Ozon Deliği Son Yıllarda Olmadığı Kadar Küçük
1985’ten bu yana, bilim insanları Antarktika üzerinde ozon tabakasının dikkat çekici bir şekilde incelmesini gözlemliyorlar. Ancak bu 2017’de normalden çok daha küçüktü.
1989 Montreal Protokolü, dünya topluluğun en büyük çevre kazanımlarından biridir: stratosferde Ozon tabakasının yok olmasına sebeb olan CFC’lerin son bulması mühürlenmiştir. Yaklaşık 30 yıl sonra, anlaşmanın işe yaradığını görüyoruz, çünkü Antarktika üzerindeki ozon tabakası yavaş yavaş iyileşiyor. Ve, ozon deliği NASA uydu verisine göre 2017’de 1988’den beri olmadığı kadar küçük. Eylül ayı ortasındaki en büyük genişleme döneminde, büyük miktarda indirgenmiş ozon konsantrasyonları bölgesi 19.6 milyon kilometrekarelik bir alanı kapladı; bu ABD alanının 2,5 katına eşdeğerdir. 1991 yılından bu yana 26 milyon kilometrekarelik uzun vadeli ortalamanın oldukça altındadır.
Ozon deliği, ozon molekülleri mevcut olmadığı klasik anlamda bir delik değildir. Bu alanda, ozon konsantrasyonu sadece 130 ila 220 Dobson birimi arasında değişirken, CFC’lerin kullanımından önce en az 260-320 Dobson birimi içeriyordu. Daha düşük enlemlerde, 300 ile 500 Dobson birimi değerleri standartır. Haritada, azalmış alanlar mavi ve mor renkte, yüksek konsantrasyonlu alanlar kırmızı ve turuncu gösterilir.
Stratosferdeki azalan CFC miktarlarına ek olarak, 2017’de, olumlu hava koşulları da “deliğin” ortalamanın altında büyümesine vesile oldu. Güney kıtasının tamamına yayılmış ve onu enlemi boylamlar koruyan büyük ölçekli bir gravür sistemi olan Antarktika Swirl bu yıl çok kararsız ve her zamankinden daha sıcaktı. Böylece Güney Kutbu önceki yıllara göre daha az izole edildi ve
orta enlemlerden gelen ozondan faydalandı. Ayrıca, klor veya brom molekülleri tarafından ozonun ölümcül parçalanma reaksiyonunu kolaylaştıran daha az polar stratosferik bulutlar oluştu. Lakin NASA uzmanlarına göre 2017’deki küçük ozon deliği, UV koruyucunun iyileşmesinin hızlandığına dair bir işaret değildir. Ek olarak, atmosferdeki ozon tüketen maddelerin konsantrasyonu halen çok yüksektir.
2070 yılına kadar büyük bir toparlanma bekleniyor.
Kaynak : spektrum.de
