Tarım İlaçları Sektöründe Kalite Kontrol Analizlerinde Kullanılan Cihazlar

• Alpine Elek 

Vakumlu elek yardımıyla toz ürünlerin spesifikasyonda belirtilen mikrondaki elek üzerinde kalan miktarı, belirlenen süre zarfında eleme işlemi yapılarak tespit edilmektedir.

• Alev Alma Noktası Ölçüm Cihazı 

Bu cihaz ile sıvı ürünlerin alev alma noktaları, cihazın kapalı haznesinin belirli bir seviyeye kadar test edilecek sıvı ile doldurulduktan sonra, ısınması sağlanırken belirli sıcaklıklarda bir alev kıvılcımı ile kap içerisindeki buharın parladığı sıcaklık değerine bakılarak tespit edilmektedir.

• HG63 Halogen Moisture Analyzer 

Cihaz halojen lamba ile sıcaklık artışını sağlayarak, kurutma ünitesine koyulan test edilecek ürünün içerdiği su miktarını, otomatik ölçüm yaparak hesaplamaktadır. Bu ölçümü cihaz, numunenin başlangıçtaki miktarından kurutulduktan sonraki miktarını çıkararak yüzde kurutma kaybı hesabını yapmaktadır.

• Karl Fischer Cihazı

Karl Fischer cihazında farklı çözücülerde çözünebilen veya dağılabilen numunelerin nem (su) tayini yapılmaktadır. Elektrolitik olarak anotta üretilen iyot numunedeki su ile reaksiyona girer. Karl fischer metotu ile H₂O analizinde elektrotta üretilen titrant I₂ ,kullanılan elektrot Pt/I^– , kullanılan elektrolit  SO₂ ve metanoldür. I₂ + SO₂ + H₂O -> 2HI + SO₃ Faraday kanununa göre elektrik miktarı ile orantılı olarak iyot üretilir.1 mol iyot 1 mol su ile tepkimeye girer.

• Yığın Hacim Ölçüm Cihazı 

Katıların sıkıştırılmış  yığın hacimlerinin ölçümünde kullanılır. Toz ürün, cihaza ait ölçekli silindire aktarılır ve vuruş sayısı uygun seviyeye ayarlandıktan sonra sıkıştırılmış hacim değeri okunur.

• Lange LT 100 Termostat ve Lange Lasa 100 Cihazı 

Atık sulardaki kimyasal oksijen değeri tayininin yapılmasında kullanılmaktadır. Sular , COD çözeltileri ile karıştırılır ve ısıtılmak üzere Lange LT 100 cihazında belirli bir süre bekletilir.Daha sonra Lange Lasa 100 cihazının haznesine yerleştirilen atık suyun COD değeri cihaz tarafından otomatik olarak belirlenir.

• IR Cihazı 

İnfrared spektroskopisi, maddenin infrared ışınlarını absorblaması üzerine kurulmuştur. IR sprektrumu veren maddelere IR aktif maddeler denir. Yük dağılımı asimetrik olan dipol moleküller IR ışınlarını absorblar ve bant verirler. IR spektrumunda genellikle 400 cm^-1 ve 4000 cm^-1 aralığındaki bantlar % geçirgenliğe karşı kaydedilir. Alınan spektrum referans sprektrumla karşılaştırılır. Bu metot ile numunenin tanısının yapılması amaçlanır.

• HPLC Cihazı

Ürünlerin içerdiği aktif madde oranının tayininde kullanılır.Benzer mantıkla, ilaçların birbirine kontamine olup olmadığı da tespit edilebilmektedir. Bir üründen diğer ürüne geçmeden önce formülasyon , dolum makine ve ekipmanlarının uygun bir solventle temizlenmesi gerekir.Eğer önceki ilacın aktif maddesi yıkama solventinde tespit edilirse yeni ürüne geçilmez ; formülasyon , dolum makine ve ekipmanlarının tekrar temizlenmesi gerekir.

Cihazın çalışma prensibi aşağıdaki gibi özetlenebilir :

Cihaz için analize ait metotta belirtilen şartlar sağlandıktan ve cihaz stabil olduktan sonra çözelti enjeksiyonu yapılır.Eluent(taşıyıcı solvent) ile kolona taşınan bileşenler birbirinden ayrılarak kolondan çıkarlar ve daha sonra dedektöre taşınırlar.

Koyu renkli kısımda da belirtildiği gibi ışığın bir kısmı bileşenler tarafından absorblanır ve bu esnada dedektöre daha az ışık geçtiği için cihaza ait ekrandaki Base Line da kayma olur ve bu kayma bir peak olarak gözlenir.

Işığın maksimum seviyede absorbe edildiği noktalarda tepe noktası görülür.Sistem integrasyon yöntemi ile peaklere ait alan hesabı yaparak numune içindeki bileşenlerin miktarını belirler.

• GC Cihazı 

Ürünlerin içerdiği aktif madde oranının tayininde kullanılır. GC cihazı için analize ait metotta belirtilen şartlara göre parametreler ayarlandıktan ve cihaz stabil olduktan sonra çözelti enjeksiyonu yapılır.Taşıyıcı gaz ( Helyum ) ile kapiler kolona taşınan bileşenler buradan birbirinden ayrılarak çıkarlar ve sonrasında  dedektöre taşınırlar.

Dedektörde bulunan hidrojen ve kuru hava içerisindeki oksijen ile yanma meydana gelir.Yanma olayına bağlı olarak dedektörde sinyal oluşur ve cihaza ait ekrandaki Base Line da kayma görülür.Bu kayma bir peak oluşturur.

Sistem integrasyon yöntemiyle peaklere ait alan hesabı yaparak numune içerisindeki bileşenlerin miktarını belirler.

• Titroprocessor Cihazı 

Titroprocessor cihazı titrasyon yöntemiyle belirli bir ilacın içerisindeki aktif madde tayinini yapabilmektedir.Cihaza gerekli veriler girilir ve titrasyon başlatılır, cihaz otomatik olarak ölçüm yapar ve sonuçları verir.

Kaynaklar

• portal.firat.edu.tr

 

Yazar : Hakan ÖZTÜRK

Üniversite : Marmara Üniversitesi

Bölüm : Kimyager

Dergi : Sayı 2– Sayfa 24