Yıldırımlar, Ender Atomik İzotoplar Oluşturarak Nükleer Reaksiyonları Tetikleyebilirler

Atomun ender halleri, karbon-13 karbon 14 ve nitrojen-15, yıllardır antik eserlerin yaşlarını saptamada ve tarih öncesi yemek zincirlerinin en ince ayrıntılarını dahi bulmamızı sağlar.

Bu ender izotoplar hakkındaki araştırma nedir? Karmaşık alt yapılı atom altı reaksiyonları atmosferde bulunan dış uzaydan gelen kozmik ışınlar tarafından tetiklenmesi. Şimdi bilim insanlarından oluşan bir ekip izotop oluşturan etkenler listesine bir tane daha ekleme yaptılar; yıldırım.

Karbon-13, jeokimyasal işlemlerin çeşitliliğini araştırmak için kullanılan bir izleme unsuru, temel olarak yüksek enerjili kozmik ışınlar atmosfere girdiğinde ve nitrojenin en çok bulunduğu (nitrojen-14) bölgeye bu ışının çarpmasıyla oluşur. Atom bir nötron kaybeder ve dengesiz nitrojen-13 atomu geride nötrino ve pozitif yüklü elektron ya da pozitron bırakır.

Reaksiyon (pozitronun negatif yüklü elektrona çarpması sonucu sonradan yok olması) bize genellikle kozmik ışınları belirlemede kullandığımız stabil bir karbon-13 ve yüksek enerjili iki gama ışını oluşturdu. Ama şubat ayına geri dönersek, Japonya’nın kuzeybatısından gelen gök gürültülü fırtınayı gözlemleyen bilim adamları bu fırtınadan da aynı sinyali aldılar.

Dahası, serbest nötronlar nitrojen-14 ile çarpışınca oluşan nitrojen 15 atomundan salınan daha geniş seyrelmiş gama ışınları da takım tarafından tespit edildi. Araştırmacıların Nature da yayınlana bugün ki raporuna göre bu güçlü bir yıldırımın kozmik ışınlardaki gibi nükleer reaksiyon sağanağı oluşturabileceği anlamına geliyor. Ama ek olarak izotoplar gibi bütün atomların küçük bir parçası bunun gibi fırtınalar tarafından oluşturuluyor bu durumda ne yazık ki diğer bilim adamlarının jeo izlemede ve tarihlemede yanıldıkları ortaya çıkıyor.

Kaynak : sciencemag.org