Kumaş Maskeler Koronavirüsün Yayılmasını Engelleyebilir mi?
Fotoğraf: ABD’deki sağlık görevlileri vatandaşlara ev yapımı maskeleri dışarı çıkarken takabileceklerini söylese de henüz bu konuyu doğrulayacak kadar çalışma yok
Ev yapımı kumaş maskelerin virüsleri durdurup durduramadığına dair yeterince çalışma bulunmuyor.
ABD genelinde pek çok insan koronavirüsün bulaşmasını engellemek için ev yapımı maskeler taşıyor. Diğer yandan uzmanlar bu maskelerin, zaten enfekte olmuş bir kişinin virüsü diğer insanlara bulaştırmasını engelleyeceğine dair net bir fikir ortaya koyamıyor.
Koronavirüsün öksürme ve hapşırmanın yanı sıra nefes ve konuşma yolu ile bulaşabileceğinin ortaya çıkması ile birlikte ABD otoriteleri vatandaşlara yüzlerini bir kumaş ile kapatmalarını önerdi.
Kumaş parçaları öksürük veya hapşırma yolu ile ortaya çıkan büyük damlacıkları engellemeyi başarabilir. Ancak aerosol adı verilen ve nefes yolu ile salınabilen küçük damlacıkları yakalayayıp yakalayamayacağı bilinmiyor.
Cerrahi maskeler ve türevi diğer kumaş maskeler, enfekte insanların yayacağı virüsten etraftaki diğer insanları korumaya yarıyor. Virüs tarafından enfekte olmuş kişiler belirti göstermeden önce de virüsü diğer kişilere yayıyor olabilirler. Maskeler genel bir alışkanlık olarak kullanıldığında, hasta olduğunun farkında olmayan kişilerin hastalığı yaymasının önüne geçebiliyorlar. Maske kullanımı, sosyal mesafe ya da el yıkama gibi diğer korunma yöntemlerinin önüne geçmiyor.
Diğer yandan, bilim insanları henüz kumaş maskelerin cerrahi maskeler gibi yayılmayı engelleyebileceğine dair bir fikir birliği ortaya koyabilmiş değil.
Çoğu çalışma kumaş maskelerin büyük damlacıkları engelleyebileceğini söylüyor. Farklı kumaş tiplerinden yapılmış maskeler farklı aralıklardaki parçacıklara karşı koruma sağlayabiliyor.
Yapılan bir çalışma, 16 kat mendil ile yapılan ev yapımı maskenin 300 nm boyutundaki parçacıkların %63’ünü yakalayabileceğini belirtiyor (Koronavirüs boyutu 50-200 nm aralığında değişebiliyor). Ancak bu şekilde bir maske ile nefes almak çok zor olduğundan N95 maskelerin yerine kullanılması söz konusu olamayacağı düşünülüyor. Araştırmacılar, bu şekilde bir maskenin konforsuzluğunun yanı sıra hala zayıf bölgeleri bulunacağını belirtiyor.
Cerrahi maskeler ise daha az gizemli. Bu maskeler influenza ve dönemsel koronavirüslerin yayılmasını henüz semptom göstermeyen kişilerde bile engelleyebiliyor. Araştırmacılar, maske takan ve takmayan kişilerin 30 dk süre içerisinde yaydıkları virüs miktarını ölçerek bu durumu belgeleyebiliyorlar.
Maskeler nefes yolu ile salınan damlacık ve aerosol miktarını ciddi anlamda azaltabiliyorlar.
Maskelerin ne kadar iyi çalıştıklarının yanı sıra, maske kullanımın esas performansını maskenin nasıl kullanıldığı belirliyor. Maskenin doğru şekilde takılması, doğru yerde durması ve çok fazla ıslanmasına izin verilmemesi yüksek önem arz ediyor. Nem, virüsü içerdiği için maskenin çöpe atılması esnasında ciddi bir bulaş kaynağı olabiliyor.
Kumaş maskeler hakkındaki bulgular henüz bulanık olsa da, sağlık otoriteleri halkı ev yapımı kumaş maskeleri kullanmaya davet ediyor. Kısıtlı korumanın bile pek çok hayatı kurtarabileceğini belirten uzmanlar kumaş maske kullanımı konusunda ciddi bir bilimsel kanıt beklemeden aksiyona geçilebileceğini belirtiyor.
Kaynak: sciencenews.org
