Kas Hafızası: Kaslarınızın Gerçekten Bir Hatırlama Yeteneği Var mı?

Kas hafızası terimini motor becerilerimiz için kullanıyoruz. Ancak bu terimin, bilim insanlarının bireysel kasların gücü hakkında konuşurken kullandığı ikinci bir anlamı var.

‘’Pratik yapmak ve sürekli aynı yeri çalmak seni mükemmelleştirir, kas hafızana bırak’’.

Müzik öğretmeniniz bir entrüman çalmayı öğrenirken size bunu söyleyebilir. Kas hafızası denilen terim, bir görevi düşünmeden ve zahmetsizce yapabilmenizi sağlar. Ancak kaslarınız gerçekten keman çalmayı hatırlıyor mu?

Görünüşe göre kasların hafızası var ama düşündüğünüz gibi değil.

Peki kas hafızası tam olarak nedir?

‘’Kas Hafızası’’ Terimi

Kas hafızası, kime sorduğunuza bağlı olarak farklı anlamlara gelebilir.

Bu konularla ilgilenmeyen birine sorarsanız size rahatça beyniniz bir motor görevi çok iyi öğrendiğinde, bu görevi bilinçli bir çaba harcamadan gerçekleştirebilmesidir diyebilir.

Eğer bir bilim insanına, bir sinirbilimciye veya kasları inceleyen birine sorarsanız, size kas hafızasının tek tek kas hücrelerinin, hücresel hafızası olduğunu söyler. Terim, egzersizin neden olduğu kas hücrelerindeki değişiklikleri ifade eder. Yani artık düzenli egzersiz yapmıyor olsanız bile, kaslar egzersizin etkilerini hatırlıyor gibidir.

Bisiklete binmeyi bilmeniz ve muhtemelen asla unutmayacağınız gerçeği, kelimenin bahsettiğimiz ilk anlamından kaynaklanmaktadır. Bisiklete binmeyi unutmamak, kas hafızasından daha çok beyin hafızasıdır.

Beynin Kas Hafızası

Beynin kas hafızası aslında beynin bir motor beceri öğrenmesidir. Bu nedenle, “beyin motor becerileri hafızası” olarak adlandırılmalıdır, ancak bu onunla aynı anlama gelmez.

Bisiklete binmek, yüzmek, koreografi öğrenmek veya gitarda en son pop şarkısında ustalaşmak gibi bir beceriyi uyguladığınızda, beyninizi birçok farklı kas hareketi arasında koordinasyon kurmaya zorlarsınız.

Buna en güzel örnek bisiklet sürmektir. Başarılı bir şekilde bisiklet sürmek için aynı anda çok şey yapmanız gerekir. Duruşunuz dik ve denge merkezinizi koruyacak şekilde olmalı, tekerlekleri hareket ettirmek için bacaklarınız pedalları döndürmeli ve kollarınızla yönünüzü ve hızınızı belirlemelisiniz. Bütün bunları koordine etmek birçok eşzamanlı kas hareketi gerektirir.

Bu kasları koordine etmek için, beyincik ve motor korteks gibi motor hareketle ilgili beynin parçaları, kaslarınızı hareket ettirmek için aktive edilir. Bu bölgeler, karmaşık motor görevleri gerçekleştirmemize izin veren nöronal yollara sahiptir.

Beyin nöronlardan oluşur ve bu nöronlar kesişen birçok yol veya patika oluşturmak için birbirleriyle bağlantı kurar. Bu nöronal yollar boyunca beyin, vücudun çeşitli bölgelerinden bilgi alır ve bilgi gönderir.

Fakat bu nöronal yollar başlangıçta iyi döşenmemiştir. Bu nöronal yolların daha pürüzsüz hale gelmesi ve bilginin daha verimli bir şekilde geçmesine izin vermesi pratik ve sürekli kullanımla olur.

Fotoğraf 1 : Beyincik, motor öğrenmenin sağlanmasında önemli bir rol oynar.

Sürekli tekrar ederseniz, gitardaki C minör akorunun parmak pozisyonlarını hatırlamak için enerji harcamanıza gerek kalmayacaktır.

Yani beynin kas hafızasını kullanmak isteyen müzisyenler, uykularında çalabilecek kadar pratik yapmalı, dansçılar sanki içlerinde saklı bir beceriymiş gibi doğal bir beden hareketi gösterene kadar prova yapmalı, ressamlar da bir referansı kontrol etmeye gerek duymadan bir insan yüzünü betimleyene kadar saatlerce çizim yapmalıdır.

Kasların Kas Hafızası

Kaslarımız, her kas lifi kas hücrelerinden oluşan kas liflerinden oluşur. Normalde bir hücrenin yalnızca bir çekirdeği vardır (hücrenin DNA’yı içeren kısmı, hücrenin kullanım kılavuzu diyebileceğimiz). Bununla birlikte, kas hücreleri, içlerinde miyonükleus adı verilen çok sayıda çekirdeğe sahip birkaç hücre türünden biridir.

Egzersiz kaslarımızı zorlar. Bu gerginlik, vücudun daha sonra tamir etmesi gereken yorgun ve hasarlı kaslarla sonuçlanır. Bu onarım sürecinde kaslar, mevcut hücrelere yeni hücreler ve miyonükleus ekler. Bu, kas kütlesini arttırır ve sonucunda kasları ve doğal olarak size daha güçlü kılar. Yoğun egzersiz nedeniyle kas kütlesindeki bu artışa hipertrofi denir.

Egzersizin uzun süreli kas sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin araştırmalar bize, egzersizi bıraktıktan sonra bile kazanılan miyonükleusun kaybolmadığını gösteriyor. Egzersiz yapmayı bıraktığınızda, kaslarınızdaki ekstra kas kütlesini kaybedersiniz, ancak eklenen yeni miyonükleus kalır. Kas kütlesi kaybı, kastaki proteinlerin kaybıdır.

Egzersize geri döndüğünüzde (veya aktiviteniz her ne ise), daha önce kazanılmış miyonükleuslar  gücünüzü daha hızlı geri kazanmanızı sağlar. Kazanılan miyonükleus, araştırmacıların varsaydığı, kas hücrelerine o belirli egzersizin bir tür hafızasını veren protein sentezi ve diğer hücresel değişiklikler sürecine dahil olabilir. Bu “hafızayı” gençken kazanmak daha kolay olabilir ve hafıza uzun yıllar sürebilir (tahminen 15 yıl).

Kas hafızası üzerine araştırmalar henüz yeni ve eklenen miyonükleusların bir güç hafızası verdiği gerçeği sadece bir hipotezdir. Kas gücünü de etkileyebilecek epigenetik değişiklikler (DNA’nın üstüne eklenen proteinlerde ve kimyasallarda yapılan değişiklikler) gibi başka faktörler de vardır.

Ayrıca, kaslarınız sadece spor salonunda geçirdiğiniz zamanı hatırlıyor gibi gözükse de, beyniniz spor salonunda yaptığınız hareketler dizisinin sizi hem spor salonunda hem de dışarıda daha az sakar yapmak için çalıştığını hatırlıyor. Bu nedenle, ister yeni bir beceri üzerinde çalışıyor olun ister spor salonuna tekrar gitmeye çalışıyor olun, her şeye en başından başlamanıza neden olmadığı için kas hafızanıza teşekkür etmeyi unutmayın.

Kaynak : scienceabc.com