılarını tanımlamak için kullanılmaktadır ancak çevresel ve mesleki kontaminasyonlar sonuçları yanlış etkileyebilmektedir.Aynı zamanda yöntem zaman alıcıdır ve yeterli numune miktarını elde etme ihtiyacı ile sınırlıdır.Bir başka problem ise kurşunsuz mühimmatın kurşun kirliliğinden ve insan sağlığı üzerindeki etkisinden kaçınmak amacıyla kullanılmaya başlamasıdır.( Örneğin, atış öğretmenlerindeki kurşunun kandaki seviyesi, 100g kan için 60μg kurşun olarak Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü tarafından sınırlandırılmıştır.) Ancak, bu mühimmat açıkça tanımlanamaz çünkü kullanılan teknikler, barut izi kalıntılarında karakteristik bir bileşik olarak kurşunun belirlenmesine dayanmaktadır.Bu sebeple bu tekniğin kullanımı günden güne azalmaktada ve yeni bir yöntem ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.
Şimdi, Brezilya Üniversitesi’nden Ingrid Weber ve meslektaşları,lantanit katkılı ZnAl2O4‘ün kurşunsuz mühimmata ultraviyole ışınlaması altındaki yüzeylerde görülebilmesi amacıyla eklendiğinde optik bir işaretleyici görevi gördüğünü göstermiştir.
Uygun bir belirteç ararken ekip üç şey düşünmüş:
1-Materyal,kimyasal ve termal olarak dirençli olmalıdır(Barut, mühimmat veya tabanca ile reaksiyona girmemelidir.),
2-Görerek teşhis ve tanımaya izin vermek için son derece aydınlık olmalı
3-Yüksek toksikliğe sahip olmamalıdır.
”Lantanit katkılı ZnAl2O4 bu üç kritere uyuyor ve yüksek üretim maliyeti sunmuyor.’’ Dedi Ingrid Weber.İspanya’nın Alcalá kentinde barut izi kalıntı analizinde çalışan María López-López belirteçlerin, analize gelen toksik olmayan [kurşunsuz] mühimmatın barut izi kalıntılarının tanımlanmasında yaratacağı dezavantajın üstesinden gelmek için uygun bir çözüm olduğunu düşünüyor.
Weber, bu işlemin barut izi kalıntılarını tespit etmek için önemli bir fırsat sağladığına inanıyor.’’Farklı dalga boylarında yayım yapan belirteçlerin üretilme olasılığını göz önünde bulunduruyoruz.Bunun sonucunda farklı amaçlar için mühimmatlar arasında ayrım yapmak ve gelecekte mühimmatın kökenini izlemek mümkün olacaktır.’’ dedi Ingrid Weber.
López-López, farklı dalga boylarında yayım yapan parlak belirteçler kullanma fikrinin, mühimmat izlenebilirliği konusunda yeni bir perspektif başlattığını kabul ediyor.
Kaynak : chemistryworld.com
