Mozambik: Geleceğin Doğalgaz Devi!
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrika ziyaretinin ikinci durağı Mozambik olacak. Ülke, dünyanın en fakir ülkelerinden biri olmasına rağmen, zengin enerji kaynaklarıyla dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanının Mozambik’e yaptığı ilk ziyarette beraberindeki Türk iş adamları, enerji, inşaat ve turizm alanlarında fırsatlar arıyorlar.
2011 yılında Mozambik’te bulunan Türkiye Büyükelçiliği’nin kurulması, Türkiye ile Mozambik arasındaki ilişkiler üzerinde büyük bir etkisi oldu ve Türkiye’yi Mozambik’in ana stratejik iş ortaklarından biri haline getirdi. Ekonomik ilişkiler açısından Afrika ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi, 2003 yılında 5.5 milyar dolardan bugün 18 milyar dolara çıktı. Türkiye ile Mozambik arasındaki ticaret hacmi ise daha da hızlı büyümekle birlikte, 2003 yılında sadece 5 milyon dolardan bugün 120 milyon dolara yükseldi.
Yüzölçümü bakımından Türkiye’nin büyüklüğüne sahip olan ülkenin başkenti Maputo’dur. Ayrıca Mozambik nüfusunun yaklaşık yüzde 25’i, 25 milyon civarında Afrikalı yerel aşiret gruplarından oluşuyor. Tsongas, Shangs ve Senas, bölgenin ön planında diğer etnik gruplar arasında yer alırken, ülke nüfusunun yaklaşık yarısı Makao yerel kabinesinden geliyor.
Afrika ‘nın Mozambik ekonomisi 2014 yılında yüzde 7,4 oranında büyüme , 2016 yılının üçüncü çeyreğinde, çoğunlukla uluslararası yatırımcıların güven eksikliği ve Enflasyondaki keskin yükselişle ekonomi sadece yüzde 3,7 oranında büyüme gösterdi. Ancak, kısa vadede olumsuz beklentilere rağmen, Dünya Bankası’na göre Mozambik, 2018 yılına kadar tahmin edilen yüzde 6,9’luk bir oranda iyileşme imkânı buluyor. Dünya Bankası, ayrıca doğrudan yabancı yatırımın Mozambik’in dış konumunu destekleyeceğini de ekliyor.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Mozambik İş Konseyi Başkanı Erhan Barutoğlu, Mozambik’in karasularında yüksek hacimli doğalgazın ticarileştirilmesinden sonra dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatçısı olabileceğine dikkat çekti.
Türkiye’nin önde gelen uluslararası sözleşme ve yatırım grupları olan Türk firmalarının Gama, Rönesans ve Limak olduğunu belirten Barutoğlu, “Üç şirket, deneyimlerini ve bilgilerini, kurdukları firmalar, açtıkları ofisler ve çalıştıkları yerel personel ile Mozambik’te gerçekleştirdikleri inşaat projelerine ve yaptıkları yatırımlara aktarmak için çok çalışıyor ” diye belirtti.
Limak Çimento’nun faaliyete geçmek üzere olan tesisi ile çimento üretmeye ve satmaya başladığını ve Türk yatırımcıların Mozambik’e gayrimenkul geliştirme, konut, tarım ve küçük yatırımlar yapmayı planladıklarını söyledi.
BM verilerine göre, dünyada az gelişmiş bir ülke olan Mozambik, son ekonomik reformlarla istikrarlı, gelişmekte olan bir ülke haline geldi ancak geçen yılki dış borç krizi ülkeyi zorlu bir ekonomik zemine döndürdü. Dünya Bankası verilerine göre Mozambik, yaklaşık 15 milyar dolar GSYİH(Gayrisafi yurt içi hasıla) ile Afrika kıtasının gelişmekte olan ülkelerindendir.
Enflasyon oranının yüzde 17 olduğu ülkede, ülkedeki iş gücünün yüzde 80’i tarım sektöründe, yüzde 6’sı sanayi sektöründe, yüzde 13’ü hizmet sektöründe istihdam edilmektedir. ABD Enerji Bilgi İdaresinde yer alan bilgilere göre ülke doğal kaynaklar bakımından zengin durumda. Kuzey Cabo Delgado bölgesindeki Rovuma havzasındaki sahilden uzakta bulunan 100 trilyon metreküp doğalgaz keşfedildi ve Mozambik, doğalgaz rezervleri açısından Nijerya ve Cezayir’den sonra Afrika’nın en zengin üçüncü ülkesi oldu. Şu anda ülke rezervlerini satma konusunda zorluklar yaşasa da, 2014 yılında Güney Afrika 198 milyar metreküplük büyük bir miktar doğalgaz satışını gerçekleştirdi.
Ayrıca, Mozambik ‘in merkezi Tete bölgesinde yaklaşık 28 milyar tona yakın kömür keşfedildi. Yılda 20 milyon ton kömür hedefini orta menzilli olarak hedefleyen Mozambik, birkaç yılda ihracat kapasitesini 100 milyon tona çıkarmayı planlıyor ve bu sayede dünyanın en büyük kömür üreticilerinden biri haline gelmeyi hedefliyor. Ayrıca, Afrika’nın en güçlü hidroelektrik santraline sahip olan Mozambik, yıllık 14.83 milyar kWh enerji üretimine ve 10.19 milyar kWh enerji tüketimine ulaşıyor. Irmaklarıyla önemli hidroelektrik potansiyeline sahip olan ülke, turizm alanında da büyük fırsatlara sahip.
Doğal güzellikleri ve 2,500 kilometre kıyı şeridi ile ülkedeki turizm, hükümetin öncelikli yatırım alanları arasındadır. Yeterince gelişmiş olmayan turizm sektörü yüksek bir potansiyele sahiptir. Turizm gelirleri, sırasıyla 2013, 2014 ve 2015’te yüzde 5.6 , 6.2 ve 7 oranında arttı.
Hem enerji kaynaklarına hem de maksimum ölçüde ihracat yapan ülkelere yakınlığıyla , uygun jeopolitik konuma sahip olan Mozambik ‘in önemine, Barutoğlu “Mozambik, Türkiye ve Türk şirketler için büyük fırsatlar sunuyor. Ülke bu gazı yakıt olarak kullanabilecek elektrik üretim tesislerine ve doğal gazın ihracatı için gerekli tesislere ihtiyaç duyduğundan beri bu hammaddeleri işlemek için bol kömür alanlarına ve diğer çeşit kimyasal ve endüstriyel tesislere sahip. Dahası, enerji kaynaklı kalkınmaya doğrudan etkisi olmayan lojistik, her türlü ticari faaliyet, hizmet, ürün, yarı mamul gibi enerji kaynakları için gelişme yolunda gerekli diğer dolaylı yatırımlar da tartışmasız Türk yatırımcılar için büyük önem taşımaktadır . ” diye belirtti.
Fırsatlar, kar ve rekabetin her pazarda olduğu gibi Mozambik piyasasında da mevcut olduğunu söyleyen Barutoğlu, ‘’Türk yatırımcılar eğer ticareti ve iş fırsatlarını iyi analiz edip bilinçli bir şekilde Mozambik ‘e girerler ise diğer çevre ülkelerde de iş yapmak için fırsatlar yakalayabilirler.’’ diye belirtti.
“Türk ulusunun, Türk girişimcisinin finansal, yetenek, cesaret ve yaratıcılık ile birlikte yeni iş modelleri üretme kapasitesine sahip olduğunu biliyoruz” diyen Barutoğlu, örneklerinin tüm dünyada ve diğer Afrika ülkelerinde görülebileceğini de sözlerine ekledi.
Son olarak, Barutoğlu, en yüksek potansiyele sahip bir Afrika ülkesi olarak görülen Mozambik’in Türkiye, Türk şirketleri ve Türk ürünlerini kucaklamaya hazır olduğunu söylemenin de yanlış olmadığını belirtti.
Kaynak : dailysabah.com
