Webb Teleskobu Yaşamın Buzlu Kimyasal Kökenlerini Yakalıyor
Fotoğraf 1. Bukalemun I: Buzlar bir tutam moleküler buluta gömülüdür (mavi).
James Webb uzay teleskobu gezegen ve hatta belki de yaşama dönüşen kimya hakkındaki ipuçları için uzaydaki en karanlık, en soğuk bölgelerden bazılarını araştırıyor.
Bu yeni yayınlanan görüntü, Dünya’dan yaklaşık 630 ışık yılı uzaklıktaki Bukalemun I moleküler bulutunun bir bölümünü göstermektedir.
Burada, yaklaşık -260 °C ve daha düşük sıcaklıklarda, Webb’in daha önce gözlemlenmemiş buz taneciği türlerini tespit ettiği görülüyor.
Sonunda, bu tür bulutlar yıldızları ve etraflarında gezegenleri oluşturmak için çökecek ve Webb tarafından gözlemlenen kimyayı içerecektir.
Fotoğrafın sol üst köşesinde onu çalışırken görebilirsiniz.
Turuncu “kum saati” özelliği ile bir protostardır yani oluşum durumunda bir yıldızdır ve maddeyi buluttan kendi üzerine doğru çeker.
Alttaki turuncu yıldızlar daha olgun ve yeterince parlaktır. Webb resimlerinde artık tanıdık gelen ve teleskopun parçalı ayna tasarımının eserleri olan ayırt edici altı sivri ucu meydana getirirler.
Ancak Webb buzları tespit etmek için tüm bu yıldızları görmezden geliyor ve mavi Bukalemun I’in arkasındaki yıldızlara bakıyor.
Bu nesnelerden gelen ışık bulutun içinde parlarken, bir kısmı bileşimlerini ele vermek için buzlar tarafından emilir.
Hollanda’daki Leiden Üniversitesi’nden Dr. Melissa McClure bu durumu “Bir çeşit gölge kuklası gibi” diye açıklıyor.
BBC Haber’e “Gölgeyi oluşturan bir çeşit şekli var. Buzlar, ışığın belirli dalga boylarında bir emilim yapar ve hangi kimyasal türlere sahip olduğunuzu görmek için hepsini bir spektruma eklersiniz “dedi.
Bu, esas olarak Webb’de yakın kızılötesi ve orta kızılötesi spektrometreleri (NIRSpec ve MIRSpec) ve bir dereceye kadar sayfanın üstündeki güzel görüntüyü üreten yakın kızılötesi kamerası (NIRCam) tarafından yapılan bir çalışmadır.
Webb su, karbondioksit, karbonmonoksit, amonyak ve metan gibi basit buzlara ek olarak, karbonil sülfür ve daha karmaşık organik (karbon içeren) buz metanol de dahil olmak üzere diğer birçok bileşiği görür. Aseton, etanol ve asetaldehit gibi çoklu karbon atomlarına sahip kimyasal türlerin de ipuçları bulunmaktadır.
Uzaydaki hedefler gaz olduklarında gökbilimcilerin görmeleri çok daha kolaydır. Webb, onları katı halde, buz tabakaları olarak görerek yeni bir çığır açıyor.
Webb bilim insanlarına, yaşam kimyasının nereden geldiğini ve şu anda gezegenimizde sergilediği karmaşıklığı nasıl inşa ettiğini anlamaya çalışırken yardımcı olacak.
“Daha önce bildirilenden daha fazla buz tespit etmemize rağmen, içlerinde bulunan ‘hafif elementlerin’ (karbon, hidrojen, oksijen, azot ve kükürt) miktarı hâlâ beklediğimizden daha az.” diye açıklıyor İngiltere’deki Açık Üniversite’den Dr. Helen Fraser.
“Gökbilimciler için bu heyecan verici çünkü yıldızlararası kimya hakkında henüz tam olarak anlamadığımız bir şey olduğu anlamına geliyor ve bu bizi sadece gözlemlemeye devam etmeye değil, aynı zamanda laboratuvarda deney yapmaya da zorluyor.”
Fotoğraf 3. Gölge kuklaları: Webb, iki yıldızdan bulutun içinden parlayan ışığı analiz etti.
Yeni oluşan bir yıldıza yakın, Bukalemun I’dekiler gibi buzlu toz tanecikleri çoğunlukla buharlaşırdı ancak daha uzakta hayatta kalabilir ve kuyruklu yıldızlar yapmak için bir araya toplanabilirlerdi.
“Bu kuyruklu yıldızlar daha sonra içlerinde büyük bir kimyasal envantere sahip olacak ve muhtemelen tarihlerinin başlarında gezegenleri bombalayacaklardır.” diyor İngiltere’deki Heriot-Watt Üniversitesi’nden Prof. Martin McCoustra.
BBC Haber’e verdiği demeçte, “Dünya söz konusu olduğunda, bugünkü inanç, kuyruklu yıldızlar tarafından verilen yükün, yaşamın evrimleştiği organik çorbanın bir parçası olduğudur.” dedi.
Bu teleskop, ABD, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarının ortak bir girişimidir.
Kaynak: bbc.com
