Karl Zeigler

Karl Zeigler,26 Kasım 1898’da Almanya’da doğdu.1910’da Kassel-Bettenhausen ilkokulunda eğitimine başladı. Daha sonra ailesi Marbug’a taşındı ve orada liseye kabul edildi.Lisede öğrenim görürken, fizik üzerine yazılmış notlar buldu ve okuduğu bu kitap bilime olan ilgisini ortaya çıkardı ve müfredat dışında kitaplarla ilgileneye başladı hatta öğrendikleri evde deney yapmasında  ona rehberlik etti. Babasının arkadaşları tarafından  bilime yönelmesi için cesaretlendirilen Zeigler,lise son sınıfa geldiğinde  bilim hakkında yoğun bir bilgiye sahipti.Okulu tarafından gözde öğrenci ödülüne layık görüldü.

1916’da Marburg Üniversitesinin kimya bölümünde eğitim görmeye başladı. Fazla bilgi sahibi olan  Zeigler, üniversitenin kararıyla ilk iki dönemi okumadan atladı.Üniversite hayatı I.Dünya Savaşına denk gelen Zeigler, askere alındığı için eğitimine ara vermek zorunda kaldı.Savaşta ön  cephede yer alan Zeigler, aynı yıl savaşın bitmesiyle üniversite hayatına kaldığı yerden devam etti.

1919’da  doktorası için çalışmalar  yaptı ve hazırladığı tezine şu başlığı attı :” Semibenzol  ve  ilgili bağlar üzerinde çalışmalar”.Marburg Üniversitesi, Karl von Auwers ‘de çalışmalarına devam etti. Doktorası ile ilgili çalışmalar yaparken halokromik tuzların karboniollerden  yapıldığını kanıtladı.Aynı zamanda  nitelikli ve serbest radikalleri sentezleyerek başarılı bir şekilde 1,2,3,4,5-tetrafenilallil hazırladı.

1920’de Profesör von Auwers’in döneminde  Marburg Üniversitesi’nden mezun oldu ve  öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı.  1922’de  Maria Kurtz ile evlendi.Kızı,Marrianne Witte doktor oldu ve bir çocuk hastanesinin başhekimi ile evlendi.Oğlu Dr. Erhart Zeigler ise fizikçi ve patent vekili oldu.

1925te Frankfurt Üniversitesinde çalışırken  pentafenil-siklopentadienili buldu. Bu bileşik  üçdeğerli karbon serbest radikallerinden daha kalıcıdır.Kısa bir dönem Frankfurt Üniversitesi’nde çalıştıktan sonra  Heidelberg’te 10 yıl kadar öğretim üyeliğine devam etti.

1926’da Zeigler Heidelber Üniversitesi’nde asistan profesör olarak  görevdeyken karbon bileşikleri hakkında araştırmalar yaptı.Burda yaptığı çalışmalar, onu organometaller üzerinde yoğunlaşmasını sağladı.1927’de  aynı üniversitede profesör olan  Zeigler, olefin stilbene  etil eter-fenilizopropil potasyum eklediğinde kırmızıdan sarıya  renk geçişi olduğunu gözlemledi.

1935 yılında üç değerlikli  radikal karbon ve  çok halkalı sistem  sentez çalışmaları Zeigler’e Liebig Madalyasını   kazandırdı.1936 yılında Halle/Saale Üniversitesi Kimya Enstitüsünde profesörü ve başkanı oldu.Aynı yıl  Chicago Üniversitesi’nde  misafir proseför olarak ders verdi.

1943’ten 1969’a kadar  Mülheim/Ruhr’daki Max-Planck  Enstitüsünün başkanlık yaptı.Enstitü ile etkin ilişkisini Bilimsel Üyelik kapasitesinde sürdürdü. Gesellschaft Deutscher Chemiker  Vakfı’nın  başkanı olan 3 yıl görev yaptı.

1900 yılında Fransız organik kimyacı Victor Grignard ,organomagnezyum bormidin asidik tepkimesiyle  uzun zincirli hidrokarbon ve alkolün oluştuğunu keşfetmişti. Zeigler’ın 1940-1950’deki  organolityum,organopotasyum,organosodyum  bileşikleri üzerindeki çalışmaları Grignard’ın keşfettiğinden daha güçlü olduğunu gösterdi.Zeigler  karmaşık zincir yapılı düşük erime noktalı etilen polimeri ve diğer monomeerler yerine daha dayanıklı,yüksek erime noktalı ve dallanma yapmayan polimerlerin sentezlemesini sağladı.Zeigler, çığır açan polimer sentezinde klasik organik kimyayı fiziksel ve analitik deneysel  methodlar ile harmanladı.Uzun br süre lityum’un bütadien ile reaksiyonlarını gözlemedi.Bu gözlem etilenin bütadien ile benzer reaksiyona girdiğini keşfetmesini sağladı.1953’te düz zincirli,yüksek erime noktası ve büyük molekl ağırlığına sahip ilk plastik olan polietilen hazırladı.20 yıla aşkın sürede  organ alüminyum  bileşiklerinin sentez ve reaksiyonları üzerinde çalıştı.Olefinlerin polimerleşmesi için organometalik karışık katalizörünü keşfetti.

Karl Zeigler, 1963’te İtalyan kimyacı Giulio Natta ile Kimya alanında  Nobel  Ödülünü kazandı.Zeigler’ın organomatilik bileşikler hakkında yaptığı araştırma ,  yüksek kaliteli endüstriyel polietilen üretimini sağladı.Natta,Zeigler’ın organometalik bileşiklerini  ticari alanda kullanışlı hale getirdi. Ayrıca  birçok üniversiteden fahri doktora ünvanına layık görüldü.  Gesellschaft Deutscher Chemiker Vakfından plaket,Société Chimique de France ‘den  Lavoisier Ödülünü aldı. The Werner von Siemens  Vakfı tarafınsan Siemens Halkası ile ödüllendirildi.İngiltere’deki  Kraliyet Derneği’nin de yabancı üyesi oldu.Aldığı patentler Zeigler’ı zengin yaptı.Servetinin büyük bir bölümünü enstitüdeki araştırmaları destekelemek amacıyla  Zeigler Fund’u kurmaya harcadı.

Hayatı boyunca koleksiyon yapmayı ve seyahat etmeyi seven  Zeigler,  ay tutulmasını izlemek için çıktığı mavi yolcukta hastalandı ve tam bir yıl sonra Almanya,Mülheim’de hayatını kaybetti.(12 Ağustos 1973) Günümüzde birkaç bilimsel  yöntem onun ismini taşıyor. Bunların arasında  Zeigler-Natta katalizatörü,Ziegler yöntemi,Wohl Zeigler brom sentezi ve Thorpe-Zeigler reaksiyonu en önemlileridir.

Bazı Çalışmaları

• Organometallik Bileşikler

Serbest radikaller ile olan çalışmaları, Zeigler’ı alkali metallerin organobileşiklere yönlendirdi.Eter ayrılma, sodyum ve potasyum alkali hazırlamanın yeni bir methodunu başlattığını keşfetti ve bu bileşiklerin kolaylıkla etanın türevlerine dönüşebilidiğini buldu.

• Lityum Alkaliler

1930’da  Zeigler doğrudan  lityum alkali ve arilleri metalik lityum ve halojen hidrokarbondanlardan sentezledi.Bu dönüşüm sentezi sentetik organik kimyanın çok yönlü ve değerli parçalarındandır.Zeigler’ın kendi araştırmalarında lityum alkaliler ve olefinler,  yeni bir polimerizasyon tekniği keşfetmesini sağladı.

• Yaşayan Polimerizasyon

1927 yılında  olefin ve stilbene, fenilisopropil potasyumunun etil eter çözeltisine eklendiğinde kırmızıdan sarıya ani bir renk değişimi gözlemledi.Yaptığı çalışmalar  fenilizoprofil potasyum çözeltisine arttırarak olefenik hidrokarbon butadien ekleyebildiğini ve  bozunmamış organopotasyum reaktifli uzun zincirli hidrokarbon elde edebildiğini gösterdi.Oligomers gibi “yaşayan polimerler bu grubun öncülerindendi.