Polen Genetiği Adli Araştırmalara Yardımcı Olabilir
Bir cinayet davasında çalışan dedektif olduğunuzu hayal edin. Bir ceset var ancak onun başka bir yerden taşındığını düşünüyorsunuz. Peki şimdi? Bu şüpheyi takip etmeniz için beklenmedik bir teknik var; Adli palinoji. Bu, kriminal araştırmalarda palinoji yani polen incelemesidir.
Ama polenin adli bilimlerde nasıl bir etkisi var? Genellikle görünmeyen ve görülmesi son derece zorlu olduğu halde polen esasen karasal habitatlarda her yerde bulunur. Aslında polen öylesine dayanıklıdır ki, paleontologlar antik tortularda fosilleşmiş polen tanelerini inceleyerek tarih öncesi dönemlerde hangi bitkilerin yetiştiğini bile görebilirler. Polen tanelerinin imzası belirli bir yere (çünkü farklı bitki türleri farklı alanlarda oluşur) ve zamana (çünkü farklı bitki türleri farklı zamanlarda çiçekleni) özgüdür.
Bunların hepsi poleni; insanları ve nesneleri belirli yer ve zamanalara bağlamak için adli soruşturmalarda temel bir ihtiyaç olan ideal bir biyogösterge yapar. Bu potansiyel faydaya rağmen adli palinoloji, mikroskop altında görsel olarak poleni titizlikle tanımlamak için uzmanlara olan bağımlılığı nedeniyle yetersiz bir şekilde kullanılmaktadır.
Ancak araştırmacılar son zamanlarda genetiği kullanarak polen tespiti için yeni bir teknik geliştirdiler. Çok sayıda polen örnekleri için çok daha kolay ve daha hızlı olduğundan bu gelişmenin suçları çözmek için polen gücünü kullanmaya izin vererek, adli palinolojiyi dönüştürme potansiyeline sahip olduğuna inanıyorlar.
Fotoğraf: Hangi mikroskobik polenle dolaşıyorsunuz?
Özel Dedektif Olarak Polen
Adli palinoloji, şüpheli kanıt hareketi veya farklı bitki türlerinin bulunduğu bir yerde bir suç gerçekleştiği durumlarda özellikle yararlı olmuştur. Örneğin, Bosna savaşı ardından, araştırmacılar cesetlerin farklı yerlerden taşınmış olduğu kitlesel mezarlar ortaya çıkardılar. Polen, cesetleri özgün defin bölgelerine kadar izlemek için kullanılan kanıtlardan biriydi. Yeni Zelanda’da bir davada, bir hırsızın kıyafeti üzerindeki polen taneleri mağdurun evinin önünde büyüyen nadir bir bitki türü ile eşleşmesiyle suç mahalline kadar takip edildi.
Adli palinoloji uygulanabilecek birçok başka vaka türü vardır. Kayıp kişi vakalarında incelenen nesnelerin kendi menşelerine kadar izlenebilir. Analistler seyahat geçmişini birbirine bağlayan kanıtları ele geçirilen deliller üzerinde benzer bir polen kompozisyonu bularak, muhtemel suçları birbirine bağlıyor ve daha fazla soruşturmanın önünü açıyor. Yetkililer yasa dışı ithalatın menşe ülkesini belirleyebilir.
Geleneksel olarak adli palinoloji, polen tanelerini bir mikroskopta inceleyerek ve bunları bilinen polen morfolojisiyle karşılaştırarak yapılır. Bu oldukça uzmanlaşmış bir yetenektir ve polen tanelerinin boyutuna, şekline ve rengine dayanarak bitki türlerini belirleyebilen az sayıda uzman bulunmaktadır. Sonuçta, araştırmacılar günümüzde yaklaşık 400.000 bitki türünün gezegenimizde olduğunu tahmin ediyorlar. Şu anda sadece bir kişi ABD’de adli palinogolist olarak tam zamanlı çalışıyor.
Adli palinoloji, morfolojik tanımlama hizmeti ile sınırlıdır. Genellikle mevcut türlerin belirlenmesi mümkün değildir; tanımlama tipik olarak bir cins veya bitki ailesine, yani başka bir deyişle bir grup türe aittir. Bu, tekniğin kullanımını sınırle; zira birçok bitki türü küçük bir coğrafik alanda bulunurken, ait olduklaru cins veya aile çok daha geniş bir alanı kapsayabilir. Adli Bilim Uluslararası Genetik’te son yayınlanan bir makalede, DNA barkodlama yoluyla polen tanımlamanın nasıl pratik bir alternatif olabileceğini ortaya çıkarttık.
DNA’ya Geçersek
DNA barkodlama, türlere özgü genetik imzalar yoluyla türleri tanımlamanın bir yoludur. Bunu polende yapmak için bilim adamları DNA’yı, tüm bitkilerde olduğunu bilinen ancak türe göre değişen bir genetik bölgeden diziyorlar.
Bitki DNA barkodlaması için kullandığımız standartlaştırılmış dizinin iki parçası vardır. Biri ribuloz-1,5-bifosfat karboksilaz/oksijenaaz (rbcL) adı verilen genin geniş alt biriminin bir bölümüdür. Diğeri ise maturese-K (matK) adı verilen bir gen. Bu genler, bir bitkinin hayatta kalabilmesi için gereklidir ve bu nedenle tüm bitkilerde bulunur. Bir araştırmacı bu gen bölgelerini bir örneğe dizdikten sonra, türlerin tanımlanması için rbcL ve matK’nin bilinen tüm DNA dizilerini içeren bir veri tabanı ile karşılaştırabilir.
Fotoğraf : Polen, bir kriminal soruşturması sırasında toplanan delillerin herhangi birinde saklanıyor olabilir.
Görev Raporu Vermeye Hazır Mısın?
Polen DNA barkodlama henüz adli palinoloji de kullanılmasa da balın kalitesini test etmek için arıların yiyecek aradıkları bitkilerde benzer teknikler kullanılmıştı. Polen DNA barkodlama çevrede ki alerjenleri bilmek için kolaylık sağladığından havanın kalitesini göstermek içinde kullanılmıştı.
Bu yöntemlerin adli tıp için optimize edilmesi, bir örnekteki çok az polen tanesiyle uğraşmak gibi bazı küçük değişiklikler gerektirebilir. İdeal olarak, farklı bilim adamları tarafından incelenen farklı vakalar arasında karşılaştırmalar yapmak için, adli tıp için standartlaştırılmış bir yöntem geliştirilmelidir. Aynı zamanda adli tıp uzmanlarını ilgilendiren daha fazla türüde içerecek şekilde referans alınan veritabanlarını genişletmek gerekecektir.
Aşılması gereken birtakım engeller olsada, polen DNA barkodlama kanunların uygulanışında ve ulusal güvenlikte yaygın ve bilimsel olarak önemli bir teknik haline gelebilir.
Ek Makale : http://dergipark.gov.tr/download/article-file/111093
Kaynak : theconversation.com
