Viktor Meyer

Viktor Meyer inorganik ve organik kimyaya önemli katkılarda bulunmuş bir Alman kimyagerdir. Kendi ismini taşıyan buhar yoğunluğunun belirlenmesinde kullanılan Viktor Meyer cihazı ile ayrıca heterosiklik tiyofenin keşfi ile tanınır. Bazı yayınlarda ”Victor” olarak kullanıldığı için Victor Meyer olarak da anılır.

Viktor Meyer Aparatı

Meyer 1848’de Berlin’de doğdu. Annesi Bertha ve babası Jaques Meyer’in yahudi olmasına rağmen kendisi yahudi gelenekleri içinde büyümedi. Ancak daha sonra  bir yahudi cemiyeti tarafından doğrulandı.Hristiyan Hedwig Davidson ile evlendi ve çocuklarını da böyle yetiştirdi.

On yaşındayken kendisinden iki yaş büyük abisiyle jimnastik salonunda aynı sınıfa girdi. Mükemmel bir bilimsel yeteneğe sahip olmasına rağmen sporun da dışında şiir sevgisinden ileri gelen bir aktör olma isteği vardı. Heidelberg Üniversitesi’nde kimya eğitimi alan Richard’ı bir ziyareti sırasında Meyer de kimyaya ilgi duydu ve bu alana yönelmeye karar verdi. Henüz on yedi yaşında bile değilken anne-babası tarafından dışlandı ve bu şekilde Berlin Üniversitesi’nde kimya okumaya başladı. Aynı yıl Emil Erlenmeyer tarafından verilen organik kimya derslerini  aldı . Meyer bir dönem sonra Robert Bunsen’in yanına Heidelberg’e çalışmaya gitti, Bunsen döneminde herhangi bir araştırma yapılmadığı için on dokuz yaşında doktorasını aldı. Onun zamanında önemli kimyagerlerdin biri olması için başarılı bir kariyer kapısı ona bu şekilde açıldı.

Meyer bir yıl boyunca Bunsen’in yanında kaynak suyunun geniş kapsamlı analiz çalışmalarına katıldı. Bunun dışında bazı doktora öğrencilerine de ders verdi. Berlin’de daha sonra hayatında en iyi arkadaşlarından biri olan ve kafurun bileşimi üzerine çalışan Adolf Baeyer’in grubuna katıldı. Yirmi üç yaşında Baeyer’in tavsiyesi ile Stuttgart Polikliniği’nde Fehling’in asistanlığını yaptı ancak Zürih’ te Johannes Wislicenus ile çalışmak üzere bir yıl içinde bu görevinden ayrıldı. Zürih’te on üç yıl kaldı ve bu sürede Meyer’i bilinir, tanınır yapan buhar yoğunluğunun tespit yöntemleri ve halojenlerin ayrışması üzerine olan deneylerini gerçekleştirdi. 1882’te Zürih Üniversitesi’nde kimya profesörü olan Wilhelm Weith’in ölümü üzerine benzen türevlerini konu alan dersleri vermeyi üstlendi ve bu olay onu tiyofenin keşfine yönlendirdi. 1885’te Göttingen Üniversitesi’nde Hans Hübrer’den sonra en başarılı kimya profesörü seçildi. Burada bulunduğu süre boyunda stereokimyasal konular özellikle ilgisini çekti, 1889’da hocası Bunsen’in vefatı üzerine Heidelberg Üniversitesi’nde kürsüye layık görüldü.

Meyer parlak deneysel yeteneği ve kimya bilimine sayısız katkısı ile 1891’de Kraliyet Cemiyeti tarafından Davy Madalyası aldı. Davy Madalyası ”Londra Kraliyet Cemiyeti” tarafından kimyanın herhangi bir dalında son derece önemli keşifler  yapan kişilere verilen bir madalyadır.

Çok çalışan ve kendine çok yüklenen Meyer’in sinir sistemi çöktü ve hayatının son zamanların minör ve major sinir bozulmaları yaşadı. Hiçbir zaman tam anlamıyla iyileşmedi ancak çalışmayı da bırakmadı, bu sürede uyumak için ilaçlar aldı. Ancak bu ilaçların da sinir sistemine hasar veren etkileri oldu. Meyer yaşadığı derpresyonların birinde hayatını sonlandırmaya karar verdi ve siyanür alarak intihara teşebbüs etti. Siyanür anyonu sitokrom C oksidaz enzimini inhibe eden toksik bir kimyasaldır. Proteinin içindeki demire atak yapar. Siyanürün bu enzime bağlanması sitokrom C’den elektronların oksijene taşınmasını engeller, ATP üretilemez. Özellikle merkezi sinir sistemine ve kalp dokuları etkilenir ve yaşamsal reaksiyonlar sonlanır. Bu teşebbüs neticesinde Meyer 8 Ağustos 1897’de hayatını kaybetti. 

Bilimsel Katkıları

• Formatlar ve sülfonik asitten aromatik karboksilik asit sentezini gerçekleştirdi.
• 1°,2° ve 3° alkolleri ayırmada kullanılan nitroalkanların alkol iyodür ve gümüş nitritten sentezini gerçekleştirdi. Bu yöntem Viktor Meyer testi olarak bilinir.
• Locher ile beraber nitrolik asit sentezini gerçekleştirdi.
• 1°,2° ve 3° nitroalkanları tespit için bir yöntem geliştirdi.
• 1876’da fizikokimya çalışmaya başlatarak 1878’de gaz yoğunluğunu belirlemek için bir yöntem geliştirdi. Daha sonra Viktor Meyer aparatı olarak anılcak olan aparatı geliştirdi.Viktor Meyer aygıtı gazın buhar yoğunluğunu elde edilebilen uçucu hale getirilmiş olarak ölçer aynı zamanda maddenin hacmini ve göreceli kütlesini de doğru olarak ölçebilir.
• Glukozun keton değil aldehit olduğunu öngördü ve bu sonucu ile von Baeyer ve van’t Hoff’u düzeltti.
• Alois Janny ile beraber hidroksilamin ve aldehit/ketondan aldoksim/ketoksim sentezledi, bu sayede yeni bir yapı tanımlama ve açıklama yöntemi keşfetti.
• Kömürden türetilmiş benzende tiyofenin kontamine oluşunu tanımladı. Benzoik asidin dekarboksilasyonuyla üretilen benzen bu safsızlığı içermiyordu.
• Saf sülfür hardalının güvenilir sentezini ilk kez gerçekleştirdi.
• 1888’de stereokimya ve dipol kavramlarının koordinasyonunu yaptı. Meyer her zaman stereokimyasal sorularla ilgilenmişrtir. Van’t Hoff’un asimetrik karbon teorisi ve Hantzsch-Werner teorisi ile çalışmalarını öğrencilerine talimat veren ilk kişilerden oldu.
• 1892’de o-iyofobenzoik asidin nitrik asitle reaksiyona sokulmasıyla iyodoso bileşiklerini keşfetti.
• Orto konumlanmış benzoik asit türevlerinin zorlukla esterleştirildiğini gözlemledi. Bu ilke artık Viktor Meyer esterifikasyon yasası olarak bilinir ve o-iyodosobenzoik asidin esterleştirilmesi girişiminde keşfedilmiştir.
• İyodobenzen ve iyodosobenzen reaksiyonu ile iyodonyum bileşiklerini keşfetmiştir.

Kitapları

• Nitel Analiz İçin Tablolar (1884 – Frederick Treadwell ile)
• Pirokimya Araştırmalar (1885)
• Tiyofen (1888)
• Günümüzde Kimyasal Problemler (1890)
• Stereokimyasal Araştırma Amaçları ve Sonuçları (1890)
• Orgabik Kimya Kitabı (1893 – Paul Jacobson ile , o dönemde popüler olan bu kitabın dijital baskıları Düsseldorf Üniversitesi ve devlet kütüphanesi tarafından düzenlendi ve yeniden yayınlandı.)
• Kanarya Takım Adalar, Mart Günleri Tenerife ve Las Palmas Bir Tatil Gezisi (1893-Seyahat Rehberi)