Carl Wilhelm Scheele
Scheele, 18. Yüzyılın en önemli doğa bilimcilerinden biri olan ve modern kimyanın kurucusu olarak bilinen ünlü İsveçli eczacı kimyager, Alman kökenli olup 19 Aralık 1742 ‘ de Stralsun da on bir çocuklu bir ailenin yedinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası oldukça saygın bir tüccardı.
Tıpkı en büyük ağabeyi Johan Martin gibi o da eczacılık ve kimya ile ilgilendi. 1757-1765 yılları arasında ortaokuldan mezun olduktan sonra Göteborg da eczacı çırağı olarak çalıştı. Daha sonra 2 yıl Stockholm da yaşadı. Taşındığı Uppsala da büyük bir ilaç şirketinde laboratuvar sorumlusu olarak çalıştı aynı zamanda orada önemli bir Üniversite de Kimya profesörü olan Torbern Bergman ile tanıştı. Daha sonra ise Malmö ye ve ardından Köpinge taşındı. 1775’te Köping’de kendi eczane ve laboratuvarını kurarak yaşamının sonuna kadar burada bilimsel çalışmalarını sürdürdü .Ve Scheele 21Mayıs 1786 da Köping de 43 yaşında öldü.
1775 den beri Scheele Stockholm da İsveç akademisinin üyesiydi. Scheele mangan klor, tartarik asit, gliserin, laktik asit gibi çeşitli kimyasal element ve bileşikleri keşfetti. Bariti (baryum oksit) ayırmayı başardı. Dağ billuru (kalsiyum florür) üzerindeki çalışmalarının sonucunda hidroflüorik asiti elde etti. İlk kez onun elde edip fiziksel ve kimyasal özelliklerini araştırdığı bakır arsenit Scheele yeşili, kalsiyum, tungstat minerali ise şeelit olarak adlandırılır. Organik asitler elde etmek amacıyla sebze, meyve ve öteki doğal maddeler üzerinde çalıştı. Bu çalışmaları arasında limondan limon asiti, kuzukulağı ve raventin kökünden oksalik asidi, idrardan ürik asidi ayırmayı başarabildi. Scheele aynı zamanda ilk defa gazların adsorpsiyonunu keşfetti. Fakat onun en önemli başarısı havadaki oksijenin varlığını keşfetmesi idi. Ve Scheel bu keşfi ″Ateş ve Havada Kimyasal Gözlem ve Deneyler″ olarak tanımladı.
Scheele bu çalışmasını yayımlaması aşamasında oldukça yavaş davrandı ve Priestly hızlı davranarak çalışmalarını daha önce yayımladı.Fakat bugün biliniyor ki Carl Wilhelm Scheele bu keşfi Priestly den daha önce yapmıştır.
Havadaki oksijenin keşfi fotoğrafçılık tarihi için oldukça önemlidir. Scheel çalışmasında gümüş klorürün sulu çözeltisini ve amonyağın fazlası ile reaksiyona sokarak gümüş klorürün renginde olan çeşitli etkileri incelemiştir. Scheele 1770lerde gazlarla ilgili çalışmalar yaparak filojiston kavramını ileri sürmüştür. Ve Scheele filojiston kavramını ″ateşin maddesi″ olarak tanımlar. Bilim tarihçileri Carl Wilhelm Scheele, Antoine Lavoiser, Joseph Black ve Joseph Priestley arasından Scheelin yaptığı çalışmalar doğrultusunda oksijeni ilk keşfeden bilim insanı olarak kabul ederler.
Bugün bu çalışma metninin ilk basımı çok nadir ve pahalı olarak antika mağazalarında bulunabiliyor.
Başlıca eseri: Abhandlung von der Luft un dem Fere (Hava ve Ateşe İlişkin Bilimsel Araştırma) 1777.
