Fibroz Tedavisinde Yapay Zeka Kullanıldı
Fotoğraf-1: Insilico Medicine CEO’su Alex Zhavoronkov, hastalık hedefini belirlemek ve onu tedavi edecek ilacı bulmak için yapay zekayı kullanan ilk şirket olduklarını açıkladı.
Insilico Medicine, yapay zeka kullanarak keşfedilen bir bileşikle klinik öncesi deneylere başlayacaklarını açıklayarak ilaç keşfinde bir ilke imza attığını iddia etti. Firma, yaptığı çalışmayla bir bileşiği veya belirlenen bir hedefi ortaya çıkartmıyor, farelerde yapılan deneylerde ve in vitro idiyopatik pulmoner fibroz (IPF) tedavisinde küçük molekülün mevcut bir ilaca oranla daha etkili olduğunu belirtiyor.
Şirket, normal süreçlerde hedef belirlemenin ve klinik öncesi aday keşfetmenin 18 ay sürdüğünü ve yaklaşık 2.6 milyon dolara mal olduğunu belirterek, çalışmanın verimliliğini vurguluyor.
Insilico, 2019 yılında fibrozla bağlantılı bir kinaz olan diskoid alan reseptörü 1’i (DDR1) inhibe ettiği tahmin edilen bir molekülü tanımlamak için yapay zeka yöntemleri kullandığına dair bir açıklama yaptığında dikkat çekti. Pulmoner fibroz, akciğer dokusunun kalınlaşıp sertleşmesi sonucu nefes almayı zorlaştıran bir hastalıktır. Şirketin bu başarısından sonra bir takım eleştiriler meydana geldi, bazı şirketler hızlı süreci övgüyle karşılarken bazı şirketler bu sürecin başarısını sorguladı.
Fotoğraf-2 : 2019 yılında Insilico Medicine, potansiyel kinaz inhibitörü ilacı 46 günde tanımlamak için yapay zeka araçlarını kullandı.
Insilico CEO’su Alex Zhavoronkov, yeni hedefi bulmak ve ona karşı etkili olan molekülü bulabilmek için iki ayrı yazılım paketi kullandıklarını anlattı. Birincisinde, PandaOmics, akciğer fibrozunun biyo belirteçlerini tanımlamak için yapay zeka ve bilişim ağları kullanıldı. Hedefi seçen Insilico, ikinci paket olan Chemistry42’yi kullanarak bu hedefe karşı etkili olacak yeni molekülleri tahmin etmek için tekrarlayan sinir ağlarını, genetik algoritmaları inceledi.
Zhavoronkov, yapay zekanın seçtiği hedefin fibroz tedavi sürecinde etkili olabileceğini söyledi ve farmasötik ürünlere uygulanan toksisite değeri ve metabolik kullanılabilirlik gibi testleri de başarıyla geçtiğini söyledi. Ayrıca Zhavoronkov, sürecin ne kadar hızlı ve ucuz olduğuna da dikkat çekmek istedi. Zhavoronkov, 2010 yılında yapılan klasik bir ilaç geliştirme sürecini örnek gösterek, o sürecin yaklaşık olarak 10 yıl sürdüğünü ve 2 milyar dolara mal olduğunu belirtti.
Karşılaştırma mükemmel olmaktan çok uzak. Yapılan bu çalışma, tıbbi kimyager Derek Lowe’nin ilaç geliştirme süreçlerinin en maliyetli kısmını içeren klinik deneyleri içeriyor. Çalışmanın hızı ise FasterCures düşünce kuruluşunun kıdemli bir üyesi olan Bernard Munos’a göre bir buluş olarak adlandırılabilir. Onaylanan bu ilaç, sadece fibroz semptomlarını tedavi eder ve IPF’li kişileri iyileştirmez.
Büyük ilaç firmaları, bu ürüne yatırım yapmadan önce sonuçları uzun bir süre değerlendirmeyi düşünmüyor. Zhavoronkov, şuan da Pfizer ve Syngenta da dahil olmak üzere toplamda beş şirketin yazılımı kullandığını söyledi.
Kaynakça: acs.org
