Percy Lavon Julian
Percy Lavon Julian, 11 Nisan 1899 yılında Alabamadaki Montgomery de dünyaya gelmiştir. Babası James Julian, Birleşik Devletler Demiryolunda bir posta görevlisi ve annesi Elizabeth Lena Julian bir öğretmendir.
Percy Julian doğduğunda ırk ayrımı çok yapılmaktadır. Amerikada dünyaya gelen Afrika kökenine sahip olan insanlar yaşamın neredeyse tüm özelliklerine özellikle bilim dünyasında çok büyük bir oranla geride kalmışlardır. Hatta Afrika kökenine sahip kişilerin sekizinci sınıfına kadar okuyabildikleri dönemdi. Percy de Afrika kökenine sahip olduğu için okul çağında birçok zorluklarla mücadele etmek zorunda kalmıştır. İlköğretimini Lincoln Normal Okulunda ( şimdi Alabama Eyalet Üniversitesi) okudu. Montgomery de Afrika kökenine sahip Amerika çocukları için bir lise bulunmamaktaydı. Bunun üzerine Percy şapka yapımı, demircilik gibi meslek edindirme eğitimi verilen Alabama Eyalet Okuluna gitmek zorunda kaldı. Burada bilimi çok az öğrendi. 1916 yılında İndiana’nın Greencastle şehrinde bulunan DePauw üniversitesine kimya bölümünde başladı. Afrika kökenli Amerikalı öğrencilerini kabul ettiler ancak üniversitenin kendi yurdunda kalmasına izin verilmiyordu. Bu yüzden Percy kampus dışındaki bir ücretli yurtta kalmıştı ama o yurt bile Afrikalı öğrencilere yemek vermiyordu. Percy hem bu zor şartlarda okumaya çalışıyor hem de lisede öğrenemediği eğitim için özel dersler almaktaydı. 1920’ de sınıfın başkan yardımcısı ve ilk Afrika-Amerikalı olarak mezun oldu. Fisk Üniversitesinde 2 yıl kimya öğretim görevlisi olarak bulundu. Daha sonra Percynin eski profesörlerinden biri, 1923 de Harward Üniversitesinde bir Austin bursu kazanmasına yardımcı olmuş ve yüksek lisans yapmıştır. Bu dönemde organik kimya üzerine araştırma yapmaya başladı. Ancak bu kadar başarılı olmasına rağmen iş teklifleri gelmiyor ve doktora yapmalı çok istediği halde kabul edilmiyordu. Yüksek lisanstan sonra 3 yıl daha Harward’da kalıp kimya dersi verdi. 1926 da Percy West Virginia Eyalet Kolejine katıldı. Üniversitenin hiçbir altyapısı ya da laboratuarı yoktu. Bu gibi engellere rağmen nikotin ve efedrin gibi bitki bileşiklerini sentezleyerek araştırmalarına başladı[2]. 1928’de Percy, Howard Üniversitesi’ne katılmak için Washington’a gitti. Orada bir milyon lira tutarında bir kimya laboratuarı tasarladı[2]. 1929’da Howard Üniversitesinde hala çalışırken Julian, Rockefeller Vakfı bursunu aldı. Viyana’ya gitmesini ve doğal ürünler konusunda uzmanlaşmış ünlü Avusturyalı kimyager olan Ernst Späth’in yanında çalışmasını sağladı. Julian’ın Viyana Üniversitesindeki araştırması, corydalis cava adlı bir bitkide yeni kimyasal bileşiklerin keşfedilmesine yol açtı. 1931 yılında doktorasına kazanıp Howard Üniversitesinde kaldı. Ancak üniversitede siyaset olaylar çıktığından ayrılmak zorunda kalır[1-2-3-4-5].
Dönüm Noktası
Julianın hayatı çok zor gidiyordu ve ona yardım eden kişi William Blanchard olmuştur. 1932 de DePauw Üniversitesinde öğrencilere organik kimya dersi vermiştir. Viyana Üniversitesinden bir öğrencisi olan Josef Piki, Julian’dan ABD’yi ziyaret etmesini istedi. 1933 de Percy ve Joseph Pikl tarafından başlatılan araştırma projesi üç yıl boyunca Amerikan Kimya Derneği Dergisinde 11 makale yayınladı[1]. 1935’te “Fizostigmin” denilen bir kimyasalın toplam sentezini içeren çalışmalarını tamamladılar. Çifti ayrıca kendisine atadığı yapısal bir formülü doğruladı[1-3]. Julian’ın önemli yapıtlarından bir diğeri, karısı o dönemde kısırlık çektiği için insan steroid hormonlarını yapmak için ham madde olarak kullanılabilecek bir kimyasal olan stigmasterolun çıkarılmasını içeriyordu. Adı West African Calabar fasulyesi. Alman bilim adamları Butenandt ve Fernholz’un progesterona dönüştürülebilen soya yağından stigmasterol denedikleri hemen hemen aynı zamana denk gelmiştir[1-3]
Yaptığı Çalışmalar
Fizostigmin sentezi, Julian’ın üstlendiği ilk büyük araştırma çalışmasıydı. 1933’te, eş-araştırmacı Pikl, fizostigmin sentezleme sürecini mükemmelleştirdi ve bu da kitlesel üretime ve sonuçta herkes için uygun bir glokom tedavisine kavuştu.
Glokom için Fizostigmin
Julianın Harvard’daki araştırmasını kullanarak kimyasalların doğada göründükleri gibi incelemek yerine, nikotin ve efedrin gibi kimyasalları sentezlemeyi öğrenmiş olan Avusturyalı kimyager Ernst Spth’ın deneylerini kendisi yapmayı denedi. Zengin bir Harvard sınıf arkadaşının maddi desteğiyle Spth ile çalışmak üzere Viyana’ya gitti. Spth, Julianı evinde ağırladı ve bir baba-oğul ilişkisi başlattı. Doğal olarak oluşan çeşitli kimyasalların sentezinde yakından birlikte incelediler. Spth ile yaptığı çalışmasıyla Julian, doktorasını aldı. Doktorası ile Howard’a geri döndü ve tekrar DePauw’a gitti[4]. Burada 19. yüzyılın sonlarından beri glokomu tedavi etmek için kullanılan fizostigmin, Calabar fasulye etkin maddesi ilk sentezini gerçekleştirdiler. Bir alkaloid olan fizostigmin, tedavi edilmediği takdirde retinaya zarar vererek sonunda körlüğe neden olan yüksek basınçtan kurtulmak için gözün sulu mizosundaki çıkış kanallarının daralmasını kolaylaştırır[5].
Soya Fasulyesinden Steroidler: Progesteron
Bu arada birçok ülkedeki araştırmacılar kortizon ve seks hormonları da dahil olmak üzere steroid sentezinde yenilikçi ve düşük maliyetli yollar arıyorlardı. Alman kimyagerler, Julian’ın fizostigmin sentezinin bir yan ürünü olarak elde ettiği ancak soya fasulyesinden elde edilebilen steroid stigmasterolün, progesteron da dahil olmak üzere bazı cinsel hormonların sentezinde kullanılabileceğini keşfetti. Bu yolda 1936’da Julian, Chicago’daki Glidden Company’ye soya yağının örneklerini istemek için yazdı. Bir dizi olayla Glidden tarafından soya bölümünde araştırma direktörü olarak işe alındı ve burada soya fasulyesinden yeni ürünler üretmenin yollarını bulmaya başladı[5]. Oradayken soya proteinini izole etmek ve hazırlamak için bir süreç geliştirdi ve bu da bir takım önemli icatlara yol açtı. En çok kullanılan icatı, ticari olarak Aero-Köpük olarak bilinen “fasulye çorbası” idi; Donanma savaş zamanlarında ateş yakmak için kullanıyordu; Aynı zamanda daha önce kullanılan süt kazeininin bir kısmını kaplamak için bir soya proteini geliştirdi[4-5].
Daha da önemlisi, onun testosteron ve progesteron hormonlarını seri olarak üretebileceği bir teknik keşfedilmesiydi. Progesteron gebe annelerde kendiliğinden düşük yapmaktan kaçınırken, testosteron erkeklerde anti-aging ilaç olarak öne çıkıyordu. Alman kimyagerleri soya yağı ile hormon çıkarmış olsalar da, kullandıkları teknikler pahalıydı ve onlara ticari miktarlarda sağlayamıyordu. Julian petrolü gözenekli yapmak için keşfetti, böylece kimyagerler hormonların büyük miktarlarda yaratılmasına izin verdi[4]. Bununla birlikte, Bileşik S’nin icadı, Julian’ın en büyük bilimsel başarısı olarak görülüyor. Doğal kortizon, romatoid artrit ve kas ağrısına neden olan diğer hastalıklar için kabul gören bir tedaviydi[4].
Kortizon ve Hidrokortizon
1948 yılında Mayo Clinic’teki bilim adamları, romatoid artrit üzerinde belirgin etkileri olan kortizon keşfi yaptığını duyurdular ve Julian, ucuz kortizon sentezi için heyecan verici bir rekabete girdi (bkz . Carl Djerassi ). Kortizon adrenal bezin korteks hormonudur. 1949’da Julian, adrenal kortekste bulunan ve sadece bir oksijen atomu ile kortizondan farklı olarak, ilgili bir madde için yeni bir sentez geliştirdi (“Madde S” olarak adlandırıldı). Bu maddeden hem kortizon hem de hidrokortizonu sentezleyebiliyordu. Bugün hidrokortizon ve türevleri, kortizon ürünlerinden daha yaygın şekilde reçete edilir ve çoğu endüstriyel sentez Julian’ın öncülüğünde olduğu gibi başlar.
Ödüller ve Başarılar
- 1947’de Percy Lavon Julian, Renkli İnsanları Geliştirme Ulusal Birliği (NAACP) tarafından Spingarn Madalyası ile ödüle layık görüldü. Aynı yıl, DePauw Üniversitesi ona onursal bir doktora verdi.
- 1950’de Chicago Ticaret Odası ona “Yılın Chicagoan’ı” seçti.
- Julian, 1968’de Amerikan Kimyacılar Enstitüsü tarafından verilen Kimyasal Öncü Ödülünü kazandı.
- 1973’te Julian, kimya alanındaki katkısını kabul ederek Ulusal Bilimler Akademisine seçildi. O, bu prestijli dernekte yer alacak ikinci Afrikalı-Amerikalı bilim adamıydı[3].
Daha Sonraki Yaşamı
Julian 1954 yılına kadar Glidden’de, Franklin Park, Illinois ve Meksika Şehri (sonunda Smith, Kline ve French’e sattığı) kendi şirketi Julian Laboratuvarlarını kurduğu zamana kadar kaldı. Hayatı boyunca Afrikalı-Amerikalıların şartlarını ilerletmek, Chicago Yasal Savunma ve Eğitim Fonunu kurmak ve çeşitli diğer kuruluşların ve üniversitelerin yönetim kurullarında görev yapmaya çalışan gruplarda sosyal olarak aktifti[4]. 19 Nisan 1975’te kanserden öldü. Illinois’deki Elm Çim Mezarlığına gömüldü[1].
