Sonbahar Yapraklarındaki Endüstri İçin Yararlı Ham Maddeler ve Doğal Pigmentler
Sonbahar yaprakları; çeşitli pigmentler, karbohidratlar, proteinler ve zararlı bakterilerin gelişimini inhibe etme özelliğine sahip bileşikler gibi çok sayıdaki ilgi çekici maddeleri yapısında bulundurmaktadır. Dolayısıyla, Finlandiya VTT Teknik Araştırma Merkezi tarafından kozmetik, tekstil, yem ve gıda sanayileri için son derece yarar sağlayacak olan yaprak işleme teknolojilerinin geliştirilmesi üzerine yapılan çalışmalar hızla devam etmektedir.
Günümüze kadar yapılan çalışmalarda, düşen yaprakların çok az kullanımı söz konusudur. Toplanan yapraklar öncelikle bir zemin üzerine serilmekte ve depolama alanının tamamında gübrelenme veya yakılmaları sonucu ortaya çıkan karbondioksit miktarında sürekli devam eden bir artış gözlenmektedir.
Sonbahar yapraklarının rengi yapısında bulundurduğu turuncu ve sarı karotenoid ile kırmızı antosiyanin pigmentlerinden kaynaklanmaktadır. Bu pigmentlerin yanı sıra fenol grupları, lignin, karbohidrat ve proteinler gibi çok sayıdaki yararlı bileşikler de sonbahar yapraklarının içeriğinde mevcuttur. Dünya genelindeki çeşitli endüstri dallarında, doğal pigmentler için hızla artmakta olan bir ihtiyaç söz konusudur. Sağlığı düzenleyici etkilerinin olabileceği gibi, bu doğal pigmentler nutrasötikler olarak da kullanılabilirler.
VTT tarafından önerilen bir prosese göre; bahçe ve parklardan toplanan yapraklar kurutulur, öğütülür ve sonrasında içeriğindeki bileşikler ekstrakte edilir. Bahsi geçen prosese ait alt basamaklar VTT tarafından laboratuvar çalışmaları ile geliştirilmiş ve sonrasında atık imha şirketi Lassila& Tikanoja’nın Otaniemi bölgesinden toplamış olduğu yaprakların kullanılmasıyla önerilen prosesin kullanılabilirliğinin Ar-Ge departmanınca denenmesi aşamasına gelinmiştir. Araştırmacılar, genel olarak sürecin tamamının çevre dostu olması ve de üretilen bileşiklerin güvenirliği üzerinde özenle durarak çalışmalarını gerçekleştirmişlerdir.
VTT’ deki uzman araştırmacı Liisa Nohynek “Laboratuvar çalışmalarımız sonucu, sonbahar yapraklarını kullanarak birbirinden oldukça farklı ve de umut verici alternatif yollar keşfettik. Proseslere ait kullanım denemeleri hâlâ devam etmekte. Burada geliştirdiğimiz alternatif yolların pratikte nasıl işe yarayacağını ve yapraklardan ekstrakte edilebilir olan faydalı bileşiklerin miktarlarının ne oranlarda olabileceği üzerine incelemelerde bulunuyoruz.” diye belirterek çalışmalarını yorumluyor.
Kozmetik ve tekstil için pigmentler
Sonbahar yapraklarının içerdiği pigmentlerin renkli kozmetik ve tekstil ürünlerinde kullanılabilmesi mümkündür. Yaprakların kimyasal bileşiminin ise değişik ağaç türleri arasında büyük ölçekte farklılık gösterdiği saptanmıştır. Sadece belirli ağaç türlerine ait sonbahar yapraklarının işlenmesiyle ilave bilgiler elde edilebilir. Böylece, yeni ürünler için uygun olan iyi tanımlanmış bileşiklerin eldesi mümkün olacaktır.
Ekstraksiyon işlemi sonrası geriye kalan artık biyokütle, besin değeri açısından zengin olmakla birlikte bahçelerdeki toprak ıslahı için de uygundur. Ayrıca, zararlı mikropların büyümesini inhibe edebilen bileşiklere kadar bu atığın daha ileri proseslerle işlenebilmesi de olası bir durumdur. Böylece, kozmetik ve temizlik sektörleri gibi ürünler için daha uygun bir ham madde kaynağı olabilecektir.
Nohynek’e göre VTT tarafından geliştirilen yöntemler tekstil ve kozmetik endüstrileri gibi hammadde işlemcileri için son derece uygulanabilir niteliktedir. Üstelik bu artık maddeler bahçecilik, kozmetik, temizlik ve ilaç sektörlerindeki firmalar için de yeni iş fırsatları sunuyor.
Gelecek için beklentiler: biyoaktif bileşikler ve besin takviyeleri
Sonbahar yaprakları için daha farklı uygulamaların da geliştirilebilmesi mümkündür. Yapraklardan elde edilen bileşiklerin gıda boyası, koruyucu maddeler ve besin takviyeleri olarak kullanımı da uygun olabilir. Ayrıca bu renklendiriciler, yenilebilir bitki hücrelerinin besleyici özelliklerini geliştirmek için de yarar sağlayabilir. Biyoteknolojik yöntemler kullanılarak pigmentlerin değiştirilmesiyle kozmetik ve ilaç endüstrisi için yeni biyoaktif bileşikler de elde edilebilir. Bunlara ilaveten, ekstraksiyon artığındaki karbohidratlar sayesinde hayvancılıkta proteince zengin yemlerin üretilmesine ve insanlar için protein takviyeleri olarak kullanımına imkân sağlayacaktır. Besin açısından oldukça zengin artık biyokütlenin, mantar yetiştiriciliğinde olduğu gibi farklı yerli uygulamaları da hayata geçebilir.
Kaynak : sciencedaily.com
Haberi Çeviren : Elif Tuna
Üniversite : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (Ankara Üniversitesi – Analitik Kimya – Doktora Öğrencisi)
Bölüm : Kimya Mühendisliği
Mail : eliftuna_89@hotmail.com
Not : Haberlerin dergi yönetimi ile çevirene haber verilmeksizin yayınlanması, kopyalanması, kendi web sitenize eklenmesi kesinlikle yasaktır. Bir yerde yayınlamayı düşünenler iletisim@inovatifkimyadergisi.com adresine ve de haberi çeviren arkadaşımıza mail atarak durumu belirtmeleri gerekmektedir.
