Sentetik Kimyasallar ve Obezitedeki Rolü
Hormonal sinyallerimizi bozan bazı kimyasallar obezite ile bağlantılıdır, bir araştırma bağlantıları inceliyor ve bazı çözümler sunuyor.
Vimaleswaran, K. S. ve diğerleri: “Endokrin Bozulması ve Obezite: Çevresel Obezojenlerle ilgili güncel bir inceleme,” Yeşil ve Sürdürülebilir Kimyada Güncel Araştırma (2020)
İnsanlar her gün, gıda katkı maddeleri, dezenfektanlar, böcek ilaçları ve çevresel kirleticiler formlarında doğal olmayan kimyasallara maruz kalıyorlar. Bunların çoğu zararlıdır ancak bazıları obezite ile de bağlantılı olan obezojenler de dahil olmak üzere, sağlık sorunları ve tartışmalarla ilişkilidir. Bu kimyasallar, açık erişim dergisi Current Research in Green and Sustainable Chemistry’de (Yeşil ve Sürdürülebilir Kimyada Güncel Araştırma) Hindistan ve Birleşik Krallık’taki bir araştırma ekibinin incelemesinin odak noktasıdır.
Araştırma; metabolizmayı, büyümeyi, gelişmeyi ve vücut fizyolojisinin diğer pek çok yönünü kontrol eden hormonları salgılayan ‘endokrin’ kimyasal mesajlaşma sistemine müdahale ederek obeziteye yol açan bu kimyasallara özellikle dikkat çekiyor. İngiltere Reading Üniversitesinden, araştırmanın ilgili yazarı Vimal Karani konuyla ilgili, “Sentetik kimyasala maruz kalmanın, hızla yayılan obeziteye olan katkısı büyük ölçüde fark edilmemiştir.” diyor.
Makale, obezitede çevresel obezojenlerin rolü üzerine hayvan ve insan çalışmalarından elde edilen kanıtları, hormon bozucu kimyasalların farklı yaş gruplarında obeziteye etkisini, ilgili obezojenlerin etki mekanizmalarını araştırıyor. Makale ayrıca, obeziteye yol açmada rol oynayan kimyasallara daha güvenli alternatifler geliştirmek için daha çevre dostu “yeşil kimya” yaklaşımlı uygulama stratejilerini araştırıyor.
Şu anda 1000’den fazla kimyasal, hormon sistemine müdahaleleri nedeniyle çevresel obezojen olarak tanımlandı ve diğerleri hâlâ değerlendiriliyor. Hali hazırda tanımlanmış olanlar gıdalarda, gıda paketlerinde ve temizlik ve dezenfeksiyon ürünlerinde düzenli olarak bulunan kimyasallardır. Bazıları, yiyeceklerin lezzetini arttırmak için kullanılan monosodyum glutamat, plastik kaplardan ve ambalajlardan yiyecek ve içeceklere sızabilen bisfenoller ve pestisitlerde kullanılan organofosfatlar gibi, yaygın olarak bilinen bileşiklerdir. Yine de birçoğu, kamu bilincine girmemiştir ve bir malzemenin üretiminde kullanılan bileşen veya ürün listelerinde açıkça görünmeyebilir.
Karani ve meslektaşları Yeşil Kimya Mükemmeliyet Merkezi York Üniversitesi Müdür Yardımcısı Avtar Matharu ile iş birliği içinde, çevresel obezojenler ve sağlık arasındaki bağlantıların anlaşılmasını, şu an için “bebek aşaması” olarak tanımladıkları şeyden daha önemli bir kanıt ve rehberlik bütününe dönüştürmeye çalışıyorlar. Bu çalışma, kimyasalların kaynaklarını, vücuda girdikleri yolları, davranış mekanizmaları ve vücut içerisindeki süreklilikleri ve bu kimyasalların diyabet ve yüksek kan basıncı gibi obezite ve ilgili durumlar üzerindeki genel etkilerini tanımlamayı içeriyor.
Dünya çapındaki diğer gruplarla birlikte, güncel problematik kimyasallar için yeşil kimya alternatifleri geliştirmekle de ilgileniyorlar. Vücudun doğal kimyasına daha az zarar verici olmasının yanında, bu yeşil kimya alternatifleri daha çevre dostu kimyasal metotlarla da üretilecektir.
Karani, “Uzun vadede hedefimiz, obeziteyi önlemek için kişiselleştirilmiş beslenme stratejilerine olanak sağlamak açısından endüstriyel iş birlikleri geliştirmek amacıyla, insan temelli çalışmaları yürütmek için mevcut bulgular üzerinden ilerlemektir.” diyor. Karani, bu hedeflere ilerlemek için genetik, beslenme ve sağlık arasındaki bağlantıları araştıran uluslararası bir ortak proje olan GeNuIne’in kurucusudur.
Kaynak: elsevier.com
