2017 Nobel Kimya Ödülü
İsveç Kraliyet Bilim Akademisi 2017 Nobel Kimya Ödülleri’ni;
Jacques Dubochet Lausanne Üniversitesi İsviçre
Joachim Frank Kolombiya Üniversitesi New York, USA
Richard Henderson Moleküler Biyoloji MRC Laboratuvarı Cambridge, UK
vermeye karar verdi.
“Çözeltideki biyomoleküllerin yüksek çözünürlüklü yapı tayini için kriyo-elektron mikroskopisini geliştirme “
Mikroskop Teknolojisi Biyokimya’yı Kökünden Değiştiriyor
Yakında hayatın karmaşık mekanizmalarıyla ilgili detaylı görüntülemeleri atomik çözünürlükle elde edebiliriz. 2017 Nobel Kimya Ödülleri, biyo-moleküllerin görüntülenmesini hem basitleştiren hem de geliştiren kriyo-elektron mikrokopisini geliştirdiği için Jacques Dubochet, Joachim Frank ve Richard Henderson’a verildi. Bu metod biyokimyayı yeni bir alana taşıdı.
Bir resim, anlamanın anahtarıdır. Bilimsel büyük buluşlar genellikle insan gözü için görünmeyen objelerin başarılı bir şekilde uzun uğraşlar sonucu hayal edilmesine dayanır. Ancak, biyokimya araştırmaları uzun zamandır boşluklarla doluydu çünkü mevcut teknoloji hayatın moleküler mekanizmalarının büyük bir kısmını üretmekte zorlanıyordu. Kriyo-elektron mikroskobu, bunların hepsini değiştirdi. Araştırmacılar artık biyo-moleküllerin hareketlerini dondurabilir ve daha önceden hiç görmedikleri bu süreçleri görselleştirebilirler; bu da hem hayatın kimyasının temel anlayışı hem de ilaçların geliştirilmesi için belirleyicidir.
Elektron mikroskoplarının sadece ölü maddelerin görüntülenmesi için uygun olduğuna inanılıyordu, çünkü güçlü elektron ışınları biyolojik malzemeleri yok ediyordu. Fakat 1990’lı yıllarda Richard Henderson, bir proteinin atomik çözünürlüğünün üç boyutlu görüntülemesini oluşturarak elektron mikroskopunu başarılı bir şekilde kullandı. Bu önemli buluş bu teknolojinin potansiyelini kanıtladı.
Joachim Frank bu teknolojiyi genel olarak uygulanabilir yapan kişiydi. 1975 ve 1986 yılları arasında, elektron mikroskopunun karmaşık iki boyutlu görüntülerinin analiz edildiği ve birleştirdiği, belirgin bir üç boyutlu yapıyı gözler önüne seren bir görüntüleme proses metodunu geliştirdi.
Jacques Dubochet, elektron mikroskopisine su ekledi. Elektron mikroskopunun vakumunda sıvı su buharlaşıyor ve bu da biyo-moleküllerin çökmesine neden oluyordu. 1980’lerin başında, Dubochet suyu vitrifieye(camlaştırmak) etmede başarılı olmuştu. Suyu o kadar hızlı soğuttu ki sıvı formun etrafındaki biyolojik örnek katılaştı ve vakum altında bile biyo-moleküller doğal yapılarını muhafaza etmeye devam etti.
Bu buluşların devamında, elektron mikroskopu her en ince ayrıntısına kadar optimize edilmiştir. Arzulanan atomik çözünürlüğe 2013 yılında ulaşıldı ve araştırmacılar biyomoleküllerin üç boyutlu yapılarını artık rutin olarak görüntüleyebiliyorlar. Son birkaç yılda, bilimsel literatür antibiyotik direncine neden olan proteinlerden Zika virüsünün yüzeyine kadar her şeyin görüntülemesiyle dolmuştur. Biyokimya şimdi etkileyici bir gelişme ile karşı karşıyadır ve bütün bu gelişmeler heyecan verici bir gelecek için hazırlanıyordur.
Ödül tutarı: Ödül sahipleri arasında eşit olarak paylaşılacak 9 milyon İsveç kronu.
Daha fazla bilgi için: www.kva.se ve http://nobelprize.org
Basından görüşme yapan kişi: Jessica Balksjö Nannini, Basın Memuru, +46 8 673 95 44, +46 70 673 96 50, jessica.balksjo@kva.se
Uzman: Peter Brzezinski, Nobel Kimya Komitesi üyesi, Telefon +46 70-609 26 42, peterb@dbb.su.se
1739’da kurulan İsveç Kraliyet Akademisi, genel amacı bilimlerini teşvik etmek ve toplumdaki nüfuzlarını güçlendirmek olan bağımsız bir organizasyondur. Akademi, doğa bilimleri ve matematik için özel bir sorumluluk alır, ancak çeşitli disiplinler arasında fikir alışverişini teşvik etmeye çalışır.
Nobel Prize®, Nobel Vakfı’nın tescilli ticari markasıdır.
Kaynak : nobelprize.org
