Küçük Bir Molekül Olan “Lorenzo Yağı” Gen Mutasyonlarını Düzeltmeye Yardımcı Olur
Krosetin( C20H24O4 ) kayıp protein fonksiyonlarını kısmen telafi eder.
Nutricia tarafından yapılan Lorenzo yağı, X-ALD için deneysel bir tedavidir. Krosetin (yukarıdaki yapı), farelerdeki hastalık tedavisinde ümit vericidir.
Araştırmacılar, 1992 filminde, nadir görülen bir hastalık olan X-ALD’ye sebep veren genetik kusurun düzeltilmesini sağlayacak, küçük bir organik molekül olan “Lorenzo Yağı”nı keşfettiler.
Dünya genelinde 20.000 – 50.000 arasında kişiyi etkileyen X-ALD hastalığı, spesifik olarak çocuk yaştayken kendini belli eder ve bu hastalığa sahip erkek çocuklar ölür. Yetişkinlerde ise sinir sisteminin görevlerini kademeli olarak engeller. Hastalığın temel sorunu, çok uzun zincirli yağ asitlerini (VLCFA’ları) hücrelere peroksizomlar olarak aktarması ve onları parçalaması, sonuç olarak da bir protein olan ABCD1 genindeki kalıtsal bir mutasyon oluşturması. Mutasyon, bilinmeyen bir teknik ile beyin ve omurilik sinir hücreleri üzerindeki miyelin kılıflarını yok eder ve buralarda VLCFA’ların beyinde ve omurilikte aşırı birikmesini sağlar.
Kimyasal Biyoloji Direktörü Thomas S. Scanlan ve Oregon Health, Science Üniversitesi’ndeki çalışma arkadaşları ile birlikte daha önce buldukları küçük bir molekül olan krosetinin, X-ALD ye sahip farelerin beyinlerindeki VLCFA düzeylerini düşürdüğünü gözlemliyor.
Molekül, ABCD1 genine yakın olan ve kalıtsal bir mutasyon içermeyen kısmen normal VLCFA parçalanmasını geri kazandıran ABCD2 genini aktive ederek çalışır.
Filmde gösterildiği gibi, X-ALD teşhisi konulduğunda altı yaşında olan Lorenzo Odone’un ailesi, VLCFA sentezini engelleyen kolza tohumu ve zeytinyağlarının özü olan Lorenzo Yağı’nı keşfetti. Ürün ticari olarak satılmaktadır, ancak deneme sürecindedir. Lorenzo beklediklerinden çok daha uzun yaşadı ve 30 yaşında öldü.
Birkaç ilaç adayı, ABCD2 geninin ekspresyonunu artırmaya çalıştı ancak hiçbiri başarılı olmadı. Scanlan ve iş arkadaşları, oral olarak uygulanan ve beyne ulaşabilen,tiroid hormon reseptörünü aktive eden krosetinin daha iyi sonuç vermesini umuyorlar. 12 hafta boyunca oral olarak yeteli doz uygulamasından sonra, X-ALD farelerinde beyindeki VLCFA’lar % 15-20’ye kadar düştü. Peki rahatlamak ve güvende hissetmek için yeterli mi? Sadece klinik araştırmalar anlatacaktır.
Krosetinin, daha önceden kolestrolü düşürmek için klinik olarak insanlar üzerinde yapılmış bir araştırmada çok az yan etkiye sebep olduğu görülmüştür. Scanlan’ın bulmasına yardım eden NeuroVia, X-ALD’yi tedavi etmek için klinik olarak krosetin geliştiriyor. Bu yüzden Gıda & İlaç İdaresi tarafından verilen vergi kredileri gibi kalkınma teşvikleri sağlayan “ilaçta tek” statüsü verildi.
ABCD2 genini klonlayan ve krosetinin, genin aktivitesi üzerindeki laboratuvar koşullarında etkilerini inceleyen Bourgogne Üniversitesi’nden Stephane Savary, çalışma hakkında, “farelerde elde edilen sonuçların gerçekten ümit verici olduğunu ve klinik araştırmayı hak ettiğini” söyledi.
Kaynak : acs.org
