Doğada Varlığı Bulunamamış Bir Mineral Göktaşında Bulundu
Fotoğraf: SEM BSE görüntüleri, taenit, düşük nikel demir ve nikel fosfit ile birlikte edscottite’yi cilalanmış Wedderburn UCLA 143 bölgesinde göstermektedir. (a) Genel görünüş. (b, c ve d) a panelinde gösterilen dikdörtgen biçimli bölgelerin büyütülmüş BSE görüntüleri. Kaynak: American Mineralogist (2019). DOI: 10.2138/am-2019-7102
Kaliforniya Üniversitesi’ndeki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü ve Maine Mineral & Elmas Müzesi araştırmacılarında bir grup, göktaşı araştırmaları sırasında, dünyada doğal yollar ile oluşması mümkün olmayan bir mineral keşfetmişlerdir. American Mineralogist dergisinde yayımlanan çalışmada araştırma grubu, mineral üzerindeki araştırmalarını ve doğal olarak oluşması ile ilgili varsayımlarını açıklamışlardır.
1951 yılına geri döner isek, Avusturalya’da kırsal bir kasaba olan Wedderburn yakınlarında siyah ve beyaz renklere sahip yanmış bir göktaşı bulunmuştur. Daha sonrasında meteor, Victoria Koleksiyonlar Müzeleri’nde yerini bulmuştur. Yıllar sonra, müzenin çalışanları Wedderburn meteoridi olarak adlandırılan göktaşından küçük parçalar kesmiş ve hammaddesini, kökenini daha iyi anlamak üzere birçok ülkeden çeşitli araştırmacılara yollamışlardır. Geçtiğimiz sene, araştırma grubu, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’ne de yollanan bu örneği bir kez daha değerlendirmeye karar vermişlerdir. Bu defa elektron mikroskobu ve ilgili belirteçleri kullanmışlardır. Böylelikle, dünya üzerinde doğal yollar ile oluşmamış bir mineralin varlığına dair kanıt bulmuşlardır. 1970 yıllarında, mineralin kimyasal formülünü açıklayabilmiş Edward R.D. Scott’un anısına, araştırma grubu bu minerale edscottite adını vermiştir. Victoria Müzeleri’nin küratörü Stuart Mills, “İlk olarak laboratuvar ortamında üretilmiş bir mineralin doğal olarak ortaya çıktığını görmek çok nadirdir. Bilim adamları laboratuvar ortamında yarım milyondan fazla mineral keşfetmişlerdir. Ancak bunların sadece 6000’den azının doğada varlığı bulunmuştur,” diye açıklamıştır.
İnsanoğlu uzun yıllardır mineral işlemektedir, şans eseri ki bu mineral bir işlemin yan ürünüdür. Araştırmacılar, mineralin doğasını öğrenmek adına, laboratuvar ortamında bu minerali yapmışlardır. Mineraller doğal olarak oluşmadıkları sürece resmi bir isim almamaktadırlar. Artık bir adı olan bu mineral, geleneksel olarak Fe5C2 olarak adlandırılmakta idi.
Elbette mineralin nasıl oluştuğu bilinmemektedir. Ancak görünen o ki göktaşı, bir gezegen ya da bir ay gibi büyük bir cismin parçası olarak dünyaya düşmüştür. Mineralin, bir gezegenin yüksek sıcaklıktaki çekirdeği sayesinde oluştuğu varsayımı çoğu kere düşünülmüştür. Daha sonrasında, muhtemel bir senaryo ile bir parçası Avusturalya’ya gidecek olan gezegen başka bir cisim ile çarpışma yaşamıştır.
Makaleyi görüntülemek için “Edscottite, Fe5C2, Nikelce Zengin Wedderburn IAB Demir Göktaşı’ndan Yeni Bir Demir Karbür Minerali” buraya tıklayın.
Kaynak: phys.org
