Ketamin Farelerde Yeni Sinir Hücrelerini Besliyor
Şekil 1 : Farelerle araştırılan bulgulara göre ketamin beyinde sinir hücrelerini (görselleştirilmiş) yeni bağlantılar kurmaya teşvik ederek çalışabilir.
Antidepresan ilaçların etkisinin anahtarı sinapsların yeniden büyümesine yardım etmek olabilir.
Farelerle öne sürülen bir çalışmada, ketamin sinir hücrelerini yavaş yavaş ikna edip yeni bağlantıları filizleyerek depresyonu uzaklaştırıyor. 12 Nisan Science’da yayınlanan bulgular, şiddetli depresyona sahip bazı insanlarda halusinojenik anestetik ilaçların depresyonu nasıl hafiflettiğini açıklamaya yardımcı olabilir.
Güncel sonuçlara göre, FDA tedavisi zor olan depresyon için esketamin adı verilen ve ketamin içeren bir burun spreyi onayıyla geliyor. Fakat ilaç hakkında bir sürü soru artıyor.
Yale Üniversitesi’nden nörobilimci Alex Kwan , “ Ketaminin beyinde nasıl çalıştığıyla ilgili gizemini koruyan birçok terim var. “ diyor. Ketaminin antidepresan etkisinin yeni oluşturulan sinir hücre bağlantılarıyla ilgili olduğuna yapılan yeni çalışmanın güçlü kanıtlar eklediğini söylüyor.
Normal antidepresanların çalışmaya başlaması haftalar alırken, ketamin saatler içerisinde insanları daha iyi hissettirebilir. Conor Liston önderliğinde bilim insanları ketaminin sinaps adı verilen yeni sinir hücre bağlantılarını teşvik ederek beyni hızla yeniden biçimlendirmesinden şüpheleniyordu. Cornell Üniversitesi’nden Liston , “ Sonuçlara göre bu doğru değildi en azından beklediğimiz şekilde doğru değildi. “ diyor.
Araştırmacıların bulduğuna göre yeni oluşturulan sinapslar ketaminin hareketinin hızlı etkilerine dahil değildir. Ancak sinir hücresi bağlantıları, ilacın antidepresan yararlarını uzun vadede sürdürmeye yardımcı gibi görünmektedir.
Araştırmacılar insanlarda depresyonun yaklaşık olarak belirlenebilmesi için; ağ tüpte tutarak ya da stres hormonu olan kortikosteron enjekte ederek stres oluşturulan fareler üzerinde haftalarca çalıştı. Bu fareler tatlı sudan tat alma duyusunu yitirmek, kuyruklarından asıldıklarında çabalamaktan vazgeçmek gibi umutsuzluk belirtisi göstermeye başladılar.
Araştırmacıların beklediği gibi ketamin dozu verildikten üç saat sonra farelerin davranışları düzeldi. Ancak ekip sinir hücrelerinin dentritik dalları üzerine hiçbir etki bulamadı; yeni sinir bağlantılarının kurulmasına yardım eden küçük sinyaller aldı. Bu nedenle, yeni sinapsların oluşması ketaminin davranış üzerindeki hızlı etkilerinden sorumlu olmayabilir , “Çünkü davranış ilk önce geldi.” diyor Liston.
Araştırmacılar uzun bir zaman sürecinde incelediklerinde yeni sinapsların bu durumun nedeni olduğunu buldular. Ketamin tedavisinden yaklaşık 12 saat sonra; yeni dentritik dallar farelerin prefrontal korteksinin bir parçası olan sinir hücrelerinde, kompleks düşünmeden sorumlu beyin bölgesinde, ortaya çıkmaya başladı. Stres süresince dentritik dallar kaybedilenlerle, çoğu kez aynı gergin nöron boyunca, yer değiştirdiği görüldü.
Bu yeni oluşturulan dentritik dalların farelerin iyileşmiş davranışlarında önemli olup olmadığının test edilmesi için ketamin tedavisinden bir gün sonra dallar lazerle yok edildi. Ketaminin etkileri etkili bir şekilde bozuldu ve fareler yeniden depresyona benzer davranışlar sergiledi; kuyruklarından asıldığında daha az mücadele etme de bu durumu kapsıyor. (Fareler yeniden kazanılan şeker tercihini korudu. )
Yale Üniversitesi’nden nörobilimci Ronald S. Duman insanlar üzerinde yapılan araştırmalar depresyondaki insanların sinapslarını azalttığını söyledi fakat bu çalışma bu durumu kapsamıyor. Yeni çalışma bu bulguları desteklemesini arttırıyor çünkü yeni sinapsların yok edilmesi ketaminin davranışsal etkilerini durdurduğunu gösteriyor. Duman , “ Bu büyük bir katkı ve avantaj “ diyor.
Kaynak : sciencenews.org
