Ernest Rutherford
Kimyager ve fizikçi Ernest Rutherford, 30 Ağustos 1871 tarihinde Yeni Zelanda’daki Spring Grove kentinde doğdu. Nükleer fiziğin öncüsü ve atomu parçalayan ilk bilim insanı olarak bilinen Rutherford, atom yapısı teorisiyle 1908 Nobel Kimya Ödülnü’ ne layık görüldü.
Rutherford, 12 çocuklu ailenin dördüncü çocuğudur ve babası İskoç çiftçi James Rutherford, annesi İngiliz öğretmen Martha Thompson dır. 1900 yılında Arthur ve Mary de Renzy Newton’ un kızı Mary Georgina Newton’ la evlendi. Tek çocukları olan Eileen Mary de İngiliz fizikçi ve gökbilimci Ralph Fowler ile evlendi. ‘Nükleer Çağın Babası’ ünvanını alan Ernest, 19 Ekim 1937’de İngiltere’ de düğümlü fıtıktan dolayı hayatını kaybetti.
Ernest, eğitime ilk olarak Havelock’ ta başladı ve 16 yaşında Nelson Collegiate’ e devam eti.1889’da üniversite bursu kazandı ve Wellington’daki Canterbury Koleji’ne başladı. Parlak bir öğrenci olan Rutherford, aynı zamanda münazara ve rugbiye ilgi duyuyordu.
1893 yılında Matematik ve Fizik dallarında yüksek lisans derecesi aldı.1894’te, ‘1851 Sergisi’ için Kraliyet Komisyonu’ ndan 1851 Araştırma Bursu aldı.
J.J Thomson’un süpervizyonluğunda elektromanyetik dalgalar için bir detektör icat etti. Bu sayede yarım mil uzaktaki radyo dalgaları tespit etmeyi başardı ve 1897 yılında doktora derecesini almış oldu.
1898’ de uranyum radyasyonundaki alfa ve beta ışınlarının varlığını ve bunların bazı özelliklerini belirtti. Yine aynı yıl McDill Üniversitesi’ne fizik profesörü olarak kabul edildi. R.B. Owens’la birlikte toryumun yayılımını inceledi ve daha sonra toron olarak bilinen yeni bir asal gaz olan radon izotopu keşfetti.
1900 yılında Yeni Zelanda Üniversitesi’nde lisans eğitimi tamamladı. Frederick Soddyaynı yıl Oxford’tan McGill’e geldi ve radyoaktivitenin parçalanma teorisini oluşturmak için Rutherford’ la işbirliği yaptı. Teori çok miktarda deneysel kanıt tarafından desteklendi ve bir dizi yeni radyoaktif madde keşfedildi. Daha sonra atom fisyonunu keşfeden Otto Hahn, 1905-1906 yıllarında Montreal Laboratuvarı’nda Rutherford’la çalışmaya başladı.
Rutherford, 1907’de İngiltere’ye döndü ve Manchester Üniversitesi’nde Langworthy fizik profesörü oldu. I. Dünya Savaşı sırasında , deniz radarı ile denizaltı tespiti üzerine gizli bir proje üzerinde çalıştı.1909 yılında Hans Geiger ve Ernest Marsden’ le birlikte ‘Geiger-Marsden’ deneyini (ince altın folyodan geçirilmiş saptırıcı alfa parçacıkları yardımıyla atomlarım nükleer doğasını belirleme) gerçekleştirdi. 1910′ da, alfa ışınlarınınn saçılması ve bu saçılmaya neden olan atomun iç yapısının doğası üzerine yaptığı araştırmalar “çekirdek” kavramının öne sürülmesine yol açtı.
Rutherford, 1919 yılında azotu oksijene dönüştürmek için alfa radyasyonunu kullandı .1920’ de reaksiyonun ürünlerinde proton olarak adlandırılan yeni bir parçacık gözlemledi ve böylece bir elementi başka bir elemente dönüştüren ilk kişi oldu. Ayrıca , Niels Bohr’la birlikte1920 Bakerian Konferansı’ nda nötron parçacığınıın varlığı teorisini ortaya koydular ve bu teori 1932 yılında Nobel Fizik Ödülünü (1935) alan James Chadwick tarafından doğrulandı. Chadwick’in yanı sıra Blackett, Cockcroft ve Walton gibi diğer bilim adamlarına rehberlik etti. 1925 yılında Yeni Zelanda hükümetine eğitim ve araştırmayı desteklemesi için baskıda bulundu ve bunun üzerine 1926 yılında Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Departmanı kuruldu. 1925 – 1930 yılları arasında Kraliyet Cemiyeti başkanı ve daha sonra Almanya’dan yaklaşık 1000 üniversite mültecisine yardım eden Akademik Yardım Konseyi başkanı oldu.
Ernest Rutherford, nükleer fiziğin babası olarak bilinir. Çalışmalarında atomun nükleer yapısını ve radyoaktif bozunumun özelliklerini nükleer süreç olarak ortaya koydu. Cambridge’ de iken J. J. Thomson’la birlikte gazlar üzerindeki X-ışınlarının iletken etkileri üzerine çalıştı ve bu çalışma 1897’de Thomson’un elektron keşfine öncülük etti.
Uranyumun radyoaktivitesini araştırırken, penetran gücünden X ışınlarından farklı, iki farklı radyasyon türü keşfetti ve 1899’da bunları Alfa ışını ve Beta ışını olarak adlandırdı. 1903’ te daha önce Fransız kimyager Paul Villard tarafından keşfedilen bir radyasyon türünü gözönüne aldı.Bu radyasyon çok daha fazla penetrasyon gücüne sahipti ve Gama ışını olarak adlandırıldı. Radyoaktivite (1904), Radyoaktif Dönüşümler (1906,Radyoaktif Maddelerden Işınım (1919, 1930 – James C. Chadwick ve C.D ile), Maddenin Elektriksel Yapısı (1926) gibi birçok başarılı kitap yayınladı.
Rutheford, elementlerin parçalanması ve radyoaktif maddelerin kimyası üzerine yaptığı araştırmalar sonuucunda 1908 Nobel Kimya Ödülü aldı ve 1914 yılında şövalyelik nişanı verildi. Ayrıca, 1910’da Torino Bilimler Akademisi’nin Bressa Ödülü’ne ve 1930’ da Elektrik Mühendisleri Enstitüsü Faraday Madalyası’ na layık görüldü.
