Mutluluğun Hormonu Serotonin
Değerli okuyucularımız bu sayıda sizlere mutluluk kaynağı olan serotonin hormonunu anlatmaya çalışacağım.
Serotonin nedir?
Bir nörotransmitterdir. Yani sinir hücreleri arasında elektrik sinyallerini taşımakla görevlidir. İnsanda mutluluk, canlılık ve zindelik hissi verir . Eksikliğinde depresif, yorgun, sıkılgan bir ruh hali görülür. Yapısal olarak monoamin grubuna girer ve triptofan aminoasitinden sentezlenir. Serotonin molekülü aşağıda görülmektedir.
Serotonin beyinde salgılanır ve vücudun çeşitli noktalarında üretilir. Genelde merkezi sinir sisteminde ve mide-bağırsak kanalında bulunur. Beyinde salındığında kan damarları kasılarak daralır, serotonin düzeyi düştükçe genişler.
Serotonin ve Uyku
Serotoninin yüksek düzeyleri uyanıklık, düşük düzeyleri uyku ile ilişkili. Melatonin ile birlikte, serotonin sirkadiyen saati kontrol eder ve gün ışığından etkilenir. Gün ışığı ile serotonin seviyesi artarken, melatonin azalmaktadır. İşte bu yüzden akşam ruh halimiz her nasıl olursa olsun, sabah uyandığımız zaman kendimizi mutlu hissederiz.
Serotonin seviyesi REM uykusu (rüya görülen evre) sırasında en düşük seviyesindedir. Serotonin reseptörlerine sahip nöronlar REM safhasına kadar tüm uyku sırasında aktiftir. Çoğunlukla REM uykusunu engelleyici olarak görev yaparlar. Serotonin seviyesi düştüğünde, asetilkolin adlı nörotransmitter seviyesi beyinde yükselmeye başlar. Bu nedenle antidepresanların çoğu rüya görmeyi azaltır. Serotonin seviyesindeki artış, asetilkolin üretimini azaltmakta, bu da rüya görmeyi zorlaştırmaktadır.
Serotonin ve Kadınlar
Merak edenler olmuştur belki bazı kadınlar neden adet günlerinde tatlılara karşı en çokta çikolataya karşı iştahları artar diye. Kadın vücudundaki östrojende (kadınlık hormonu) artma, serotonin düzeyinde de bir artışa neden olmakta; aynı şekilde, kadınların âdet görmeleri sırasında, östrojen hormonlarında düşüş olması, serotonin düzeyini de düşürmekte ve bu durum, kan damarlarının aşırı genişlemesi sonucu, kadınlarda migren başlamasına neden olabilmektedir.
Serotonin ve Depresyon
Birçok araştırmacı serotonin seviyesindeki dengesizliklerin ruh hâlini etkileyip, depresyona neden olduğuna inanmaktadır. Serotonin eksikliği şu üç nedenle oluşabilir: beyin hücrelerinde üretimin az olması, reseptör bölgelerinin yetersiz olması ya da serotonin yapımında kullanılan triptofan maddesindeki eksiklik. Bu üç biyokimyasal bozukluktan biri meydana geldiğinde, depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk, anksiyete, panik ve hatta aşırı asabiyet ortaya çıkabilir.
Serotonin ve Çikolata
İster kötü olalım, ister iyi olalım çikolatayı her şekilde yemekten bıkmıyoruz usanmıyoruz. Çünkü onu yedikçe mutlu oluyoruz. Mutluluğumuzun sebebi de çikolata bol miktarda serotonin içermesidir.
Serotonin hangi besinlerde bulunur
Başta deniz tuzu olmak üzere; bitter çikolata, tahıllı gıdaları, çavdar ekmek, kepekli makarna bulgur, B vitamini ihtiva eden besinler, hindi, yumurta, badem, tavuk, soya, süt, keçi peyniri, mandalina, muz, kakao, fıstık, ıspanak, brokoli, mısır, pancar, yabani havuç, brüksel lahanası, süt ve süt ürünleri, baklagiller, nişastalı sebzeler ve yulaf ezmesi serotonin yükselmesini sağlayan besinlerdir.
Ayrıca ekzersiz yapmanız, güneş ışığında bol zaman geçirmeniz ve masaj yaparak stresi azaltmanız da serotonin hormonunun yükselmesine yardımcı olur.
Kaynaklar
Yazar : Hatile MOUMİNTSA
Üniversite : Yanya Üniversitesi
Bölüm : Kimya
Dergi : Sayı 19– Sayfa 21
