Harvard’lı Bilim İnsanları, Bir Yerde Koronavirüs Salgının Patlayacağını En Az 14 Gün Önceden Öngören Bir Algoritma Geliştirdi

Harvard Üniversitesinden bir araştırma ekibi, sosyal medya ve arama verilerini kullanarak Kovid-19 salgınının bir yerde patlak vereceğini önceden tahmin eden bir model geliştirdi. Geliştirilen bu modelle, bir yerde salgının patlak vereceğinin yaklaşık 2 hafta önceden öngörülebildiği belirtiliyor.

Harvard Üniversitesinden Mauricio Santillana ve Nicole Kogan’ın yönettiği bir uluslararası araştırma ekibi; henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bilimsel yayınların yer aldığı arXiv.org sitesinde yayımlanan bir makalede, vaka sayıları artışa geçmeden en az 14 gün önceden yaklaşan tehlikeyi kaydeden bir algoritmayı sundu. Geliştirilen bu sistem, diğer veri akışlarının yanı sıra akıllı telefonların hareketlilikleri, Twitter ve Google aramalarının gerçek zamanlı olarak izlenmesine dayanıyor.

New York Times’dan Benedict Carey’nin haberine göre, yazılan bu algoritmanın “toplum sağlığı müdahalelerinin aralıklı olarak gevşetilmesi ve sıkılaştırılması kararlarına yön vermek amacıyla soğutma ve ısıtma sistemindeki bir termostat gibi” işleyebileceği ve bu şekilde daha güvenli bir yeniden açılma süreci yaşanacağı belirtiliyor.

Boston Çocuk Hastanesi Direktörü ve Harvard Üniversitesinden Çocuk Hastalıkları ve Epidemiyoloji Uzmanı Yrd. Doç Dr. Santillana, “Enfeksiyon hastalığı modellemelerinin çoğunda, önceden yapılan varsayımlara dayanan farklı senaryolar düşünülür” diye belirtti. “Bizim burada yaptığımız şey ise varsayımda bulunmadan gözlemlemek. Bizim yöntemlerimiz, diğerlerinden farklı olarak, davranışlardaki ani değişikliklere duyarlı ve bu değişiklikleri içerebiliyor” diye sözlerine ekledi.

Henüz hakem değerlendirmesi yapılmayan bu yeni analiz hakkında fikri sorulan dış uzmanlar ise bu çalışmanın var olan modelleri geliştirmede sosyal medya gibi gerçek zamanlı verilerin artan değerini gösterdiğini söyledi.

Teksas Üniversitesinden Biyolog ve İstatistikçi Lauren Ancel Meyers, bu çalışmanın “alternatif, yeni kuşak veri kaynaklarının yükselen Kovid-19 yaygınlığının erken sinyallerini sağlayabileceğini” gösterdiğini söyledi.

Gerçek Zamanlı Veri Analizi Daha Önce de Kullanılmıştı

Gerçek zamanlı veri analizinin hastalık ilerlemesini ölçmek için kullanımı, en az 2008 yılına kadar gidiyor. O tarihlerde Google’dan mühendisler “yorgun hissetme”, “eklem ağrısı”, “tamiflu ilacı dozajı” gibi kelimelerdeki arama trendlerini izleyerek grip nedeniyle doktora giden hasta sayısı hakkında tahminde bulunmuşlardı.

O zamanlar bilindiği adıyla Google Grip Trendleri Algoritması çok başarılı sonuçlar vermemişti. Örneğin, doktor ziyaretlerinin sayısını yüksek gösteriyordu. Ancak o zamanlardan beri, araştırmacılar, Google aramalarını diğer tür verilerle birleştirerek bu yaklaşımı geliştirdiler.

“Hiçbir veri akışının tek başına faydalı olmadığını biliyoruz” diyen Virginia Üniversitesi Bilgisayar Mühendisi Madhav Marathe, “Bu yeni araştırmanın katkısı, iyi ve çeşitli veri akışlarına sahip olması” diye ekledi.

Bu Algoritmada Hangi Veriler Kullanıldı?

Bu yeni araştırmada, çeşitli kaynaklardan gerçek zamanlı veriler analiz edildi. Google’a ek olarak, Kovid’le ilgili twitter paylaşımları, konum etiketleri, doktorların UpToDate adında platformundaki aramaları, akıllı telefonlardan anonim hareketlilik bilgileri, güncellenen Kinsa Smart Termometre uygulaması verileri değerlendirildi. Bu veri akışları, Norteastern Üniversitesi tarafından insanların toplum içinde nasıl hareket edip etkileşimde bulunduklarına dayanarak geliştirilen kapsamlı bir öngörü modeline entegre edildi.

Bu Sistem New York’taki Vaka Sayılarının Patlama Yapacağını Önceden Bildirmişti

Araştırma ekibi, trendlerin öngörü değerlerinin her bir eyalette Mart ve Nisan aylarındaki ölüm ve vaka sayılarıyla korolasyonunu test etti. Örneğin, New York’ta Kovid-19’la ilişkili twitter paylaşımlarında yükselme, vaka sayılarının patlama yaptığı Mart ayının ortalarından bir haftadan daha fazla süre önce yaşanmaya başlamıştı; ilgili Google aramaları ve Kinsa ölçümleri ise birkaç gün önceden yükselişe geçmişti.

Önümüzdeki Günlerde Vaka Sayısının Yükselmesinin Beklendiği Yerler

Şu an için bu sistem; Nebraska ve New Hampshire’da salgın eğrisinin güncel olarak düz olmasına rağmen, eğer bir önlem alınmazsa gelecek haftalarda vaka sayılarında artış yaşanmasının muhtemel olduğunu öngörüyor.

Dr. Santillana, “Bu verileri, geleneksel sürveyansın (tarama) yerini alacak değil onu teyit edecek bir sistem olarak görüyoruz. Bu veriler, karar vericilerin ‘Bir hafta daha beklemeyelim, hemen harekete geçelim’ demesini sağlayacak türden bilgilerdir” şeklinde konuştu.

Kaynak : birgun.net