Louis Fieser
Louis Frederick Fieser (7 Nisan 1899 – 25 Temmuz 1977) Amerikalı bir organik kimyager, profesör ve 1968’de Harvard Üniversitesi’nde profesör olarak emekli oldu. 1943’te Harvard’da çalışırken askeriyede etki yaratan napalmın mucidi olarak bilinirdi. Ödüllü araştırması, vitamin K’nın ilk sentezi, kinonların sıtma ilacı olarak sentezi ve taranması, kortizonun sentezine yol açan steroidlerle çalışılması ve polisiklik aromatik hidrokarbonların doğasının incelenmesi gibi kan pıhtılaşma maddeleri üzerinde çalışmayı içeriyordu.
Fieser’ın önemli kimyasal araştırmalara girmiş olmasına rağmen, gerçek şöhretleri 20. Yüzyılın ortalarında yazdıkları kitaplardan, özellikle de ders kitaplarından geldi.
Son zamanlarda kitapları kimya öğrenmede önde gelen ders kitaplarından olmuştur. 1940’laran 1960’lara kadar Louis ve Mary Fieser birçok başarılı kimya ders kitabı yazmışlardır. Bu kitaplar çok popülerdi, çünkü Fieser tıp ve endüstri için kimyanın gerçek uygulamalarını anlatmıştı.
Uluslararası Eğitim
Louis Fieser (1899-1977), büyükbabasının bir zamanlar okullarda müfettişlik yaptığı Ohio, Colombus’un yerlisiydi. Massachusetts’teki Williams College’tan Kimya Bölümünden mezun oldu ve her spor alanında derece aldı. Sonrasında Harvard Üniversitesi’nde kimya yüksek lisans eğitimine başladı ve James Bryant Conant bünyesinde doktora tezini hazırladı. 1924’te Frankfurt, Almanya ve Oxford’da eğitim görmesini sağlayan bir seyahat bursu sonrasında Fieser, Philadelphia’nın hemen dışında bulunan kadınlar için bir okul olan Bryn Mawr Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak görevine başladı.
Mary Fieser, Sonbahar 1951
Bilim Kadınlarına Karşı Olan Ayrımcılıkla Mücadele
Mary Peters Fieser (1909-1997) Atchison, Kansas’ta doğdu ama o hala çocukken ailesi Harrisburg, Pennsylvania’ya taşındı. Babası bir İngilizce profesörüydü ve annesi bir kitapevi sahibi, yöneticisi ve İngilizce lisansüstü dersleri almış biriydi. Mary çalışkanlığını ananesinden öğrenmişti. Ayrıca genç yaşlarında her sabah ikide uyanarak olağanüstü bir alışkanlık edinmişti. New Hampshire Üniversitesi’nde nihayetinde matematik profesörü olan kardeşi gibi Bryn Mawr Üniversitesi’ne devam etti. Mary tıp doktoru olmayı planlamıştı fakat kimya profesörü olan Louis Fieser’dan (gelecekteki eşi) kısmen de olsa etkilenip branşını kimyayla değiştirdi. 1930’da mezun olduğunda, Massachusetts’teki Radcliffe Üniversitesi’ne yüksek lisansını kazanmak için gitti.
Aslında derslerinin çoğunu ve araştırmasını Harvard Üniversitesi’nde yaptı; Radcliffe kayıt yaptırmak zorundaydı çünkü Harvard kadın öğrencileri ve derecelerini o zamanlarda kabul etmiyordu. Louis Fieser Harvard’taki fakültede unvanını aldı ve Mary mezuniyet araştırmasını onun araştırma takımıyla yaptı. Profesör Fieser, kadınların laboratuvarında çalışmasına açıkken, diğer Harvard fakültesi o kadar ilerici değildi. Mary, bir profesörden laboratuvar dersi almıştı. Profesör, Mary’nin ders gereklerini kendi laboratuvarında yerine getirmesine izin vermeyerek, onu yan binanın bodrumunda, danışmansız çalışmaya mahkum etti. 1932 yılında yüksek lisansını aldı ve aynı yıl Louis ile evlendi.
Mary doktorası için çalışmamaya karar verdi düşündü ki ister doktorası olsun ister olmasın, her zaman eşinin laboratuvarında çalışabilecekti. Şimdiden Harvard’taki ayrımcılık için mücadele vermişti ve o günlerde birçok üniversite ve kimya şirketi kadın bir kimyacıyı işe almakla hiç ilgilenmeyecekti. ‘’ Tek başıma baş edemeyeceğimi biliyordum, [ancak Bayan Fieser olarak] istediğim kadar kimya yapabilirim. (“Mary Fieser: A Transitional Figure in the History of Women,” Journal of Chemical Education 62: 3 [March 1985], 188).
Moleküler Yapıların İncelenmesi
Fieser organik kimya alanında çalıştı. Doğada önceden var olan bileşiği, doğal malzemelerle sentezledi. Onların yaklaşımı şöyle işledi: eğer doğal bileşiklerin moleküler yapılarını bildiklerini düşünürlerse, bu molekül yapılarla molekül sentezleyebilirlerdi. Eğer sentezledikleri bileşik, doğal bileşikle aynı özelliklere sahip ise, o zaman doğal bileşiğin moleküler yapısı hakkında muhtemelen haklı olduklarını bileceklerdi.
Vitamin K ve Diğer Bileşiklerin Sentezi
Fieser kortizonun sentezine yol açan steroidlerle çalıştı. Ayrıca vitamin K’yı sentezlediler. Bununla beraber, sıtmanın tedavisinde kullanılan bir bileşik olan kinini (sıtma ilacı) iki kez sentezlediler. İkinci dünya savaşı sırasında ilacın tedarik edilmesi azdı ve tropik bölgelerde savaşan pek çok asker sıtma hastalığına yakalanıyordu, kininlerin yerine kullanılabilecek iyi bir sentetik ilaç yapmayı umuyorlardı. Ama ne yazık ki hiçbir bileşik yararlı bir sıtma ilacına dönüşemedi.
Louis Fieser Harvard Üniversitesi Laboratuvarı, Kasım, 1950
Savaş Zamanı Louis’in Çalışması
İkinci Dünya Savaşı sırasında Louis, benzini jöleleştirmeyi başaran araştırma ekibine önderdik etti, böylece düşman hedeflerine ateş etmek için yangın söndürücü bir madde olarak daha iyi kullanılabilirdi. Orijinal jelleşmiş malzemeler (naftalin ve palmitat) nedeniyle napalm olarak bilinen bu malzeme, Birleşik Devletler tarafından İkinci Dünya Savaşı ve Kore çatışmasında kullanılmıştır. Vietnam Savaşı sırasında, özellikle çatışmada yakalanmış sivillerin maruz kaldığı iğrenç yanıkların görüntüleri nedeniyle, büyük bir kamusal suçlamanın altında kaldı. İkinci dünya savaşı sırasında nükleer silah geliştiren ve daha sonra bitirmek ya da en azından kullanımlarını kontrol altına almak için çalışan bazı meslektaşlarının aksine, Fieser görünüşe göre yenilikle gelen bu sorumluluğu kabul etmediğini belirterek, ‘’ Sadece ben icat ettiğim için napalm’ın ahlakını yargılama hakkım yok.‘’ (Time, 5 Ocak, 1968).
Ortak Çalışanların Yazısı: Popüler Bilim Metinleri Yaratmak
Fieser’ın yazdığı ilk kitap, İkinci Dünya Savaşı sona ermeden 1944 yılında yayınlanan Organik Kimya Adlı bir kolej ders kitabıydı. Louis başlangıçta ders kitabını kendisi yazmayı planlıyordu. Araştırmalarında yardım etmesi için Mary’e sormuştu ama ikisi de yakın zamanda işin çok büyük olduğunu ikisinin birlikte yazmak zorunda olduğunu anladı. Kitap yenilikçiydi çünkü gerçek dünyada uygulanan organik kimya ve kullanım alanları, çoğunlukla Mary tarafından yazılmış bölümlerdi. Ayrıca sonradan gelen baskıları 454 farklı kimyasalın kısa ve öz biyografik bilgilerini içeriyordu. Ve metinlerinin başında, birçok kedisinin önsözünde büyüleyici bir illüstrasyon taşıyordu. Evlerinde aynı anda yedi kediyi barındırıyordu.
Kitabında yer alan Fieser’in kedilerinin çok tuhaf illüstrasyonlarından biri.
Fieser sonrasında Organik Reaksiyonlar ve Fieser ve Fieser’ın Organik Reaktif Sentezi iki kitap serisine başladı. Bu kitaplar seri halinde yazıldı çünkü yeni kimyasal reaksiyonlar ve yeni kimyasal reaktifler her zaman keşfediliyordu; bu nedenle en sonuncu keşifleri yakalamak için yeni kitaplar yazılmış olmak zorundaydı. Bu iki seri Louis’ın 1977’deki ölümüne kadar yayınlandı, bundan sonra Mary 1944’e kadar kendi başına çalışmalarını sürdürdü.
Laboratuvar İçinde ve Dışında Yaşam
Mary Fieser kariyerinde eşinin laboratuvarında çalışarak harcadı, ayrıca Harvard’ın resmi çalışanı değildi ve para almadan çalıştı. 1960’larda Harvard araştırma görevlisi unvanını verdi, ama hala işi için para almıyordu.
Mary Fieser ve lisansüstü öğrencileri Chess Beach, Ipswich, Massachusetts, Temmuz 1950’de.
Öğrenci nesilleri Fieser’ı sevgiyle hatırladı. Louis sempatik ve liderliğe hevesli ve Mary’i her zaman kusursuz giyinmiş ve bakım yapmış zeki annesi, teyzesi veya kız kardeşi olarak görüyordu. Mezun öğrenciler için aitlik hissi laboratuvarda son bulmadı. Atletik eğilimlerini sergileyen Louis, yüzme ve kano yapmak için ya da dağlarda yürüyüş yapmak için keşiflere çıkıyordu.
