Avram Hershko
Hayatı
Avram Hershko 31 Aralık 1937 ‘de Macaristan’da doğdu. Orijinal adı Ferenc Herskó ‘dur. Hershko hekim olmanın yanında ayrıca bir biyokimyacıdır.
Öğretmen Moske ve İngilizce öğretmeni Shoshana Margit Hersko’nun oğlu olarak dünyaya geldi. İkinci Dünya Savaşı sırasında babası Rusya cephesine zorla çalıştırmak için götürüldü ve orada Ruslar tarafından yakalandı ve yalnızca 1946 yılında serbest bırakıldı. Daha sonra aile, Avusturya’da emekçi olarak görev yapmaya başladı ve 1950’de İsrail’e göç ettiler.
Avram, Kudüs’teki yerleşim yerinde, okuldaki tüm konularda başarılıydı ve 1956’da Kudüs’teki İbrani Üniversitesi – Hadassah Tıp Okulu’na girdi. İbrani Üniversitesin de Jacob Mager’in de aralarında bulunduğu iyi öğretmenlerden esinlenerek biyokimya dalına “aşık oldum” dedi ve Hershko, 1960 yılında Mager’in laboratuvarına katıldı burada birkaç projede çalıştı. Bu sırada tıp eğitimini tamamladı ve 1963’te Judith ile evlenen Hershko’nun daha sonra üç çocuğu oldu.
Bir doktor olarak 1965-1967 yıların da askerlik yaptı ve ardından doktorasını bitirmek için geri döndü ve San Francisco Kaliforniya Üniversitesi Biyokimya ve Biyofizik Departmanı’nda 1969-1971 yıları arasında doktora öğrenciliğine başladı.
Daha sonra İsrail’e döndü ve Hershko Hayfa’daki yeni Technion tıp okulunda Biyokimya Başkanlığı görevine getirildi. Nobel keşfi için gerekli zeminlerin çoğunu, biyolog eşi Judith dahil yardımcıları ile birlikte hazırladı. 1977’de Aaron Ciechanover ekibe katıldı. Ayrıca Hershko, proteolizmin bozulmasıyla ilgilenen enzim uzmanı Irwin ‘Ernie’ Rose ile birlikte çalıştı. Rose ve Ciechanover ısrarları üzerine 80’lerin başında Philadelphia’daki Fox Chase Kanser Merkezi’nde birlikte çalıştılar.
Bu yıllara kadar biyokimyacılar proteinlerin tüm canlılarda nasıl yaratıldığını keşfetmek için istekli olmuşlardır. Avram Hershko, Aaron Ciechanover ve Irwin Rose, hücrelerin istenmeyen proteinleri nasıl parçaladıklarını inceledi ve çalışmalarında 2004 yılında Nobel Kimya Ödülü aldı.
Bu çalışmada hücrelerin fazladan proteinleri aşamalı bir süreçle yok ettiğini keşfettiler. Ubiquitin adı verilen bir molekül, bir hedef proteine bağlanır ve ona bir proteazoma eşlik eder. Burada ki Proteazoma proteini bileşen amino asitler halinde parçalayan güçlü enzimlerin kesesidir ve Ubiquitin kendisini tekrar kullanılmaya iten bir moleküldür.
Bu çalışmanın sonucunda, hücrenin hücre bölünmesi, DNA onarımı ve bağışıklık sistemi gibi işlemleri belirli proteinleri parçalayarak nasıl kontrol ettiğini de açıkladılar. Kistik Fibroz ve Serviks kanseri gibi hastalıklar, protein bozunması normal bir şekilde çalışmazsa oluşur ve çalışma sonucunda bu hastalıklar için ilaç üretimine yarar sağladılar.
Hershko günümüzde ise Hayfa’daki Technion’nda (İsrail Teknoloji Enstitüsü) Tıp Fakültesinde profesör olarak çalışmaktadır.
Ödülleri
- 1987 ‘de Weizmann Prize for Sciences (İsrail)
- 1994 ‘de Biyokimya dalında İsrail Ödülü
- 1999 ‘de Gairdner International Award Canada (A. Varshavsky ile birlikte)
- 2000 ‘de Albert Lasker Award for Basic Medical Research (A. Ciechanover ve A. Varshavsky ile birlikte).
- 2001 ‘de Columbia Üniversitesi’nden Louisa Gross Horwitz Ödülü
- 2001 ‘de Wolf Prize in Medicine (İsrail), (Alexander Varshavskyile birlikte)
- 2003 ‘de Foreign Associate, National Academy of Sciences (ABD)
- 2004 ‘de Nobel Kimya Ödülü (Aaron Ciechanoverve Irwin Rose ile birlikte)
Yayınları
- Hershko, A., Ciechanover, A., Heller, H., Haas, A.L., and Rose I.A. (1980) “Proposed role of ATP in protein breakdown: Conjugation of proteins with multiple chains of the polypeptide of ATP-dependent proteolysis”. Natl. Acad. Sci. USA77, 1783-1786.
- Hershko, A., Heller, H., Elias, S. and Ciechanover, A. (1983) Components of ubiquitin-protein ligase system: resolution, affinity purification and role in protein breakdown. J. Biol. Chem. 258, 8206-8214.
- Hershko, A., Leshinsky, E., Ganoth, D. and Heller, H. (1984) ATP-dependent degradation of ubiquitin-protein conjugates. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 81, 1619-1623.
- Hershko, A., Heller, H., Eytan, E. and Reiss, Y. (1986) The protein substrate binding site of the ubiquitin-protein ligase system. J. Biol. Chem. 261, 11992-11999.
- Ganoth, D., Leshinsky, E., Eytan, E., and Hershko, A. (1988) A multicomponent system that degrades proteins conjugated to ubiquitin. Resolution of components and evidence for ATP-dependent complex formation. J. Biol. Chem. 263, 12412-1241.
- Sudakin, V., Ganoth, D., Dahan, A., Heller, H., Hershko, J., Luca, F.C., Ruderman, J.V. and Hershko, A. (1995). The cyclosome, a large complex containing cyclin-selective ubiquitin ligase activity, targets cyclins for destruction at the end of mitosis. Mol. Biol. Cell 6, 185-198.