Atık Plastik Şişelerin Jet Yakıtına Dönüştürülmesi
Üç adımdan oluşan proses minimum atık üretiyor ve plastiği atıldığı yerden ayırıyor.
İçecek şişelerinden ve yiyecek ambalajlarından gelen plastik atıklar yeni bir prosesle halkalı ya da aromatik hidrokarbonlara dönüştürülebiliyor ve dizel ve jet yakıtlarda önemli bir bileşen olarak kullanılabiliyor.
Nankai Üniversitesi’nden yeşil kimya uzmanı Liangnian He belirtiyor: ‘Plastiğin büyük bir kısmı kullanımdan sonra tamamen ıskartaya çıkarılıyor, bu da büyük çevresel problemler yaratıyor.’ Bu sorun son zamanlarda dünyaca ilgi görmeye başladı. Bazı yerlerde plastiğin tamamen yasaklanması talep ediliyor. Bir kısım da çözümün, bu atıkların değerli ürün ve kimyasallara dönüştürülmesinde yattığını düşünüyor.
Çin’deki Dalian Üniversitesi’nden Tao Zhang ve Ning Li’nin liderliğindeki bir ekip, en sık rastlanan plastiklerden biri olan poli(etilen tereftalat) (PET)’i C7 ve C8 sikloalkanları ve aromatiklerden oluşan bir karışıma dönüştürebilen, jet yakıtlarına ve dizele karıştırmaya uygun hale getiren bir proses geliştirdi.
Bu çalışma aynı zamanda başka bir problemi daha çözüyor. Aromatikler; sıradan yakıtlardaki düz zincir alkanlara göre, motordaki polimer contalardan daha çabuk absorbe ediliyor. Bu durum polimerlerin şişmesine sebep oluyor ve diğer moleküllerdeki süzüntünün azalmasına neden olarak yakıt sızıntısının önüne geçiyor.
Plastik şişelerdeki PET, önce metanol kullanılarak dimetil tereftalat (DMT)’a parçalanıyor. Reaktör soğuyunca DMT katı halde sabitlenerek kolayca ayrışıyor ve kalan metanolün tekrar kullanılmasına olanak sağlıyor. Sonra DMT hidrojenasyonla istenilen hidrokarbonlara dönüştürülüyor, ardından hidrodeoksijenasyon işlemi gerçekleştiriliyor. Bu katalitik dönüşümler, standart katalizörler kullanılan belli başlı reaksiyonlara benziyor. Bu yüzden endüstriyel olarak kolayca uygulanabilirler.
Son adımların ikisi de çözücü içermiyor, bu da gereksiz atık akışının açığa çıkmasını engelliyor ve heterojen katalizörler kullanılıyor. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden biyoyakıt uzmanı George Huber da bu prosesin ayrılma adımı içermemesi sebebiyle ‘oldukça yeşil’ olduğunu ve katalizörün yıllarca reaktörde kalabileceğini söylüyor.
Bu nedenle atık plastiğin atıldığı çöplükten ayrılarak dönüştürülmesi tekniği umut verici gözüküyor. Buradaki zorluk ise prosesin ticari olarak uygulanması olarak görülüyor. Huber şöyle diyor: ‘Asıl zorluk büyük miktarda plastik atığı tek bir lokasyonda toplamak ve ekonomik olarak özendirici bir şekilde geri dönüştürerek, geri değer kazandırmak.’
Kaynak : chemistryworld.com
