Plastik Yaşam Döngüsünün Dairesel Sisteme Dönüşümü
2018’de 360 milyon metrik ton yeni plastik üretildi. İşte tam bu noktada dünyanın doğrusal üretim sisteminden, geri dönüşüm potansiyelinin en yüksek olduğu dairesel bir sisteme neden dönüştürülmesi gerektiği üzerinde durulması gerekiyor.
1950’de dünya çapında 2 milyon metrik ton yeni plastik üretilirken 2018’de dünya 360 milyon metrik ton plastik üretti. Plastikler, Düşük maliyetleri, dayanıklılıkları ve çok yönlülükleri nedeniyle her yerdedir. Şimdiye kadar üretilen plastiğin yalnızca yüzde 9’u geri dönüştürülmüştür. Büyük çoğunluğu, yavaş bozulmasının birikmesine izin verdiği çöplüklerde sona ererken, canlı bedenlerin içinden okyanusun dibine kadar her yerde yaygın mikroplastikler bulunur.
Pittsburgh Üniversitesi Swanson Mühendislik Okulu’nda inşaat ve çevre mühendisliği doçenti olan Vikas Khanna, “Mevcut plastik atık üretimi hızımızda, artan atık yönetim kapasitesi, tek başına plastik kirliliği hedeflerine ulaşmak için yeterli olmayacak. Fosil yakıtlardan elde edilen küresel bakir plastik üretimini sınırlamak ve geri dönüştürülebilir ürünler ve ambalajlar tasarlamak gibi eylemlere acilen ihtiyaç var.” dedi.
Khanna liderliğindeki yeni araştırma, küresel ölçekte plastik yaratım ölçeğine kuşbakışı bir bakış açısı sunarak nerede üretilip nerede bittiğini ve çevresel etkisini takip ediyor.
Araştırmacılar, 2018’de plastik üretimiyle ilişkili sera gazı emisyonlarını şaşırtıcı buldular: 2018’de 170 milyon metrik ton birincil plastik ticareti yapıldı. İtalya ve Fransa gibi ülkeler tarafından bir yılda ilgili sera gazı emisyonları 350 milyon metrik ton CO2 eşdeğeri yaklaşık olarak üretilen miktarla aynı olduğu görüldü.
Birincil plastik reçineleri son kullanım ürünlerine dönüştürmek, ek sera gazlarına ve diğer emisyonlara neden olacaktır” diye uyardı Khanna.
Çalışma yakın zamanda ACS Sürdürülebilir Kimya ve Mühendislik dergisinde yayınlandı.
Fotoğraf: Vikas Khanna liderliğindeki araştırma için dünya genelinde plastik üretimi, ihracatı ve ithalatını gösteren görsel özet.
Khanna, “Plastiklerin bir sorun olduğunu biliyoruz ve malzemeleri, alışık olduğumuz al-yap-at modeli yerine döngüsel bir ekonomide tutmanın harika bir çözüm olduğunu biliyoruz” dedi. “Ancak sistemin mevcut durumu hakkında bir anlayışımız yoksa, o zaman onu ölçeklendirmek ve anlamak zor. Plastiklerin coğrafi sınırlar arasında nasıl mobilize edildiğini anlamak istedik.” dedi.
Uluslararası ticaret, plastikler de dahil olmak üzere maddi ürünleri kullanılabilir hale getirme konusunda çok kritik bir rol oynadığı için araştırmacılar tek tek ülkelerin rolünü, ülkeler arasındaki ticari ilişkileri ve bu etkileşimleri yöneten yapısal özellikleri anlamak için BM Comtrade Veritabanından alınan verilere ağ teorisini uyguladılar. Oluşturdukları küresel birincil plastik ticaret ağı (GPPTN), her ülkeyi ağda bir “düğüm” ve iki ülke arasındaki ticari ilişkiyi bir “uç” olarak belirleyerek kritik ülkeleri ve kimin yaptığını belirlemelerine imkan sağlıyor.
Araştırmacılar, plastik ürünlerin çoğunu oluşturan 11 birincil termoplastik reçineyi inceledi. Modeldeki en etkili düğümlerin çoğunluğunun ithal ettiklerinden daha fazla plastik ihraç ettiğini buldular: Suudi Arabistan lider ihracatçı, onu ABD, Güney Kore, Almanya ve Belçika izliyor. Birincil plastik reçinelerin ilk beş ithalatçısı Çin, Almanya, ABD, İtalya ve Hindistan’dır.
Sera gazı emisyonlarına ek olarak, GPPTN’de harcanan enerjinin 1,5 trilyon varil ham petrol, 230 milyar metreküp doğal gaz veya 407 metrik ton kömür eşdeğeri olduğu tahmin edilmektedir. Modele gömülü karbonun, 118 milyon metrik ton doğal gaz veya 109 milyon metrik ton petrolün karbon eşdeğeri olduğu tahmin edilmektedir.
Mascaro Sürdürülebilir Yenilik Merkezi direktörü ve William Kepler Whiteford İnşaat ve Çevre Mühendisliği Profesör, ortak yazar Melissa Bilec, “Dr. Khanna ve laboratuvarı ile olan işbirliği, karmaşık sorunlarımıza yönelik çözümleri anlamaya doğru birleşirken, yeni sistem düzeyinde modelleme tekniklerini öğrenmemizi sağlıyor.” dedi.
“Küresel Birincil Plastik Ticaret Ağında Yer Alan Enerji ve Sera Gazı Emisyonlarının Sayısallaştırılması” başlıklı bu makale, Bilec liderliğindeki döngüsel ekonomi üzerine NSF yakınsama araştırma projesi tarafından desteklenmektedir.
Sonunda çöplüklere giden yeni reçineler oluşturmak yerine daha fazla geri dönüştürülmüş plastik kullanmak çevre için önemli ölçüde daha iyi olacaktır; bununla birlikte, plastikler için gerçek bir döngüsel ekonominin gerçeğe dönüşebilmesi için hem finansal hem de davranışsal engellerin ele alınması gerekiyor.
Khanna, “Gelişmekte olan kimyasal geri dönüşüm teknikleri, ekonomik ve çevreye duyarlı bir şekilde daha fazla malzemeyi geri kazanmayı vaat etse de, geri dönüştürülmüş malzemeleri kullanmanın, işlenmemiş plastik reçineler kullanmak kadar uygun maliyetli olmasını sağlamamız gerekiyor” dedi. “Bir sonraki adımımız, yatırımın döngüsel bir plastik ekonomisini teşvik edebileceği fırsatları belirlemek için GPPTN ve plastik atık ticaret ağı arasındaki etkileşimi anlamaktır.”
Kaynak: scitechdaily.com
