Toksik Olmayan Teknoloji ile Daha Fazla Altın Elde Etmek
Fotoğraf: Altın, Robert von Bonsdorff/Aalto Üniversitesi
Çalışma, yeni klorür bazlı işlemin, geleneksel yöntemlerle geri kazanılan % 64’e kıyasla altının % 84’ünü geri kazandığını göstermektedir.
Altın, dünyanın en popüler metallerinden biridir. Dövülebilir, iletken ve aşındırıcı olmayan metal, elektronik, mücevher ve hatta uzay araştırmalarında kullanılır. Ancak geleneksel altın üretimi tipik olarak birçok ülkede endüstriyel kullanım için yasaklanmış olan ünlü bir toksin olan siyanürü içerir.
Finlandiya’daki Aalto Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, cevherden altın çıkarmanın önemli bir bölümünde siyanürü başarıyla değiştirdiğinden, ölçeklenebilir toksik olmayan bir alternatif için beklemek artık sona erebilir.
Geleneksel olarak, altın cevheri yerden çıkarıldıktan sonra, toz haline getirilir ve liç adı verilen bir işlemde bir dizi tanktan geçirilir. Daha sonra siyanür, altını cevherden liçli çözeltiye ayırmak için kullanılır.
Yeni işlemde liç ve geri kazanım işlemi, sofra tuzundaki iki elementten biri olan klorür ile yapılır.
Proje araştırmacısı ve doktora adayı Ivan Korolev, “Şimdiye kadar hiç kimse endüstriyel klorür çözeltilerinden az miktarda altın elde etmek için iyi bir yöntem geliştirmedi” diyor.
“Kullandığımız yeni işlemde, klorür kullanarak geri kazanabildiğimiz altın miktarı % 84. Buna karşılık, standart siyanür işleminin aynı cevherle kullanılması kontrol deneyimizde sadece %64 sonuç verdi” diye açıklıyor.
Elektrodepozisyon-redoks replasmanı (EDRR) olarak adlandırılan yeni işlem, liçli altının çıkarılması için yaygın kullanılan iki yöntemi birleştirir: liç çözeltisinde bulunan altın veya diğer metalleri azaltmak için elektrik akımları kullanan “elektroliz” ve diğer metallerin parçacıklarını altınla reaksiyona sokmak için çözeltiye eklendiği işlem olan “sementasyon”. Aalto Üniversitesi Kimya Mühendisliği Fakültesi’nden Profesör Mari Lundström ve Üniversite Öğretim Görevlisi Kirsi Yliniemi gelişiminin arkasındaki isimlerdir.
Korolev, “EDRR ile elektrot üzerinde ince metal tabakaları -bizim durumumuzda bakır- oluşturmak için kısa elektrik darbeleri uyguluyoruz ve altını bakır tabakasını katman katman değiştirmeye teşvik eden bir reaksiyona neden oluyoruz” diyor. “Yöntem düşük enerji tüketimine sahip ve başka bir elementin eklenmesini gerektirmiyor.”
Endüstri Düzeyinde İş Birliği
Araştırma, SOCRATES adlı daha geniş bir AB sürdürülebilirlik projesinin bir parçası olarak gerçekleştirildi ve çalışma Fin madencilik teknolojisi devi Metso Outotec ile iş birliği içinde yapıldı. Deneylerin çoğu şirketin batı Finlandiya’daki araştırma merkezinde yapıldı.
Korolev, “Metso Outotec ile iş birliği yapmak, yöntemi gerçek dünyadaki uygulamaya çok daha yakın bir şekilde geliştirmemize olanak sağladı” diyor. “Yaklaşık %9’luk bir iyileşme ile başladık, ancak daha sonra %25’e yükseldi ve kısa sürede %70’e ulaştık — hatta bazen %95’e bile yaklaştık. Bu teknolojiyle ilgilenen ve cevherlerini sahada test etmeye istekli bir madencilik şirketi görmek harika olurdu.”
“Böyle bir deneyi küçük ölçekte yapmak bir şeydir, ancak hiç kimse bunu bizim yaptığımız ölçekte yapmamıştı. Yöntemimizin gerçekten yeni olmasına rağmen, onun geleneksel endüstriyel sürece başarılı bir alternatif haline getirmek için çok fazla potansiyel olduğunu gösterdik” diyor.
Sonuçlar Chemical Engineering dergisinde yayımlanmıştır.
“Şimdiye kadar hiç kimse endüstriyel klorür çözeltilerinden az miktarda altın geri kazanmak için iyi bir yöntem geliştirmedi.”
– Ivan Korolev
“Geçmişin ekstraksiyon yöntemleri her zaman bazı değerli metalleri geride bıraktı. Artık metallere olan talep sürekli arttığı için bu küçük miktarlar bile önemlidir” diyor. “EDRR teknolojimizle verimi hala artırabileceğimizi düşünüyorum. Belki %100’e ulaşamayız, ama %90 veya daha fazlasına ulaşabileceğimize inanıyorum.”
Korolev’in projeye kişisel bir ilgisi vardır. Sibirya maden kasabası Kemerovo’da doğdu, endüstrinin hem olumlu hem de olumsuz taraflarını görerek büyüdü. Maden mühendisliği okurken -önce Rusya’da ve daha sonra birçok Avrupa üniversitesinde- Korolev, metalurji ve atık malzemelerin geri kazanımı ile ilgilenmeye başladı.
Kaynak: scitechdaily.com
